نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

چکیده

تحلیل گفتمان مبحث مشترکی بین زبانشناسی و شاخه های مختلف علوم انسانی و اجتماعی است و تلاش می کند انسجام صورت و مفهوم را در یک متن یا ساحت ارتباطی نشان دهد. متون ادبی از مهمترین محملهای گفتمان هستند. تحلیل گفتمان در آثار ادبی نه تنها در شناخت دقیقتر آثار بلکه در مردم‌شناسی، شناخت ساختارهای ارتباطی و بنمایه‌های اندیشگانی یک جامعه اهمیت دارد. گفتمان «ضداستبدادی» که از پیوست‌های اصطلاح «استبداد» است در متون ادبی و تاریخی فارسی با شاخصه ها، مؤلفه‌ها و عنوانهای منفاوت قابل پی‌جویی است. تحلیل گفتمان ضداستبدادی بروزهای این گفتمان انتقادی را در یک ساحت نشانه‌شناختی و مطالعۀ میان‌رشته‌ای بررسی می‌نماید. در پژوهش حاضر تحلیل فلسفی میشل فوکو دربارۀ پاریزیا و روش نورمن فرکلاف و تئون وندایک در تحلیل گفتمان مد نظر قرار گرفته است. با توصیف، تبیین و تفسیر ابعاد زبانشناختی، بلاغت وزیباشناسی متن، اثبات شده است که گستاخگویی سعدی در باب اول بوستان بعد فلسفی دارد و مصداق التزام به حقیقت است. همچنین با صورت‌بندی مفاهیم مؤلفه های مختلف گفتمان ضداستبدادی سعدی در باب اول نشان داده شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analysis of Sa’di's Philosophical Parrisia and Anti-authoritarian Discourse in the First Chapter of Sa’di’s Bostan

نویسنده [English]

  • Aliakbar Samkhaniani

Department of Persian language & literature, University of Birjand, Birjand, Iran

چکیده [English]


Discourse analysis is a common subject between linguistics and different branches of humanities and social sciences and tries to show the coherence of form and meaning in a text or communication field. Literary texts are one of the most important discourse texts. Discourse analysis in literary works is of significance not only in more accurate knowing of works but also in anthropology, Understanding of communication structures and cogitative foundations of a society. The "anti-authoritarian" discourse, which is an appendage of the term "tyranny" can be found in Persian literary and historical texts with different characteristics, components and titles. The analysis of anti-authoritarian discourse examines the demonstrations of this critical discourse in a semiotic field and an interdisciplinary study. The present study tries to prove the systematic unity of the components of the first chapter of Bustân in Saadi's anti-authoritarian discourse by describing, explaining, interpreting verbal behavior, linguistic usage, rhetorical dimensions, formulation of concepts and components. In the current research, the theories of Foucault and the methods of Norman Fairclough and Theo Van Dyck are used in discourse analysis.

کلیدواژه‌ها [English]

  • anti-authoritarian discourse analysis
  • Saadi'
  • s Boostan&rdquo
  • analysis of parrisia
  • philosophical Parrisia
  • language usage in discourse&rdquo
قرآن کریم (1389). ترجمه بهاءالدین خرمشاهی. قم: دارالقرآن الکریم.
آقاگلزاده، فردوس (1385). تحلیل گفتمان انتقادی. تهران: علمی‌فرهنگی.
آقاگلزاده، فردوس (1386). «تحلیل گفتمان انتقادی و ادبیات». ادبپژوهی، سال 1 ش 1. 17- 27.
ابن‎خلدون، عبدالرحمن ‎بن محمد (1375). المقدمه. ترجمه محمد پروین گنابادی. تهران: علمی‎فرهنگی.
اشپربر، مانس (1363). نقد و تحلیل جباریت، ترجمه کریم قصیم، تهران: دماوند.
بشیریه، حسین (1381)، درس‌های دموکراسی برای همه، تهران: نشر نگاه معاصر.
بهار، محمدتقی (1388). دیوان اشعار ملک‎الشعرای بهار. تهران: نگاه.
پاینده ابوالقاسم (1383). نهجالفصاحة همراه با ترجمه فارسی، تهران: دنیای دانش.
پین، مایکل (1382). فرهنگ اندیشه انتقادی از روشنگری تا پسامدرنیته. ترجمۀ پیام یزدانجو. تهران: نشر مرکز.
ثروت، منصور (1388). «سیاست مدن از دید سعدی»، نشریه تاریخ ادبیات، سال شماره 60/ 3، 5-20.
جامی، عبدالرحمن (1367). بهارستان. به تصحیح اسماعیل حاکمی. تهران: انتشارات اطلاعات.
جوینی عطاملک بن محمد (1382). تاریخ جهانگشا، ج1، تصحیح محمد قزوینی، تهران: دنیای کتاب.
جوکار، نجف (1385)، «جامعۀ آرمانی در نگاه سعدی و فارابی»، نشریۀ علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، پیاپی 48: 69-84.
زرین‎کوب، عبدالحسین (1386). حدیث خوش سعدی. تهران: سخن.
سعدی، مصلح بن عبدالله (1389). بوستان. تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی. تهران: خوارزمی.
سعدی، مصلح بن عبدالله (1383). کلیات سعدی. به تصحیح فروغی. تهران: انتشارات هرمس.
سعدی، مصلح بن عبدالله (1362). گلستان. شرح و توضیح خلیل خطیب رهبر. تهران: صفی علیشاه.
سعدی، مصلح بن عبدالله (1389). گلستان، تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی.
سن، آرتور کریستن (1372). ایران در زمان ساسانیان. ترجمۀ رشید یاسمی، تهران: نشر دنیای کتاب.
شریف الرضی، محمد بن حسین (1371). نهجالبلاغه (خطبهها، نامهها و حکمتهای علی بن ابیطالب)، ترجمۀ شهیدی، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
شعبانی معصومه، سام‎خانیانی علی‎اکبر، فرزانه‎پور حسین (1398). «آرمانگرایی و واقعگرایی سیاسی در اندیشۀ سعدی و فارابی»، کاوشنامه ادبیات تطبیقی، سال 9، ش1، پیاپی 33، ص39-۵۸.
طلوعی، محمود (1372). فرهنگ جامع علوم سیاسی. تهران: نشر علم و انتشارات سخن.
فارابی، ابونصر محمد بن محمد (1389). سیاسهالمدنیه. ترجمه و شرح حسن ملکشاهی. تهران: سروش.
کمیسیون ملی یونسکو (1364). ذکر جمیل سعدی. تهران: وزارت ارشاد اسلامی.
کواکبی، عبدالرحمن (1991). طبائعالاستبداد، بیروت، دارالشروق العربی.
معلوف الیسوعی، لویس (1956)، المنجد فی اللغة، بیروت: مطبعة الکاثولیکیة.
منشی، ابوالمعالی نصرالله (1389). کلیله‌ودمنه. به تصحیح مجتبی مینوی. تهران: امیرکبیر.
ناظرزادۀ کرمانی، فرناز (1376). اصول و مبادی فلسفۀ سیاسی فارابی. تهران: انتشارات دانشگاه الزهرا.
نظام‎الملک، حسن بن علی (1372). سیرالملوک (سیاستنامه). به اهتمام هیوبرت دارک. تهران: علمی‎فرهنگی.
نوروزی خیابانی، مهدی (1376). فرهنگ اصطلاحات سیاسی. تهران: نشر نی.
ویتفوگل، کارل اوگوست (1391). استبداد شرقی. ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران: نشر ثالث.
هیوود، اندرو (1388)، مقدمۀ نظریۀ سیاسی، ترجمۀ عبدالرحمن عالم، تهران: قومس.
یورگنسن ماریان، فیلیپس لوییز (1397). نظریه و روش در تحلیل گفتمان. ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
Arendet H. (1994). Essaye in Understanding, editor by J. Kohn. New York: Schocken Books
Browse S. (2018). Cognitive Rhetoric, Amsterdam: John Benjamins Publishing
De Angelis, R. (editor). (2003). Between Anthropology and Literature, New York:  Routledge
Fairclough, N. (2005). Discourse Analysis in organization Studies; The case for critical realism, SAGE publications, 1- 25
Foucault, M. (1972). The Archaeology of Knowledge and the Discourse on Language, translated by SH. Smith, New York: Panteon books
Foucault, M. (2019). Discourse and truth and parresia editor by H. Fruchaud and D. Lorenzini:The University of Chicago Press. https://en.wikipedia.org/wiki/Discourse
Kenan, S R. (edit). (2015). Discourse in Psychoanalysis and Literature, ‘The idea of a psychoanalytic literary criticism’, New York: Routledge
Macovski, M. (1994). Dialogue & literature, New York: Oxford University Press
Van Dijhk, T. (1993).principles of Critical Discourse analysis. discourse& society. (4) 2, 249- 283.
Van Dijhk, T. (1995). Discourse and literature (Critical theory; v. 3), Amsterdam: John Benjamins Publishing
Zappen. J. (2004). The Rebirth of Dialogue )Bakhtin, Socrates, and the Rhetorical Tradition( State University of New York Press.