نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• مقصود مصباح ¹
• ابراهیم پوردرگاهی ²
• حمیدرضا فرضی ³

¹ دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز،دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز- ایران.

² استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز- ایران.

³ دانشیارگروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز- ایران.

چکیده

گیاهان از دیرباز به عنوان یکی از منابع مهمّ غذا و دارو، مورد توجّه انسان بوده‌است. نیاکان ما طیّ هزاران سال علاوه بر تأمین‌ دارو، غذا و پوشاک، به شناخت بیشتری از گیاه دست‌یافته و از رنگ و بوی‌ تعدادی ‌از گیاهان، در نقّاشی، رنگرزی، عطر و آرایش ‌استفاده‌کرده‌اند. نیل‌ یکی‌ از‌گیاهان رنگزاست که به دلیل ثبات رنگ و قدرت بالای ترکیب‌پذیری با طیف وسیعی از رنگ‌های طبیعی‌دیگر، مورد توجّه انسان بوده ‌است. بازتاب‌گستردۀ این‌گیاه در شعر، حکایت از رونق و استفادۀ سالم پیشینیان از ‌رنگ ‌‌طبیعی‌ نیل در کنار خواصّ‌ درمانی‌آن دارد. در قرن ششم بنابه دلایلی؛ از قبیل رقابت، توسعۀ علم و یا فاضلانه‌گویی از سوی شاعران، کارکرد‌‌های درمانی‌گیاه نیز مانند اطّلاعات سایرعلوم، با کنایه و استعاره‌های‌ دیریاب آمیخته ‌شده و درک مفهوم شعر را دشوار ساخته ‌است. این پژوهش‌ برآن است‌ که با استفاده از روش توصیفی_ تحلیلی، بازتاب‌ ‌نیل‌ را از دیوان‌های سنایی، انوری، خاقانی و نظامی استخراج کند به بررسی و تحلیل کارکردهای طبّی، ادبی و هنری و باورهای عامّۀ آن بپردازد.

کلیدواژه‌ها

• شعرفارسی
• گیاهان دارویی
• وسمه
• نیل

موضوعات

• ادبیات غنایی و تعلیمی

عنوان مقاله [English]

The functions of the Indigo in the poetry of the 6th century with emphasis on Sanai, Anwari, Khaghani and Nizami

نویسندگان [English]

• maqsood mesbah ¹
• Ebrahim Pourdargahi ²
• Hamidreza Farzi ³

¹ PhD Student, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Foreign Languages, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran.

² Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Foreign Languages, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran.Azad Isalamic University of Tabriz

³ Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Foreign Languages, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran

چکیده [English]

Abstract: Plants, as one of the important sources of food and medicine, have been the focus of human attention since long ago. Our ancestors over thousands of years, in addition to providing the medicine, food and clothing have gained more knowledge on the plants and have used the color and smell of a number of plants in painting, dyeing, making perfume and doing the makeup. Indigo is one of the dye-producing plants that have attracted the attention of people due to its color stability and high ability to combine with a wide range of other natural colors. The extensive reflection of this plant in the poem indicates the prosperity and healthy use of the natural color of indigo, along with its healing properties, by the ancients. In the 6th century, for some reasons, including competition, the development of science or idealism by the poets, the therapeutic functions of Indigo, like the information of other sciences, have been mixed with the irony and metaphors and made it difficult to understand the meaning of the poem. This research aims to extract the reflections of the Indigo from the , Divan of Sanai, Anwari, Khaghani and Nizami by using the descriptive-analytical method to investigate and analyze its medical, literary and artistic functions and its public beliefs.

کلیدواژه‌ها [English]

• Persian poetry
• Herbal Medicines
• Woad
• Indigo