دوره 76 (1402)
دوره 75 (1401)
دوره 74 (1400)
دوره 73 (1399)
دوره 72 (1398)
دوره 71 (1397)
دوره 70 (1396)
دوره 69 (1395)
دوره 68 (1394)
دوره 67 (1393)
دوره 66 (1392)
دوره 65 (1391)
دوره 55 (1390)
دوره 54 (1390)
دوره 53 (1389)
دوره 52 (1388)
دوره 51 (1387)
دوره 50 (1386)
دوره 49 (1385)
دوره 48 (1384)
دوره 47 (1383)
دوره 46 (1382)
دوره 45 (1381)
دوره 44 (1380)
دوره 43 (1379)
دوره 42 (1378)
دوره 41 (1377)
دوره 40 (1376)
دوره 39 (1375)
دوره 38 (1374)
دوره 37 (1373)
دوره 36 (1372)
دوره 35 (1371)
دوره 34 (1370)
دوره 33 (1369)
دوره 32 (1363)
دوره 31 (1362)
دوره 30 (1357)
دوره 29 (1356)
دوره 28 (1355)
دوره 27 (1354)
دوره 26 (1353)
دوره 25 (1352)
دوره 24 (1351)
دوره 23 (1350)
دوره 22 (1349)
دوره 21 (1348)
دوره 20 (1347)
دوره 19 (1346)
دوره 18 (1345)
دوره 17 (1344)
دوره 16 (1343)
دوره 15 (1342)
دوره 14 (1341)
دوره 13 (1340)
دوره 12 (1339)
دوره 11 (1338)
دوره 10 (1337)
دوره 9 (1336)
دوره 8 (1335)
دوره 7 (1334)
دوره 6 (1333)
دوره 5 (1332)
دوره 4 (1330)
دوره 3 (1329)
دوره 2 (1328)
دوره 1 (1327)

مقالاتی که در سامانه ثبت شده و تمامی فرآیند ارزیابی و داوری را طی کرده و اصلاحات بازنگری (در صورت لزوم) به انجام رسیده باشد، در صورتی که سردبیر نشریه آنها را در وضعیت پذیرش آنلاین قرارد داده باشد در قسمت مقالات آماده انتشار نمایش داده می‌شود.
رسالت روشنفکر و نزاع سنت و تجدد در رمان نفرین زمین

ابراهیم رنجبر

دوره 65، شماره 226 ، اسفند 1391، ، صفحه 1-23

چکیده
  چکیده رمان نفرین زمین داستان نزاع تجدد با سنت و روشنفکر با حکومت و سند شکست روشنفکر و سنت است.آل‌احمد این رمان را برای ایفای رسالت روشنفکری که برای خود قایل بود، نوشته است. وی در این رمان به بهانة نقد اصلاحات ارضی، با تجدد و دین‌سازی در برخی محافل فکری و سیاسی، و با اقتصاد بورژوایی مخالفت می‌کند. بدین جهت رمان در برخی قسمت‌ها به یک ...  بیشتر

مقایسه و تحلیل ساختار روزنامه‌های ملانصرالدین و صوراسرافیل
دوره 65، شماره 225 ، شهریور 1391، ، صفحه 1-19

چکیده
    چکیده           دو روزنامۀ طنزآمیز ملانصرالدین و صوراسرافیل از جمله روزنامه‌های تأثیرگذار دورۀ مشروطه به شمار می‌آیند که به سبب ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود در تحول روزنامه‌نگاری و طنزپردازی در ایران تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر جای نهادند. هم‌زمانی انتشار این دو روزنامه در بخشی از دوران حضور آنها ...  بیشتر

مقدمه¬ای بر رابطۀ ادبیات و فلسفه
دوره 55، شماره 224 ، اسفند 1390، ، صفحه 1-23

چکیده
  چکیده ادبیات و فلسفه در طول تاریخ همواره در حال تعامل و داد و ستد بوده­اند. گاه به هم نزدیک و حتی عین هم شده و گاه نیز از یکدیگر فاصله گرفته­اند. نوع ارتباط این دو شاخه از فعالیت فکری بشر، از روزگار باستان تاکنون، همیشه محل بحث صاحب‌نظران بوده است. اما این مسأله همچنان بر جای خود باقی است که چه نوع ارتباط منطقی و معرفت­شناختی بین ...  بیشتر

پویایی و تحوّل در حکایت¬های صوفیانه
دوره 54، شماره 223 ، شهریور 1390، ، صفحه 1-22

چکیده
  چکیده حکایت از قالب­های داستانی است که پدیدآورندۀ آن، برای بیان تجربۀ خود از جهان بیرون، ارتباط تأثیرگذار و بیان اندیشه از آن بهره می­گیرد. یکی از انواع حکایت­ها،      حکایت­های صوفیانه است؛ حکایت­هایی که بیش از هر چیز، ظرف بیان اصول انسانی بوده و با خلق متن، اندیشه را از حالت بالقوه به فعل درآورده­اند. بنابراین ...  بیشتر

بررسی تحلیلی رابطة دو اسطورة همسان (فرّ کیانی و همای پادشاهی)
دوره 53، شماره 220 ، اسفند 1382، ، صفحه 1-20

چکیده
  چکیده تکیه بر فرّ ایزدی و اعتقاد به شاهِ آرمانی در فرهنگ و ادبیات و اساطیر ایرانی، اندیشه‌ای دیرین و پنداری باسابقه است. فرّ به‌عنوان یک اسطورة ریشه‌دار و عمیق حداقل دو نقش اساسی بر عهده داشت؛ نخست اینکه نظام موروثی پادشاهی را توجیه می‌کرد و دیگر آنکه با پیوند قدرت پادشاه به قدرت و ارادة الهی به آن جنبة معنوی و دینی می‌بخشید. ...  بیشتر

حرف اضافۀ اوستایی mat- در دو واژۀ ایرانی میانه
دوره 53، شماره 215 ، مرداد 1389، ، صفحه 1-8

چکیده
  چکیده هدف از نگارش این مقاله بررسی اشتقاق دو واژۀ ایرانی میانه، یکی از زبان فارسی میانه و دیگری از زبان سغدی می‌باشد. برای واژۀ فارسی میانۀ madrm تاکنون اشتقاقی ارائه نشده و اشتقاق پیشتر ارائه شده برای واژۀ سغدی mazn نیز مورد تردید نگارندۀ این مقاله می‌باشد. با بررسی متن‌‌های حاوی این دو واژه و در نظر گرفتن فرایند‌های واجی ...  بیشتر

بازخوانی رمان‹‹زیبا›› (تأملی در ژرف ساخت رمان زیبا)

میرجلیل اکرمی؛ محمد پاشایی

دوره 66، شماره 227 ، شهریور 1392، ، صفحه 1-19

چکیده
  . رمان در ایران پدیده­ای نوظهور است که با شکل گیری نهضت مشروطه توجه ایرانیان را به خود جلب کرد. در عصر مشروطه بحران­های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی زمینه را برای به وجود آمدن رمان مهیا ساخت و آن را وارد پهنۀ اجتماع کرد. رمان «زیبا»ی حجازی از جمله رمان­های اجتماعی اولیه محسوب می­شود که از منظر ادبی توانست ساختار و محتوای رمان­های ...  بیشتر

واکاوی چند وا‍‍ژه از تاریخ بیهقی
دوره 52، شماره 209 ، مرداد 1388، ، صفحه 1-19

چکیده
  کلمات و تعابیری که در گویش ها رایج است، به حل بسیاری از مشکلات تون ابی کمک می کند. در آثار گذشته از جمله تاریخ بیهقی عباراتی پیدا می شود که معنای آن برای بیشتر اهل خراسان روشن و بدون ابهام است...  بیشتر

اسم و ضمیر در گویش تاتی کلاسور (Kalāsur)
دوره 51، شماره 207 ، بهمن 1387، ، صفحه 1-21

چکیده
  مقالة حاضر تلاشی است در جهت حفظ و بررسی گویش‌های ایرانی که در حال فراموشی هستند. تاتی یکی از این گویش‌هاست که در روستای کلاسور کلیبر آذربایجان شرقی تعدادی بدان تکلم می‌کنند. معرفی روستای کلاسور، موقعیت جغرافیایی و انسانی، نحوة زندگی مردم روستا، نماد‌های آوانویسی، بررسی قواعد دستوری حاکم براسم و ضمیر گویش مذکور از قبیل: جنس، تعریف، ...  بیشتر

اصول‌الفصول، دانشنامه‌ای گمنام در تحقیقات عرفانی
دوره 51، شماره 204 ، مرداد 1387، ، صفحه 1-18

چکیده
   به دلیل توجه عمده به ادبیات پیش از قرن هشتم و کم توجهی ناشی از آن به دوره‌های بعد، به ویژه عصر قاجار و زندیه، آثار این دوران مورد بررسی علمی قرار نگرفته و به درستی شناخته نشده است. بی‌شک در قرون دوازدهم و سیزدهم نیز آثاری ارزشمند می‌توان یافت که از آن جمله است: «اصول‌الفصول فی حصول‌الوصول»در موضوع عرفان و تصوف که ویژگیهای ...  بیشتر

متناقض نمایی در قصاید خاقانی
دوره 50، شماره 201 ، مرداد 1386، ، صفحه 1-18

چکیده
  متناقض نمایی در حقیقت یک امکان زبانی است برای برجسته سازی که به جهت شکستن هنجار زبان و عادت ستیزی موجب شگفتی و در نتیجه التذاذ هنری می شود. متناقض نمایی با تضاد (طباق) متفاوت است...  بیشتر

قلب ماهیت باده با اکسیر معرفت در ادبیات متعهد و آرمانگرا
دوره 48، شماره 197 ، اسفند 1384، ، صفحه 1-33

چکیده
  در بررسی سیر تطور مفهوم باده در ادبیات فارسی، نخست باید به دورة سبک خراسانی و سبک‌های بینابین اشاره‌کرد. در این دوره‌ها و قبل از پیدایش و گسترش سبک عراقی در پهنة ادب فارسی، باده در مفهوم واقعی و عینی به کار رفته است اما پس از گسترش تصوف و نفوذ آن در ادبیات، باده علاوه بر معنای عینی و عادی، در مفهوم استعاریِ عرفانی نیز استعمال می‌شود. ...  بیشتر

ظلومی و جهولی انسان در متون تفسیری و عرفانی
دوره 48، شماره 196 ، آذر 1384، ، صفحه 1-17

چکیده
  مفسران قرآن کریم در تفسیر آیة72 سورة احزاب، در شرح وتوضیح کلمات ظلوم و جهول با وجود اختلاف‌نظرهایی، در این نکته اتفاق دارند که انسان با حمل بار امانت الهی که فوق طاقت او بوده است، در حق خود ستم روا داشته و نسبت به صعوبت و عظمت بار امانت و عاقبت حمل آن نادان بوده است. هر چند ظاهر این تعبیر با توجه به بار معنایی کلمات یاد شده نوعی توبیخ و ...  بیشتر

آرایش و آفرینش واکی، شیوه ای بدیع در آفرینش هنری (بر پایه دیوان خاقانی)
دوره 47، شماره 193 ، بهمن 1383، ، صفحه 1-34

چکیده
  شاعران از شیوه های گوناگونی برای آفریدن مضامین ‍ژرف و آراستن کلام خویش بهره برده اند و سخن شناسان و ناقدان کوشیده اند که اسباب و ساز و کار این زیبایی ها را بیابند؛ بر آنها نامی بنهند و بر ایشان قواعدی وضع نماید...  بیشتر

توبه در ایران باستان
دوره 46، شماره 189 ، بهمن 1382، ، صفحه 1-16

چکیده
  از متون ایرانیان باستان چنین بر می آید که هرگاه شخصی عملی خلاف اخلاق یا شرع مرتکب می شد به عنوان کفاره گناه خود باید به یک اقدام سودمند اجتماعی قیام می کرد تا روح خود را از عقوبت آن گناه و عذاب دوزخ رهایی بخشد...  بیشتر

آینه سکندری
دوره 46، شماره 188 ، آبان 1382، ، صفحه 1-18

چکیده
  آینة اسکندری که گفته‌اند آینه‌ای بوده‌است بر سرِ منارة اسکندریه و از عجایب هفتگانة جهان، در متون نظم و نثر پارسی بخصوص در شعر حافظ و خاقانی با ویژگی‌های خارق‌العاده‌ای منعکس شده‌است. نویسندگان کتب تاریخی و جغرافیایی نیز از قدیم در خلال آثار خود شرح و توضیحاتی گاه متناقض در باب این آینه آورده‌اند. این نوشته‌ها بنابر قراین، مأخذ ...  بیشتر

تاریخ مشایخ صوفیه در بیاض و سواد سیرجانی
دوره 47، شماره 192 ، آبان 1383، ، صفحه 1-16

چکیده
  خواجه ابوالحسن علی‏بن حسن سیرجانی از بزرگان صوفیه قرن پنجم هجری است. وی شیخ کرمان بوده و در آنجا داروخانه و اوقاف و مریدان بسیار داشته و مورد تکریم بزرگان صوفیه از قبیل ابوسعیــد ابوالخیر، خواجه عبدالله انصاری و هجویری قرار گرفته است. او که اهل سیر و سیاحت بوده در سیرجــان درگذشته و آرامگاهش تاکنون باقی و زیــارتگاه است. کتاب بیاض ...  بیشتر

نکته های نویافته درباره خاقانی
دوره 45، شماره 185 ، بهمن 1381، ، صفحه 1-6

چکیده
  اگر بپذیریم که شعر رستاخیز کلمات است و هنر شاعر نوعی آشنایی زدایی از زبان است، خاقانی شروانی یکی از نوادر شعر جهان به حساب می آید. بی گمان خاقانی یکی از شگفتی های ادبیات ایران است...  بیشتر

برآورد فقر غذایی در استان آذربایجان شرقی
دوره 45، شماره 183 - 184 ، آبان 1381، ، صفحه 1-36

چکیده
  در این مقاله ضمن برآورد خط فقر غذائی برای مناطق شهری و روستائی‌ استان آذربایجان شرقی با استفاده از اطلاعات درآمد و هزینه خانوارهای شهری و روستائی در سال 1374 شاخصهای مهم فقر ارائه شده است.همچنین در این‌ تحقیق با استفاده از سیستم تقاضای هزینه‌های خطی به برآورد کششهای قیمتی‌ و درآمدی اقلام عمده هزینه خانوار پرداخته شده است.گر چه شاخص ...  بیشتر

تطبیق موردی شهرنشینی شمال و جنوب ایران
دوره 45، شماره 182 ، اردیبهشت 1381، ، صفحه 1-28

چکیده
   این مقاله،جمعیت شهرنشین استان‌های مورد مطالعه را با همدیگر و با جمعیت شهرنشین کل کشور مقایسه می‌کند و سپس به پیش‌بینی جمعیت‌ شهرنشین استان‌های گیلان و سیستان و بلوچستان در سال 1385 می‌پردازد که‌ هدف از آن مقایسه درصد جمعیت شهرنشین استان‌های مورد مطالعه در سالهای‌ مختلف است.در نهایت یک نتیجه‌گیری کلی از مقاله با توجه به مباحث ...  بیشتر

سیمای ناپلئون بناپارت در ادبیات فرانسه
دوره 44، شماره 180 - 181 ، اسفند 1380، ، صفحه 1-34

چکیده
  در ادبیات(های)کشورهای جهان،گاهی،برخی از شخصیت‌های‌ بزرگ سیاسی،با اقدامات برجستهء منفی یا مثبت خود الهام بخش شعرا و نویسندگان بسیاری بوده‌اند.در ادبیات قرن نوزدهم فرانسه این نقش مهم را ناپلئون اول،امپراطور فرانسه از سال 1304 تا 1814،بازی کرده است.در این‌ نوشته سعی ما بر این است که جایگاه او را در آثار چند تن از نویسندگان و شعرای بزرگ ...  بیشتر

مفاهیم «اولی، ضروری، بدیهی، یقینی» در منطق کلاسیک (صوری)
دوره 44، شماره 178 - 179 ، شهریور 1380، ، صفحه 1-30

چکیده
  معانی مفاهیم«اولی،ضروری،بدیهی،یقینی»به ظاهر،روشن است، اما کاربرد آنها در مواضع و مباحث مختلف منطق متفاوت می‌باشد؛به تبع این‌ مواضع و مباحث مختلف،معانی آنها نیز تا حدی تغییر کرده و مختلف خواهد بود.در این مقاله سعی داریم این مواضع و اختلاف معانی را روشن کنیم.  بیشتر

متن و فرامین در ادبیات
دوره 43، شماره 177 ، اسفند 1379، ، صفحه 1-32

چکیده
  «ادبیت»اثر فراتر از جنبه‌های«ادبیاتی»است و نهایتا حرکت«فرامتنی»بیشتر از خود متن اهمیت پیدا می‌کند.در این جریان هدف از کاربرد زبان صرفا توجیه‌ خود زبان می‌باشد و خوانندهء این نوع آثار به کمک«اصطلاح محوری»رمز و رموز و مکانیزمهای موجود در آن را کشف می‌کند.قع می‌شود. جریان ادبی دوم حالت«درون زبانی»یا«خود ...  بیشتر

«رمان نو» دیالوگ نو
دوره 43، شماره 174 ، خرداد 1379، ، صفحه 1-34

چکیده
  دیالوگ (dialogue) و ایجاد ارتباط گفتاری با "دیگری" فلسفه وجودی زبان را بیان می کند. به عبارت دیگر چنانچه انسان نمی خواست با همنوع خویش ارتباط برقرار کند و خواسته های درونی خود را در بستر کلام و واژگان جاری نماید، از یکی از والاترین امتیازهای خود، یعنی زبان، بی بهره بود. وقتی که "من" در مقابل "دیگری" واقع می شود، پویایی او به شدت تحریک می گردد ...  بیشتر