دوره 77 (1403)
دوره 75 (1401)
دوره 74 (1400)
دوره 73 (1399)
دوره 72 (1398)
دوره 71 (1397)
دوره 70 (1396)
دوره 69 (1395)
دوره 68 (1394)
دوره 67 (1393)
دوره 66 (1392)
دوره 65 (1391)
دوره 55 (1390)
دوره 54 (1390)
دوره 53 (1389)
دوره 52 (1388)
دوره 51 (1387)
دوره 50 (1386)
دوره 49 (1385)
دوره 48 (1384)
دوره 47 (1383)
دوره 46 (1382)
دوره 45 (1381)
دوره 44 (1380)
دوره 43 (1379)
دوره 42 (1378)
دوره 41 (1377)
دوره 40 (1376)
دوره 39 (1375)
دوره 38 (1374)
دوره 37 (1373)
دوره 36 (1372)
دوره 35 (1371)
دوره 34 (1370)
دوره 33 (1369)
دوره 32 (1363)
دوره 31 (1362)
دوره 30 (1357)
دوره 29 (1356)
دوره 28 (1355)
دوره 27 (1354)
دوره 26 (1353)
دوره 25 (1352)
دوره 24 (1351)
دوره 23 (1350)
دوره 22 (1349)
دوره 21 (1348)
دوره 20 (1347)
دوره 19 (1346)
دوره 18 (1345)
دوره 17 (1344)
دوره 16 (1343)
دوره 15 (1342)
دوره 14 (1341)
دوره 13 (1340)
دوره 12 (1339)
دوره 11 (1338)
دوره 10 (1337)
دوره 9 (1336)
دوره 8 (1335)
دوره 7 (1334)
دوره 6 (1333)
دوره 5 (1332)
دوره 4 (1330)
دوره 3 (1329)
دوره 2 (1328)
دوره 1 (1327)
علمی- پژوهشی تصوف و عرفان
واکاوی تحول معنایی نمادین سیمرغ درادب فارسی

تقی پورنامداریان؛ الهه بیات زرند

دوره 76، شماره 247 ، شهریور 1402، صفحه 1-24

https://doi.org/10.22034/perlit.2022.46383.3101

چکیده
  نمادها تصویرهایی قدرتمند هستند که انبوهی از مفاهیم و اساطیر فرهنگی را در قالب یک خوشۀ معنایی صورت‌بندی می‌کنند. این خوشه‌های معنایی طی فرایندهای خلاق ادبی تولید می‌شوند و بخشی از حافظۀ فرهنگی ما را تشکیل می‌دهند. یکی از این نمادها که در متون ایرانی قبل از اسلام تولید شده و در حافظۀ فرهنگی جامعۀ پس از اسلام باقی مانده و در صورت‌بندی‌های ...  بیشتر

علمی- پژوهشی تصوف و عرفان
بایزید در میانة شمس و مولانا

حمید رضا توکلی

دوره 76، شماره 247 ، شهریور 1402، صفحه 25-49

https://doi.org/10.22034/perlit.2023.57368.3522

چکیده
  نخستین گفت‌وگوی شمس با مولانا پیرامون بایزید بوده است. شمس به این نکته در پایان یک پاره‌گفتار عربی در مقالات تصریح می‌کند. نقد بایزید بارها به شیوه‌ای مشابه در جای‌جای سخنان شمس پدیدار می‌شود. همین نقد دربارة حلاج هم تکرار می‌شود. از این گذشته نکات مرتبط با این ملاحظة نقادانه بارها در مقالات جلوه دارد؛ تاملاتی دربارة متابعت و بدعت، ...  بیشتر

علمی- پژوهشی نظریه های ادبی
نقش و تحلیل کارکردگرایانۀ «حکایت» در انقلاب های جمعی (مطالعه موردی قصۀ مرغان جهان در منطق‌الطیر)

محمد خسروی شکیب

دوره 76، شماره 247 ، شهریور 1402، صفحه 51-69

https://doi.org/10.22034/perlit.2023.51395.3313

چکیده
  منطق الطیر عطار از آثار عرفانی برجسته در ادبیات فارسی است که در ساختاری روایی، به قصۀ فراخوان کمّی و کیفی «مرغان جهان» و تلاش جمعی آنها برای رسیدن به «سیمرغ» می پردازد. «حکایت» مهمترین ابزار عطار، در شکل دهی به ساختار این بسیج جمعی است. او در ساختار منطق الطیر از 194 «حکایت» استفاده کرده شده است. سوال این است که کارکرد ...  بیشتر

علمی- پژوهشی نظریه های ادبی
تأملی تحلیل‌گرایانه به ژانر تمثیلی فیل و خانه‌ی تاریک مولانا با تکیه بر نظریه‌ی نومن و فنومن کانت

اسماعیل نرماشیری؛ اسحاق میربلوچ زائی

دوره 76، شماره 247 ، شهریور 1402، صفحه 71-88

https://doi.org/10.22034/perlit.2023.52159.3340

چکیده
  مقوله‌های نومن و فنومن یا بود و نمود از جمله مبانی مهم در نظام فلسفی ایمانوئل کانت تلقی می‌شوند. وی از ره‌گذر این مسایل، پیامد اندیشه‌های فلسفی خود را درمورد اثبات‌ناپذیری نومن خدواند و شناسایی و معرفت جهان، تبیین کرده است. مولانا در گفتمان ژانر تمثیلی فیل و خانه‌ی تاریک در پی این بوده تا از مجاری مفاهیم ادراک حسی و شناخت‌گرایی ...  بیشتر

علمی- پژوهشی ادبیات حماسی و اسطوره
کَوَرستان یا گَوِستان (پژوهشی در خصوص نام ماوراءالنّهر در شاهنامه)

محمدحسن جلالیان

دوره 76، شماره 247 ، شهریور 1402، صفحه 89-106

https://doi.org/10.22034/perlit.2023.56319.3478

چکیده
  در سه داستان از شاهنامۀ فردوسی از سرزمینی در نواحی شمال شرقی ایران در حدود ماوراءالنهر یاد شده، که نام آن در دست‌نویسهای موجود به صورت‌های گوناگونی ضبط شده است و مصححان شاهنامه و پژوهندگان جغرافیای آن در انتخاب از بین این صورت‌ها با یکدیگر اتفاق نظر ندارند. از بین رفتن صورت اصلی نام این سرزمین و ثبت مغشوش و نادقیق آن در متون پهلوی ...  بیشتر

علمی- پژوهشی بلاغت و دستور زبان فارسی
سیر دگرگونی عنوان ردالعجز علی(الی) الصدر در کتاب‌های بلاغی

سیدعلی سینا رخشنده مند؛ علیرضا فولادی

دوره 76، شماره 247 ، شهریور 1402، صفحه 107-129

https://doi.org/10.22034/perlit.2023.53528.3390

چکیده
  از جمله آرایه‌ها و ترفندهای ادبی که از پیشینه و قدمت دیرینه‌ای برخوردار است و با دسته‌بندی‌ها، عناوین و نام‌گذاری‌های مختلفی در کتاب‌های بلاغی عربی و فارسی ارائه شده «ردالعجز علی (الی) الصدر» یا «رد الصدر الی (علی) العجز» است. به‌کارگیری «الی» به جای «علی» و جایگزینی «الصدر» به جای «العجز»، باعث ...  بیشتر

علمی- پژوهشی ادبیات غنایی و تعلیمی
کارکردهای نیل در شعر قرن ششم با تأکید بر سنایی، انوری، خاقانی و نظامی

مقصود مصباح؛ ابراهیم پوردرگاهی؛ حمیدرضا فرضی

دوره 76، شماره 247 ، شهریور 1402، صفحه 131-149

https://doi.org/10.22034/perlit.2023.52243.3346

چکیده
  گیاهان از دیرباز به عنوان یکی از منابع مهمّ غذا و دارو، مورد توجّه انسان بوده‌است. نیاکان ما طیّ هزاران سال علاوه بر تأمین‌ دارو، غذا و پوشاک، به شناخت بیشتری از گیاه دست‌یافته و از رنگ و بوی‌ تعدادی ‌از گیاهان، در نقّاشی، رنگرزی، عطر و آرایش ‌استفاده‌کرده‌اند. نیل‌ یکی‌ از‌گیاهان رنگزاست که به دلیل ثبات رنگ و قدرت بالای ترکیب‌پذیری ...  بیشتر

علمی- پژوهشی ادبیات غنایی و تعلیمی
همزیستی ادب غنایی و تعلیمی در آینه تحلیل بینامتنی آثار نظامی و قابوس‌نامه بر اساس نظریه ژرار زنت

فرامرز جلالت؛ ابراهیم دانش

دوره 76، شماره 247 ، شهریور 1402، صفحه 151-176

https://doi.org/10.22034/perlit.2023.55507.3453

چکیده
  تحلیل روابط بینامتنی متونِ ادبیِ ژانرهای مختلف، یکی از راهکارهای عملی بررسی آمیختگی یا «همزیستی» انواع ادبی است. قابوس‌نامه و آثار نظامی به عنوان متونی کانونی در ادب فارسی، نقش رسانه‌ای در دادوستد فرهنگی، ادبی و تمدّنی ایران داشته‌اند. تأثیرپذیریِ نظامی از قابوس‌نامه با شواهد چشمگیر بینامتنی قابل اثبات است. از نشانه‌های ...  بیشتر

علمی- پژوهشی نظریه های ادبی
زمان‌آگاهی بیدل دهلوی از منظر نقد مضمونی

گلرخ کیانی؛ محمدعلی خزانه دارلو؛ علیرضا نیکویی

دوره 76، شماره 247 ، شهریور 1402، صفحه 177-199

https://doi.org/10.22034/perlit.2023.54457.3424

چکیده
  زمان در نقد مضمونی یکی از موضوعات اساسی است و از میان منتقدان این حوزه، ژرژ پوله بیش از همه به مؤلفه‌های زمان و مکان توجه دارد. محور اساسی نقد پوله کاوش و بررسی چگونگی ارتباط با دنیای بیرونی است که با تأکید بر مؤلفه‌های زمان و مکان صورت می‌گیرد. تأکید بیدل دهلوی به «زمان» و «صیرورت» و ابعاد معرفت‌شناسی آن چه در مثنوی‌ها ...  بیشتر

علمی- پژوهشی تاریخ ادبیات ایران
نقش روزنامة کاوه در تاریخ‌ادبیات‌نگاری فارسی

سیدمهدی زرقانی

دوره 76، شماره 247 ، شهریور 1402، صفحه 201-215

https://doi.org/10.22034/perlit.2023.56322.3479

چکیده
  چکیدهوقتی از سنت تاریخ‌ادبیات‌نگاری فارسی سخن به میان می‌آید، غالباً نظرها معطوف می‌شود به ترجمة کتاب‌های تاریخ ادبیاتی اروپاییان که رویکردها، روش‌ها و تمهیدات نوینی را در اختیار مورخان ادبی فارسی‌زبان قرار دادند. بنابراین، اولاً کتاب و ثانیاً ترجمه دو متغیر اصلی در انتقال میراث مغرب‌زمین به قلمرو زبان فارسی قلمداد می‌شود. ...  بیشتر

علمی- پژوهشی نظریه های ادبی
نقد و تحلیل اکوسایکولوژی در رمان جای خالی سلوچ محمود دولت‌آبادی با نگاهی به نظریه‌ی ساختار شخصیت فروید

فاطمه حیات داوودی؛ محمدحسن حسن زاده نیری؛ اسد آبشیرینی

دوره 76، شماره 247 ، شهریور 1402، صفحه 217-235

https://doi.org/10.22034/perlit.2023.56829.3493

چکیده
  اکوسایکولوژی به مطالعه‌ی روان انسان در رابطه با محیط زیست می‌پردازد. روانی که بر اساس نظریه‌ی ساختار شخصیّت فروید محصول ارتباط متقابل، متعامل و متعارض سه عامل "نهاد"(Id)، "خود"(ego) و "فراخود"(superego) است. البته اکوسایکولوژی در ‌آن‌جا که به وارد کردن خدا در جهان‌بینی فرد اهمیت می‌دهد در تقابل با آراء فروید قرار می‌گیرد. حال ما با روشی ...  بیشتر

علمی- پژوهشی نظریه های ادبی
رویکرد فمنیسم فوکویی: نگاهی به داستان «عروسک پشت پردۀ» صادق هدایت

فاطمه مظفری؛ فیروزه عامری؛ عفت السادات حسینی

دوره 76، شماره 247 ، شهریور 1402، صفحه 237-253

https://doi.org/10.22034/perlit.2023.53504.3387

چکیده
  برخی از نظریه‌پردازان فمنیسم بر این باورند که در تحلیل فوکو از مفهوم قدرت، مسئلۀ انقیاد یا غلبۀ جنسیتی به وضوع تبیین نشده‌است. از ‌این ‌رو، آنان به واسطۀ تلفیق مؤلفه‌های فوکویی قدرت با مفاهیم فمنیسم، رویکرد فمنیسم فوکویی را ابداع نموده‌اند تا به مسئلۀ سلطه در روابط جنسیتی پاسخ قانع کننده-ای دهند. آن‌ها معتقدند که جنسیت، مسئله‌ای ...  بیشتر