دوره 76 (1402)
دوره 75 (1401)
دوره 74 (1400)
دوره 73 (1399)
دوره 72 (1398)
دوره 71 (1397)
دوره 70 (1396)
دوره 69 (1395)
دوره 68 (1394)
دوره 67 (1393)
دوره 66 (1392)
دوره 65 (1391)
دوره 55 (1390)
دوره 54 (1390)
دوره 53 (1389)
دوره 52 (1388)
دوره 51 (1387)
دوره 50 (1386)
دوره 49 (1385)
دوره 48 (1384)
دوره 47 (1383)
دوره 46 (1382)
دوره 45 (1381)
دوره 44 (1380)
دوره 43 (1379)
دوره 42 (1378)
دوره 41 (1377)
دوره 40 (1376)
دوره 39 (1375)
دوره 38 (1374)
دوره 37 (1373)
دوره 36 (1372)
دوره 35 (1371)
دوره 34 (1370)
دوره 33 (1369)
دوره 32 (1363)
دوره 31 (1362)
دوره 30 (1357)
دوره 29 (1356)
دوره 28 (1355)
دوره 27 (1354)
دوره 26 (1353)
دوره 25 (1352)
دوره 24 (1351)
دوره 23 (1350)
دوره 22 (1349)
دوره 21 (1348)
دوره 20 (1347)
دوره 19 (1346)
دوره 18 (1345)
دوره 17 (1344)
دوره 16 (1343)
دوره 15 (1342)
دوره 14 (1341)
دوره 13 (1340)
دوره 12 (1339)
دوره 11 (1338)
دوره 10 (1337)
دوره 9 (1336)
دوره 8 (1335)
دوره 7 (1334)
دوره 6 (1333)
دوره 5 (1332)
دوره 4 (1330)
دوره 3 (1329)
دوره 2 (1328)
دوره 1 (1327)

    اطلاعات آماری نشریه 

تعداد دوره‌ها 76
تعداد شماره‌ها 246
تعداد مقالات 1,557
تعداد نویسندگان 401
تعداد مشاهده مقاله 1,279,948
تعداد دریافت فایل اصل مقاله 2,784,882
نسبت مشاهده بر مقاله 822.06
نسبت دریافت فایل بر مقاله 1788.62
تعداد مقالات ارسال شده 2,732
تعداد مقالات رد شده 2,197
درصد عدم پذیرش 80
تعداد مقالات پذیرفته شده 206
درصد پذیرش 8
زمان پذیرش (روز) 310
تعداد پایگاه های نمایه شده 17
تعداد داوران 133

نشریۀ علمی زبان و ادب فارسی نخستین نشریۀ علمی دانشگاهی کشور در حوزۀ ادبیات و علوم انسانی است که اولین شمارۀ آن در فروردین 1327 در دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تبریز انتشار یافت. این نشریه در تاریخ 1380/03/01 موفق به کسب رتبۀ علمی و پژوهشی از وزارت علوم شد و در ارزیابی اخیر وزارت متبوع، حائز درجۀ کیفی A گردید. نشریه در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) نمایه شده و درجۀ کیفیت Q2 اخذ کرده است. زمینه های موضوعی نشریه صرفاً ادبیات حماسی و اسطوره، تصوف و عرفان، ادبیات غنایی و تعلیمی، بلاغت و دستور زبان فارسی، تاریخ ادبیات ایران، ادبیات داستانی، نظریه های ادبی و شعر معاصر ایران است.  زمان پذیرش اولیه حدودا ده روز و حداقل زمان داوری مقالات در این نشریه پنج هفته است و از مقالاتی که بعد از داوری مورد پذیرش واقع می شوند مبلغ پنج میلیون ریال بابت داوری و انتشار هزینه دریافت می شود. نشریه تا سال 1397 به صورت چاپی و الکترونیکی منتشر می شده است و از آن تاریخ به بعد تنها به شکل الکترونیکی منتشر می شود. این نشریه با احترام به قوانین اخلاق در نشریات، تابع قوانین کمیتۀ اخلاق در انتشار (COPE) است و از آئین نامۀ اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در آثار علمی پیروی می نماید و برای بررسی مقالات خود از سیستم مشابهت­ یاب سمیم نور استفاده می کند. دسترسی به مقالات این نشریه آزاد است و تحت نظارت CC-BY-NC می باشد. مقالات نشریه در پایگا­ه های استنادی SID, ISC, DOAJ, SIVILICA، پورتال علوم انسانی و ... نمایه شده است. نویسندگان و پژوهشگران باید هنگام استفاده از مقالات این نشریه، به عنوان نشریه، اطلاعات کتابشناختی و نیز نام مؤلف یا مؤلفان استناد نمایند. در مقالاتی که تهیه و تدوین آنها با مشارکت حامیان انجام می گیرد اشاره به نام حامی و قدردانی از مشارکت او از سوی نویسنده الزامی است.


 

علمی- پژوهشی نظریه های ادبی
بازنمایی بیماری و معلولیت در هزارویک شب

علیرضا نیکویی؛ فرزانه آقاپور؛ سمیه آقاجانی زلتی

دوره 77، شماره 249 ، شهریور 1403، صفحه 1-19

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.60276.3630

چکیده
  شاخه‌ای از مطالعات معلولیت، بیش از آنکه ناظر به وجه زیستی بدن، بیماری و معلولیت باشد، با نحوۀ بازنمایی معلولیت، سیاست‌های مراقبتی و نظارتی بدن، قرائت سمپتوماتیک (درک و تفسیر و ارزیابی) و الگوهای پزشکی، اخلاقی، اجتماعی و فرهنگی آن‌ها سروکار دارد. در گفتمان توانمند‌سالارانه، معلولیت اغلب با کلیشه‌های منفی نشان‌دار می‌شود. بخش ...  بیشتر

علمی- پژوهشی تصوف و عرفان
انتساب سخنان شاهِ شجاع کرمانی به صوفیان دیگر

محسن پورمختار

دوره 77، شماره 249 ، شهریور 1403، صفحه 20-35

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.59430.3600

چکیده
  در بین حدود هفتاد قول که از شاه بن شجاع کرمانی باقی مانده است، دوازده قول به نام عارفان دیگری هم نقل شده است. هشت قول به نام ذوالنون مصری، یک قول به نام بایزید بسطامی، دو قول به نام ابوعثمان حیری نیشابوری و یک قول به نام ابوسعید ابوالخیر. در مقاله حاضر در باب گوینده اصلی این دوازده قول بحث شده و بر پایه استدلال‌های ذیل، انتساب آنها به ...  بیشتر

علمی- پژوهشی تصوف و عرفان
اعتبارسنجی حکایات مرتبط با مناسبات ابوالقاسم قشیری با ابوسعیدابوالخیر در اسرارالتوحید

امیرحسین همتی

دوره 77، شماره 249 ، شهریور 1403، صفحه 36-56

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.60177.3627

چکیده
  قرن پنجم، در سیرِ تاریخیِ تصوّف، دوران‌ طلایی این مَسلک، از نظر بالندگی است. ظهورِ مشایخ متعدد، و هم‌چنین کمالِ تعدادی از عالمانِ عارف را در این دوران می‌توان دید. بررسیِ احوال و مقاماتِ بر‌جای مانده از معاریفِ این روزگار، مشخص می‌کند میانِ برخی از ایشان، صرف نظر از تقارن در ایامِ حیات، یا اشتراک در زیست‌بومِ جغرافیایی، روابطی ...  بیشتر

علمی- پژوهشی تصوف و عرفان
بررسی و تحلیل مبانی فکری طریقت یسویّه و تأثیر آن در تصوّف آسیای صغیر

اسدالله واحد؛ هادی صادقی؛ محمد مهدی پور؛ ابراهیم رنجبر

دوره 77، شماره 249 ، شهریور 1403، صفحه 57-77

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.59927.3618

چکیده
  «احمد یسوی» یکی از مشایخ مشهور و تأثیرگذار در خطّۀ ترکستان در قرن ششم بوده است. حرکت صوفیانه و سلوک عرفانی وی به نام «یسویّه» در جهان اسلام شهرت یافته است که در اسلامی شدن آناتولی نقش مهمی ایفا کرده‌است و با فراز و نشیب‌هایی در آسیای صغیر حیات داشته است. یسویّه به عنوان اولین طریقتی تلقّی می‌شود که در میان ترکان پدید آمد؛ ...  بیشتر

علمی- پژوهشی نظریه های ادبی
بررسی وتحلیل ویژگی‌های زبانی در نسخ خطی شروح شرف نامه نظامی گنجوی

ابراهیم اقبالی؛ اباصلت احمدی دیزج؛ محمد خاکپور؛ محمدرضا عابدی

دوره 77، شماره 249 ، شهریور 1403، صفحه 78-97

https://doi.org/10.22034/perlit.2023.50036.3262

چکیده
  مشتاقان فرهنگ و ادب ایرانی همواره در کشورهایی مانند هند، پاکستان، افغانستان و ... در پی التذاذ ادبی و دریافت صحیح از متون فارسی بوده، در تفهیم آن‌ها اهتمام ورزیده‌ و به شرح آثاری مثل شرفنامه نظامی گنجوی پرداخته‌اند. نگارندگان در این مقاله به روش کتابخانه‌ای به کاربرد واژه‌ها، ریخت‌شناسی نوشتاری و دستور زبان در نسخ خطی شروح شرفنامة ...  بیشتر

علمی- پژوهشی تصوف و عرفان
بررسی رباعیات مولانا بر اساس نظریۀ بینامتنیت ژنت با تکیه بر رباعیات شعرای متقدم

رحمان مشتاق‎مهر؛ مهناز نظامی عنبران

دوره 77، شماره 249 ، شهریور 1403، صفحه 98-125

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.57979.3541

چکیده
  علاوه بر وجود تعداد قابل ملاحظه‎ای از رباعیات شعرای متقدم در میان رباعیات منسوب به مولانا، رباعیاتی نیز در دیوان او یافت می‎شود که مولانا در سرایش آن‎ها به رباعیات دیگران توجه داشته و از آن‎ها الهام گرفته‎است. او گاه بیت یا مصرعی از یک رباعی را تضمین کرده و در موارد بسیاری نیز به تتبع از ساختار برخی از رباعیات، به استقبال رباعیات ...  بیشتر

علمی- پژوهشی نظریه های ادبی
فرانمود هنری در شعر مکتب آذربایجانی

نرگس اسکویی

دوره 77، شماره 249 ، شهریور 1403، صفحه 126-148

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.59899.3617

چکیده
  فرانمایی احساس یکی از مبادی مهم و اساسی ایجاد ارزش‌های زیباشناسانه در متون ادبی و هنری است. هنر فرانمودی، موقعیت خلق وضعیت جدید، اعتراض و نوسازی قواعد را برای هنرمند فراهم‌ می‌آورد. فرانمود، یک روش هنری برای توصیف آثاری است که در آن هنرمند به‌منظور تعبیر، تفسیر و هیجانی‌تر کردن نمود عواطف و یا حالات درونی، دست به کژنمایی واقعیت، ...  بیشتر

علمی- پژوهشی نظریه های ادبی
جانشینی و همنشینی واژگان در ادبیات فارسی(مجابات): دیدگاه یاکوبسن

حیدر نعیم حمزه الزوامل

دوره 77، شماره 249 ، شهریور 1403، صفحه 149-164

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.57226.3512

چکیده
  محور جانشینی و همنشینی دو محور در زبانشناسی است. از دید یاکوبسن این دو فرایند، در هنر کلامی به ترتیب در دو نقش استعاری و مجازی ظاهر می‌شوند و روشی برای تشخیص سبک‌های ادبی و هنری به شمار می‌روند. ادبیات فارسی چندین دوره‌ی مشخص ادبی دارد که بر اساس گرایش شعرا به این محورها می‌توان آن‌ها را سبک‌شناسی کرد. در ادوار زبان فارسی آثاری را ...  بیشتر

علمی- پژوهشی بلاغت و دستور زبان فارسی
بررسی و نقد شیوه‌های ایجاز در متون بلاغت فارسی

فاطمه هجری؛ امیر مومنی

دوره 77، شماره 249 ، شهریور 1403، صفحه 165-180

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.55398.3448

چکیده
  ایجاز از مباحث مهم در دانش معانی است و دو گونه دارد؛ ایجاز حذف و ایجاز قصر. این بحث در متون بلاغی چنان که باید تدوین و تشریح نشده و چارچوب نظری روشنی برای شناخت مفهوم آن به خواننده ارائه نشده است. دقیق نبودن نمونه‌ها، تداخل مثال‌های اطناب در ایجاز، درک نادرست از مفهوم «کوتاهی جمله»، محدود و تکراری بودن مثال‌ها، زیاده‌گویی و ...  بیشتر

علمی- پژوهشی ادبیات داستانی
بررسی رمانِ دایی‌جان ناپلئون از منظرِ عناصر و مضامین گروتسک

منوچهر جوکار؛ منوچهر تشکری؛ معصومه دلفان

دوره 77، شماره 249 ، شهریور 1403، صفحه 181-198

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.58753.3581

چکیده
  گروتسک شبه‌گونه‌‌ای است که نویسنده یا گوینده‌ی آن، ناهنجاری‌های فردی و اجتماعی را با اغراقی نا‌خوشایند و هم‌زمان انزجار‌آمیز و خنده‌دار به سخره می‌گیرد. عناصرگروتسک در یک اثر ادبی و هنری فضایی دوگانه ایجاد می‌کند و ساختاری می‌آفریند که ترکیبی از افکار متضاد را در خود نهفته دارد؛ گروتسک در آن واحد هم مجذوب می‌کند و هم می‌رماند، ...  بیشتر

علمی- پژوهشی ادبیات داستانی
بررسی تقابل سنّت وتجدد در رمان طوبی و معنای شب اثر شهرنوش پارسی پور

مهناز ابهری؛ منیژه فلاحی؛ علی اسکندری

دوره 77، شماره 249 ، شهریور 1403، صفحه 199-215

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.61243.3658

چکیده
  بررسی و تحلیل چگونگی تقابل سنت و تجدد در تاریخ ایران بر اساس رمان« طوبا و معنای شب»اثر شهرنوش پارسی پور است. رمان شامل رخدادهای چند دورۀ پرحادثه از تاریخ معاصر ایران است که با محور قرار دادن زندگی طوبا، می باشد. حوادث رمان در متن تحولات سیاسی از آستانۀ جنبش مشروطه خواهی تا دهه های پایانی حکومت پهلوی دوم و مبارزات می گذرد. پارسی ...  بیشتر

علمی- پژوهشی شعر معاصرایران
پاییزانه و پاییزسرایی در شعر کودک

عباس باقی نژاد

دوره 77، شماره 249 ، شهریور 1403، صفحه 216-230

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.54076.3402

چکیده
  فصل پاییز و پدیده‌ها و عناصر پاییزی، از موضوعات محوری در شعر کودک به شمار می‌آیند. در این نوشتار، رویکرد شاعران کودک و انگیزه‌های آنان در بهره‌مندی از جاذبه‌های دیداری و قابلیت‌های طبیعی و زیستی فصل پاییز بررسی و تبیین شده؛ هم‌چنین، چگونگی بهره‌مندی شاعران کودک از ظرفیت‌های نمادین و اساطیری پاییز در جهت دستیابی به اهداف شعر ...  بیشتر

نظریه های ادبی
تحلیل مؤلفه کانون‌سازی در رمان قیدار

احسان خانی سومار؛ موسی پرنیان؛ خلیل بیگ‌زاده

دوره 75، شماره 245 ، شهریور 1401، ، صفحه 219-240

https://doi.org/10.22034/perlit.2022.48195.3185

چکیده
  پیرو پیشرفت علوم انسانی در قرن بیستم، نظریه‌های روایت‌شناسی پدیدار گشت که به عنوان علم ادبی نوظهور طرفداران بسیاری به خود جلب کرد. یکی از مباحث مطرح در روایت‌شناسی مسأله کانونی‌سازی است. ژرار ژنت کانونی‌سازی را به عنوان منظری برتر از دیدگاه برگزید که مفهومی فراتر از ادراک بصری دارد. این منظر زاویه دیدی است که اطلاعات زیادی به طور ...  بیشتر

تصوف و عرفان
تحلیل معرفت‌شناختی بیداری در ادب عرفانی فارسی و ساتوری در روایت‌های آیین ذن (مطالعة موردی: «مثنوی معنوی مولوی» و روایت‌های «دروازة بی دروازه» و «صد و یک داستان ذن»)

خلیل بیگ‌زاده؛ احسان زندی طلب؛ ابراهیم رحیمی زنگنه

دوره 76، شماره 248 ، اسفند 1402، ، صفحه 115-132

https://doi.org/10.22034/perlit.2023.55825.3465

چکیده
  بیداری به معنای از میان رفتن غفلت و ناآگاهی و یکی از مهم‌ترین اصطلاحات در عرفان اسلامی است که مولوی در داستان‌های مثنوی معنوی بارها از آن سخن گفته، ویژگی‌های آن را بازنموده است. همچنین در روایت‌های آیین ذن، ساتوری همین معنا را دارد و درک و تجربة آن اساس و جان‌مایة مراقبه و سلوک به‌شمار می‌رود. بر این پایه، هدف این جستار، تحلیل یافته‌های ...  بیشتر

شعر معاصرایران
گزارش انتقادی جریان‌شناسی‌های شعر معاصر فارسی

نورالدین پیدا؛ رحمان مشتاق مهر؛ یدالله نصراللهی

دوره 75، شماره 246 ، اسفند 1401، ، صفحه 181-212

https://doi.org/10.22034/perlit.2022.50897.3296

چکیده
  پس از انقلاب ادبی نیما، جریان‎ها و شاخه‌های متعددی از شعر نیمایی منشعب شد که گاهی رنگ نحله‌ها و مکاتب ادبی غربی نیز به خود گرفت. به تبع گسترش جریان ها و نحله های ادبی، مطالعات و نقدهای گوناگونی دربارۀ آن‌ها صورت پذیرفت. باتوجه به تعدد منابع موجود در حوزة جریان‌شناسی شعر معاصر، نقد و بررسی آن‎ها و مقایسة دایرة مطالعات نویسندگان ...  بیشتر

تصوف و عرفان
بررسی پاردوکس و کارکردهای آن در بیان تجربۀ وحدت وجود در شعر عهد تیموری

رمضان تفسیری؛ حمید طاهری

دوره 75، شماره 245 ، شهریور 1401، ، صفحه 125-148

https://doi.org/10.22034/perlit.2022.44925.3040

چکیده
  عرفا برای تبیین اندیشه‌ها و تجارب عرفانی و انتقال این مفاهیم به دیگران و اقناع مخاطبان خویش، از ظرفیت‌های هنری زبان در قالب بیان پارادوکسی و متناقض‌نمایی بهره برده‌اند. عارفان تجارب عرفانی خود را فراتر از حدّ تقریر و توصیف می‌دانند و عده‌ای نیز بیان و توصیف آن را حتی ناممکن می‌شمارند. این حقایق و معارف بنا به احوال سالک، بسیار ...  بیشتر

تاریخ ادبیات ایران
کارکرد فرهنگ‌های منظوم دوزبانه فارسی-ترکی در انتقال دانش زبان فارسی دردوره‌ی عثمانی در آناتولی

سمانه حسنعلی‌زاده؛ علی شهیدی؛ زهره زرشناس

دوره 75، شماره 245 ، شهریور 1401، ، صفحه 73-96

https://doi.org/10.22034/perlit.2022.51515.3318

چکیده
  برای آشنایی با مردم یک جامعه، سنت‌ها و ذهنیت آنها، ابتدا باید زبان آنها را دانست. از طریق مقایسه طرح‌های زبانی زبان مادری و زبان آموخته ‌شده به عنوان زبان دوم، می‌توان به شباهت‌های دو زبان پی برد، ویژگی‌های فکری مردم آن جامعه را آشکار کرد و تصویری کلی از دنیای افرادی که به این دو زبان آشنا هستند، بدست آورد. یکی از بهترین منابع، در ...  بیشتر

علمی- پژوهشی شعر معاصرایران
حس‌آمیزی به مثابه استعاره مفهومی: بررسی الگوی حس‌آمیزی در شعر سهراب سپهری

مهسا امجدی تنورآغاج؛ ابراهیم اقبالی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 بهمن 1402

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.59531.3605

چکیده
  مقاله حاضر، نگاهی به پدیده حس‌آمیزی از دیدگاه نظریه استعاره مفهومی است و به تحلیل حس‌آمیزی‌های موجود در شعر سهراب سپهری پرداخته‌است. بعضی از پژوهشگران علوم شناختی، با پیش چشم داشتن سلسله مراتب حواس اولمان، حس‌آمیزی را گونه‌ای از استعاره مفهومی دانسته‌اند؛ همچنان که در ساخت استعاره مفهومی، یک حوزه مفهومی عینی بر یک حوزه مفهومی ...  بیشتر

علمی- پژوهشی ادبیات غنایی و تعلیمی
تاملی در زبان ارجاعی شکوائیه‌‌ها در متون تاریخی

رشید اسدی ولیلو؛ محمدعلی موسی زاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 17 شهریور 1403

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.63215.3706

چکیده
  هنگام مواجهه با متن ادبی، آنچه مفروض تلقّی می‌شود و ارج و ارزش اصلی متن را تقویت می‌کند، شاخصه‌های ادبی آن است اما غنایی‌بودن، مبحثی محتوایی است و متن غنایی با توسل به شاخصه‌های زبان ادبی بر کیفیّت تأثیر خود می‌افزاید. با وجود این، متون غناییِ فاقد ویژگی‌های ادبی، کمابیش نادیده گرفته می‌شوند. در میان اقسام کلام غنایی، شکوائیه‌‌ ...  بیشتر

علمی- پژوهشی
تحلیل آثار داستانی عدنان غریفی با رویکردی زیست‌‌محیطی بر اساس مفهوم قدرت در اندیشه فوکو

فاطمه حیات داوودی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 مهر 1403

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.62160.3681

چکیده
  طبیعت نقش مهمی در شکل‌دهی به کنش‌های انسانی دارد که در عصر حاضر دچار اختلالاتی گردیده است. چنین مقوله‌ای در آثار داستانی عدنان غریفی نمود بارزی دارد. به همین دلیل ما با روشی توصیفی- تحلیلی به این سؤال پاسخ خواهیم داد که چه عواملی در دور کردن طبیعت از جایگاه ابژگی‌اش و بالطبع آن بحران‌های زیست‌محیطی و انسانی در جوامع آثار داستانی ...  بیشتر

علمی- پژوهشی ادبیات حماسی و اسطوره
تکثیرِ شَرّ (یک بن‌مایۀ اسطوره‌ای و خاستگاه و گردشِ‌ آن در متن‌های ایرانی)

خلیل کهریزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 آبان 1403

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.62991.3703

چکیده
  یکی از مفاهیمِ بنیادین در اساطیرِ جهان رویش است که در کانونِ پاره‌ای از مهم‌ترین اسطوره‌های ایرانی نیز دیده می‌شود. در پرتوِ این مفهوم می‌توان داستان‌های مهمی از اسطوره‌های ایرانی مانندِ مرگِ کیومرث و رویشِ مشی و مشیانه، کشته شدنِ سیاوش و بندی شدنِ ضحّاک را تحلیل کرد. ظاهراً در کنارِ بن‌مایه‌های معروفی که از مفهومِ رویش برآمده‌اند ...  بیشتر

سمیم نور

نرم افزار مشابهت یاب سمیم نور که دانشگاه تبریز برای مقالات فارسی خود از آن استفاده می کند.

DOI

این نشریه برای مقالات خود از کد شناسایی DOI استفاده می کند.

DOAJ

این نشریه از قوانین دسترسی آزاد مقالات پیروی می کند.

ابر واژگان

نشریات مرتبط