نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 زبان و ادبیات فارسی، دانشکده زبان و ادبیات، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

2 دانشجوی زبان و ادبیات فارسی، دانشکده زبان و ادبیات، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

چکیده

پژوهشگران ادب پارسی تنها با رویکرد بلاغی به بررسی بهره‌گیری شاعران از آیات قرآنی در سروده‌های خود پرداخته اند و از اهداف آنان در به کارگیری این آیات غافل بوده‌اند. پژوهش حاضر به بررسی این مسئله در قصاید انوری می‌پردازد و می‌کوشد با استفاده از جری و تطبیق، آیات قرآنی را از منظر کارکردهای آنها تحلیل کند. روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی است. جامعه‌ی آماری 207 قصیده دیوان انوری، تصحیح مدرس رضوی و حجم نمونه مطابق فرمول کوکران 132 قصیده است که با استفاده از شیوه‌ی تصادفی ساده (simple random sampling) انتخاب شده‌است. نتیجه نشان می‌دهد که انوری با بهره‌گیری از قاعده‌ی جری و تطبیقِ آیات، مفاهیم و مضامین قرآنی را بر موضوعات مورد نظر خویش تطبیق داده‌است؛ به گونه‌ای که مضمون نهایی شعر وی دور از شأن نزول حقیقی آیات است. به عبارت دیگر وی مفاهیم قرآنی را با کارکردهایی چون اقناع مخاطب، بزرگنمایی، استدلال، بیان گفتمان خود و مواردی از این دست، به صورت جری و تطبیق در قصاید خود به کاربرده است که در متن مقاله به تفصیل به آنها پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analysis of the discourse logic of Jerry's application and application of Quranic verses in Anwari's poems.

نویسندگان [English]

  • Sayyed Ahmad Parsa 1
  • Negin Rostami 2

1 Departmant of Persian languge and Literaure, Univer sity of Kurdistan, Sanandaj, Iran

2 Master student of Persian language and literature, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran

چکیده [English]

Researchers of Persian literature have studied the use of Quranic verses by poets in their poems only with a rhetorical approach and have been unaware of their goals in using these verses. The present study examines this issue in Anwari's poems and tries to analyze Qur'anic verses from the perspective of their functions by using Researchers of Persian literature have studied the use of Quranic verses by poets in their poems only with a rhetorical approach and have been unaware of their goals in using these verses. The present study examines this issue in Anwari's poems and tries to analyze Qur'anic verses from the perspective of their functions by usingJari and Matching. The research method is descriptive-analytical. The statistical population is 207 poems of Divan Anvari, Modarres Razavi correction and sample size according to Cochran's formula 132 poems that have been selected using simple random sampling method. The result shows that Anwari has adapted the Qur'anic concepts and themes to his desired subjects by using the Jerry rule and applying the verses; In such a way that the final theme of his poem is far from the dignity of the true revelation of verses. In other words, he has used Qur'anic concepts with functions such as persuading the audience, magnifying, reasoning, expressing his discourse, and the like, in a concise and adaptive manner in his poems, which are discussed in detail in the text of the article.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Discourse Analysis
  • Holy Quran
  • Jerry and matching
  • Anwari Abivardi
  • Qasaid
قرآن کریم
ابن‌منظور، محمد بن مکرم، (1405ق). لسان‌العرب. بیروت: دارالأحیاءالتراث الإسلامی.
اطمینانی، عباس، (1384): «جری و تطبیق آیات در دیوان خاقانی». مجموعهی مقالات برگزیدۀ همایش خاقانی‌شناسی. ارومیه: جهاد دانشگاهی، واحد ارومیه، 37-28.
اکبری، منوچهر، (1372):« تلمیحات قرآنی در دیوان انوری ابیوردی»، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی (باهنر کرمان)، شماره 4، ص1- 51.
انوری ابیوردی، اوحدالدین، (1364). دیوان انوری، جلد اوّل: قصاید، به اهتمام محمدتقی مدرسی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ سوم.
جوادی آملی، عبدالله، (1378). تفسیر تسنیم. قم: اسرا.
خرمدل، مصطفی، (1370). تفسیر نور، تهران: نشر احسان.
راستگو، سید محمد، (1376). تجلّی قرآن و حدیث در شعر پارسی. تهران: سمت.
راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد، (1412). مفردات الفاظ‌القرآن. قاهره: الحلبی.
سیوطی، جلال الدین و محلّی، جلال‎الدین، (1384). تفسیر جلالین. ترجمه: مسعود قادرمرزی. ارومیه: مرکز انتشاراتی حسینی اصل.
شاکر، محمدکاظم، (1376). روشهای تأویل قرآن. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.
شفیعی کدکنی، محمدرضا، (1389). مفلس کیمیافروش. تهران: انتشارات سخن.
صابونی، محمدعلی، (1986). صفوه‌التفاسیر. ترجمه: عبدالباری ابراهیمی: ویژه نشر.
طباطبایی، سید محمدحسین، (1372). قرآن در اسلام. قم: دفتر نشر اسلامی.
طباطبایی، سید محمّدحسین، (1405 ق). المیزان فی تفسیرالقرآن. قم: جامعة مدرّسین حوزه علمیه قم.
عبداللهی، منیژه و عمل صالح، احیا، (1391). بررسی ساختار استدلال در سه متن دورة قاجار، شعرپژوهی (بوستان ادب)، سال4، شمارۀ2، پیاپی12، صص151-174.
عطّار نیشابوری، فریدالدین، (1346). تذکره‌الاولیاء، تهران: زوّار.
فراهیدی، خلیل ابن احمد، (1410 ق). کتاب العین. قم: نشر هجرت.
مجلسی، محمدباقر، (1379). مرآه‌العقول فی شرح اخبار آل‌الرسول. تهران: دار الکتب الإسلامیه.
مخلص، عبدالرئوف، (1389). تفسیر انوار القرآن. تهران: احمد جام.
مدبّری، لیلا و محمّدابراهیم مالمیر، (1395): «بررسی استعاره‌های تأویلی مولانا بر پایۀ جری و تطبیق آیات قرآن »، فنون ادبی، سال هشتم، شماره 13 (پیاپی16)، ص151- 168.
مصطفوی، حسن، (1371). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
میبدی، ابوالفضل رشیدالدین، (1361). کشف‌الاسرار و عده‌الابرار، معروف به تفسیر خواجه عبدالله انصاری. تهران: امیرکبیر.
یزدان‎پناه، سیّدیدالله (1391). «جری و تطبیق، روش‎ها و مبانی آن» حکمت عرفانی. سال اول، شمارۀ چهارم، صص 32- 7.