نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• فاطمه مهربانی ممدوح ¹
• حسین صدقی ²

¹ دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

² استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده

ادبیات و اجتماع تأثیر متقابلی بر یکدیگر دارند و ادبیات را می‌توان بازتاب واقعیت‌های اجتماعی دانست. یکی از جلوه‌های تأثیرگذاری،‌ تأثیری است که نظام طبقاتی و حکومت استبدادی بر اجتماع و روابط افراد می‌گذارد و ادبیات به‌عنوان اصلی‌ترین نمود اجتماعی آن را در خود بازتاب می‌دهد. نظام طبقاتی (سلسله‌مراتبی) یک سیستم فراگیر اجتماعی است که در آن مردم به چند طبقۀ مجزا تقسیم می‌شوند و بر اساس آن عده‌ای خود را برخوردار از حقوق کامل شهروندی دانسته و مابقی را از ابتدایی‌ترین حقوق محروم می‌سازند. پذیرش و تأکید بر تفاوت، اختلاف، تضاد، و به‌طورکلی نابرابری از ویژگی‌های چنین نظامی است. چنین نظامی منجر به شکل‌گیری حکومت استبدادی می‌شود که مؤلفه‌های آن تقدّس پادشاه و تک‌گویی است و شاکله آن را ترس تشکیل می‌دهد. این نظام بر نگرش‌ها و اعتقادات، خلق‌وخوی افراد، و شیوه بیان مطالب تأثیر می‌گذارد؛ به گونه‌ای که زبان ادبی به‌سوی بیان غیرمستقیم و پند و اندرز گرایش می‌یابد و سمت‌وسوی توصیه‌ها نیز در خدمت تأمین منافع و مصالح طبقه حاکم و قدرتمند جامعه قرار می‌گیرد. اندرزنامه‌های سیاسی که با هدف تأثیرگذاری بر رفتار سیاسی حاکمان تدوین شده‌اند می‌توانند محمل مناسبی برای بازتاب این نوع از ساختار اجتماعی و نظام حکومتی باشند. ازاین‌رو، این مقاله سعی دارد با شیوه‌ای تحلیلی‌توصیفی به بررسی این تأثیرات و بازتاب آن در برجسته‌ترین متون تعلیمی نثر فارسی که عمدتاً ذیل اندرزنامه‌های سیاسی قرار می‌گیرند، بپردازد.

کلیدواژه‌ها

• نظام طبقاتی
• استبداد
• اندرزنامه‌های سیاسی
• متون نثر تعلیمی

20.1001.1.22517979.1398.72.240.13.9

موضوعات

• ادبیات غنایی و تعلیمی

عنوان مقاله [English]

Effect and Reflection of Class System and Autocratic in the Persian Prose Educational Texts (Relying on Political Advice Writtens in Fifth to Seventh Century)

نویسندگان [English]

• fatemh mehrabani mamdouh ¹
• hosein sedghi ²

¹ PhD in Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Shahid Madani University of Azerbaijan, Tabriz, Iran

² Assistant professor of Department of Persian Language and Literature, Azarbaijan Shahid Madani University

چکیده [English]

Literature and social has mutual effects together and it can know that the literature is a reflection of social realites. One of these influences is the effect of class system and autocratic on the society and membersʼs communication, and the literature as the principle of social appearance itʼs reflect at itself. Class system is a social inclusive system that people disport to some separate class, and in this system some of people enjoyed complete citizenship rights, and the rest of them deprived the primary rights. Acceptance and emphasis on difference, opposition, and generally inequality are the characteristics of this system. Class system has results to autocratic that itʼs components are the sanctity of the king and one-way conversation, and the fear has form itʼs founding. This system has effects on peopleʼs attitude, belives, moods, and expression of the contentsʼs manner. So that literary language tendency to indirect expression and aphorism, and sideways of the content of the literary works to serve the interests of the socialʼs ruling and powerful class. This article studies these effects and itʼs reflection in the educational literature by descriptive-analytic method, relying on the most prominent Persian prose educational texts that classified in political advice writtens.

کلیدواژه‌ها [English]

• class system
• autocratic
• political advice writtens
• educational prose texts