نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• فاطمه حیات داوودی ¹
• محمدحسن حسن زاده نیری ²
• اسد آبشیرینی ³

¹ دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز. ایران

² گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

³ گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

اکوسایکولوژی به مطالعه‌ی روان انسان در رابطه با محیط زیست می‌پردازد. روانی که بر اساس نظریه‌ی ساختار شخصیّت فروید محصول ارتباط متقابل، متعامل و متعارض سه عامل "نهاد"(Id)، "خود"(ego) و "فراخود"(superego) است. البته اکوسایکولوژی در ‌آن‌جا که به وارد کردن خدا در جهان‌بینی فرد اهمیت می‌دهد در تقابل با آراء فروید قرار می‌گیرد. حال ما با روشی توصیفی- تحلیلی به این سؤال خواهیم پرداخت که طبیعت بر روح و روان و نوع رفتار و کنش‌های افراد جامعه‌ی داستانی جای خالی سلوچ دولت‌آبادی چه تأثیری داشته است؟ تا سلطه‌ی عقل را که چنین بحران‌هایی در ساختار شخصیّتی خانواده‌ی سلوچ رقم زده و باعث شده تعادل ایگوی آن‌ها بر هم بخورد، نشان دهیم. نتایج پژوهش بیانگر این است که سلطه‌ی عقل در این رمان با مکانیزه کردن کشاورزی توسط میرزا حسن بدون توجه به سازگاری با محیط و افراد آن سلوچ را با تکانش‌های آشوبناک "نهاد"، مرگان را با سوگواری و ماخولیا، ابراو را با ناتوانی "ایگو"ی وی در تعادل برقرار کردن بین "نهاد"، "فراخود" و جهان بیرونی، عباس را با اختلال شخصیّت ضد اجتماعی و هاجر را با اختلال شخصّیت وابسته مواجه کرده است. سلطه‌ی عقل چون بدون توجه به تاب‌آوری محیط و افراد آن منطقه به کار گرفته شده، تعادل ایگوی شخصیّت‌های رمان را به هم زده و آنان را دچار اختلالاتی در شخصیّت کرده است که علت چنین اختلالاتی را می‌توان در عدم مشارکت عاطفی ناخودآگاه شخصیّت‌های رمان با پدیده‌های طبیعی به تأثیرپذیری از جهان سرمایه‌داری و اومانیسم عصر روشنگری دید.

کلیدواژه‌ها

• اکوسایکولوژی
• جای خالی سلوچ
• نهاد
• خود
• فراخود

موضوعات

• نظریه های ادبی

عنوان مقاله [English]

Criticism and analysis of ecopsychology in the Empty Place of Solouch novel of Mahmoud Dolatabadi with a look at Freud's theory of personality structure

نویسندگان [English]

• fatemeh hayatdavoodi ¹
• mohammad hassan hassanzadeh ²
• asad abshirini ³

¹ Ph.D. student of Persian language and literature, Shahid Chamran University of Ahvaz. Ahvaz. Iran

² Department of Persian Language and Literature,, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran

³ Department of Persian Language and Literature, Shahid Chamran University of Ahvaz. Ahvaz. Iran

چکیده [English]

Ecopsychology studies human psyche in relation to environment. Psychology, which is based on Freud's theory of personality structure, is product of mutual, interactive and conflicting relationship between three factors of Id, ego and superego. Of course, ecopsychology is opposed to Freud's views when it emphasizes introduction of God into individual's worldview. Now, with a descriptive-analytical method, we will deal with question of what effect nature has had on spirit and behavior and actions of people in fictional community of Empty Place of Solouch of Dolatabadi? To show the dominance of nous that such crises have created in personality structure of Solouch family and caused balance of their ego to be disturbed. The results of research show that dominance of nous in this novel, with mechanization of agriculture by Mirza Hassan, regardless of its compatibility with environment and its people, Solouch with chaotic impulses of "id", Mergan with grief and Makholia Abrav with inability of his "ego" to balance between "id", "superself" and outside world, Abbas with antisocial personality disorder and Hagar has faced dependent personality disorder. In fact, the dominance of nous, because it was used without considering the resilience of the environment and people of that region, has upset the ego balance of the novel's characters and caused them to have personality disorders that cause of such disturbances can be seen in lack of unconscious emotional participation of characters of novel with natural phenomena influenced by capitalist world and humanism of Enlightenment era.

کلیدواژه‌ها [English]

• ecopsychology
• Empty Place of Solouch
• Id
• ego
• superego