نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

چکیده

وقتی از سنت تاریخ‌ادبیات‌نگاری فارسی سخن به میان می‌آید، غالباً نظرها معطوف می‌شود به ترجمة کتاب‌های تاریخ ادبیاتی اروپاییان که رویکردها، روش‌ها و تمهیدات نوینی را در اختیار مورخان ادبی فارسی‌زبان قرار دادند. بنابراین، اولاً کتاب و ثانیاً ترجمه دو متغیر اصلی در انتقال میراث مغرب‌زمین به قلمرو زبان فارسی قلمداد می‌شود. حال آن‌که اولاً خیلی زودتر از آن که ترجمة کتاب‌ها چشم مورخان ادبی را به روی جهان‌های تازه بگشاید، مقالات مطبوعاتی این نقش مهم را بر عهده گرفتند و ثانیاً کوشندگان این حوزه در سه خانوادة ژانری ترجمه، تألیف و ترجمه – تألیف فعالیت می‌کردند. در این میان روزنامه کاوه به اعتبار مشارکت و مساهمت نویسندگانی مثل محمد قزوینی، سید حسن تقی زاده، ابراهیم پور داوود، ادوارد براون، کریستن سن و دیگران بیش از دیگر مطبوعاتی بودند که به این بحث می پرداختند. پرسش اصلی مقاله در همین نقطه شکل می‌گیرد: سهم مقالات تاریخ‌ابیاتی که در روزنامة کاوه منتشر می‌شد، چه نقشی در انتقال میراث غربی داشت و چگونه؟ پرسش‌های دیگری نظیر این‌که کدام چهره‌ها اثرگذارتر بودند و نسبت آثار این‌ها با گفتمان‌های مسلط جامعة آن روزگار چگونه بود؟

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The role of Kaveh newspaper in the history of Persian literature

نویسنده [English]

  • Mahdi Zarghani

Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Ferdowsi University of Mashhad. Mashhad, Iran

چکیده [English]

When we speak about the tradition of Persian literary history often glances directed to the translation of European literary history books, which provided Persian-language literary historians with new approaches, methods and measures. Therefore, firstly, the book and secondly, the translation are considered two main variables in transferring the heritage of Maghreb to the territory of Persian language.However, firstly, much earlier than the translation of books opened the eyes of literary historians to new worlds, press articles assumed this important role, and secondly, the efforts of this field in the three genres of translation, authorship and translation - They were writing. The main question of the article is formed at this point:What was the role of the historical verse articles that were published in Kaveh newspaper in transferring the western heritage and how? Other questions such as which figures were more effective and what was the relationship between their works and the dominant discourses of the society at that time?

کلیدواژه‌ها [English]

  • newspaper
  • Kaveh
  • theory of Iranian literature history
  • translation
آبادیان، حسین (1384)، «روزنامۀ کاوه؛ رهیافتی روشنفکرانه برای تجدد و هویت ایران» در فصلنامه مطالعات ملی، ش 21، صص 120-95.
آرین‎پور، یحیی (1372)، از صبا تا نیما، تهران: زوار.
آشتیانی، عباس (1297)، «تاریخ ادبی؛ دورۀ قدیم دوم یا عصر ساسانی» در نشریۀ دانشکده، ش 3، صص 138 -125.
اقبال آشتیانی، عباس (غرۀ جمادی‎الاخرة، 1339ق)، «شعر قدیم ایران: شعر دورۀ ساسانی»، کاوه، صص 16-11.
بهمنیار، حسین (1382)، «روزنامۀ کاوه و امکان تجدید حیات ایران» در ایراننامه، ش 81 و 82، صص 108 -91.
بهنام، جمشید (1379)، برلنیها، اندیشمندان ایرانی در برلن، تهران: فرزان.
تقی‎زاده، سیدحسن (جمادی‎الاخرة، 1338 ق)، «دورۀ جدید»، کاوه، صص 2-1.
جمال‎زاده، سیدمحمدعلی (غرۀ ربیع‎الاول، 1339 ق)، «یک نامه از عهد ساسانیان: نامۀ تنسر»، کاوه، صص 7-4.
زرقانی، سیدمهدی (1394)، «گفتمان‎های معاصر و سنت تاریخ‎ادبیات‎نگاری در ایران» در نامۀ فرنگستان، ش 58، صص 60-39.
زرقانی، سیدمهدی (1402)، «جایگاه و کارکرد ترجمه در روزنامۀ کاوه» در فصلنامۀ علمی و فرهنگی مترجم، ش 80؛ صص 83-75.
صدری‎نیا، باقر (1401)، ادبیات مشروطه، از ناسیونالیسم تا ممالک محروسۀ ایران، تهران: خاموش.
فروزان‎فر، بدیع‎الزمان (1386)، تقریرات استاد بدیعالزمان فروزانفر ... دربارۀ تاریخ‌ادبیات ایران، تندنویسی، مقدمه، حواشی و فهارس سید محمد دبیر سیاقی، تهران: خجسته.
فروغی، محمدحسینخان ذکاءالملک، جزوۀ تاریخ‌ادبیات، (چاپ سنگی)، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، شماره 2142.
قریشی، فردین و دیگران (1397)، «برساخت گفتمانی سیاست زبان در روند نوسازی ایران، نمونۀ موردی نشریۀ کاوه (۱۳۰۱-۱۲۹۴)» در نشریۀ جامعهشناسی اقتصادی و توسعه، سال هفتم، ش 2، صص۱۵۳-۱۲۵.
قزوینی، محمد (18 ذی‎القعده، 1337 ق)، «قدیمی‎ترین شعر فارسی بعد از اسلام»، کاوه، صص 5-2.
کاوه (نامعلوم)، (28 جمادی‎الاولی، 1327 ق)، «صحبت‎های علمی و ادبی»، کاوه، صص 8-7.
کاوه (نامعلوم)، (3 جمادی‎الاولی، 1336ق)، «بهترین تألیفات فرنگی‎ها دربارۀ ایران»، کاوه، صص 14-12.
کاوه (نامعلوم)، (دوم ربیع‎الثانی، 1336 ق)، «گنج شایگان یا اوضاع اقتصادی ایران (از سلسله انتشارات جریدۀ کاوه)»، کاوه، صص 7-6.
کاوه (نامعلوم)، (ربیع‎الاول، 1340 ق)، «الف لیلة و لیلة»، کاوه، صص 9-7.
کاوه (نامعلوم)، (ربیع‎الاول، 1340ق)، «هدیۀ اصحاب، سعدی – نظامی عروضی»، کاوه، صص 11-9.
کاوه (نامعلوم)، (غرۀ جمادی‎الاولی، 1339 ق)، «دیباچۀ سال دوم کاوه، دورۀ جدید»، کاوه، صص 4-1.
کاوه (نامعلوم)، (غرۀ ذی‎القعده، 1338 ق)، «چهار دورۀ زبان فارسی»، کاوه، صص 8-5.
کاوه (نامعلوم)، (18 ربیع‎الاول، 1334 ق)، «آغاز»؛ کاوه، صص 3-1.
کریستین‎سن، آرتور (غرۀ رمضان، 1338 ق)، «شعر پهلوی و شعر فارسی قدیم»، صص 26-24.
مجیدی، عنایت‎الله مجیدی (1386)، «استاد بدیع‎الزمان فروزان‎فر؛ سال‎شمار زندگی و کارنامه» در همایش زنده‌یاد استاد بدیع‌الزمان فروزان‎فر.
محصل (غرۀ جمادی‎الاخرة، 1338 ق)، «مشاهیر شعرای ایران»، کاوه، صص 3-2.
محصل (غرۀ جمادی‎الاخرة، 1338 ق)، «مشاهیر شعرای ایران»، کاوه، صص 3-2.
محصل (غرۀ ربیع‎الثانی، 1339 ق)، «منشأ قدیم شاهنامه و مأخذ اصلی آن»، کاوه، صص 12-7.
محصل (غرۀ رمضان، 1338 ق)، «مشاهیر شعرای ایران 3)»، کاوه، صص 24-15.
محصل (غرۀ صفر، 1339 ق)، «منشأ اصلی و قدیم شاهنامه»، کاوه، صص 14-9.
محصل (غرۀ صفر، 1340ق)، «مشاهیر شعرای ایران: فردوسی و زندگی و آثار او (6)»، کاوه، صص 16-12.
میلانی، عباس (۱۳۶۹)، «مجله کاوه و مسألۀ تجدد» در ایران‎شناسی، ش ۷، صص ۵۱۹ -۵۰۴.