نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

• محمود فتوحی رودمعجنی

استاد دانشگاه فردوسی مشهد. ایران

چکیده

چکیده
تخیل شاعران فارسیگوی قرن یازده و دوازده، به جانب نازک‌اندیشی در طبیعت و ذره‌نگری در پدیده‌ها گراییده است. این گرایش همزمان است با تحولاتی که در فلسفۀ ایرانی در اصفهان قرن یازدهم روی داد. محتمل است که این همزمانی حاصل تأثر ادبیات و حکمت از یکدیگر باشد. در این مقاله مسألۀ «حرکت در جوهر طبیعت» به عنوان موضوع مشترک در شعر نازک‌خیال صائب و حکمت متعالیه ملاصدرا بررسی شده است. این جستار می‌کوشد تا شباهت دو گفتمان فلسفی و ادبی را در نگرش به یک موضوع (حرکت در جوهر) نشان دهد. برای این منظور تخیلات شعری را - که پویایی و حرکت درونی هستی را بازنمایی نمایی می‌کند- در شعر نمایندۀ برجستۀ نازک‌خیالان یعنی صائب تبریزی (1006- 1087 ق) بررسی کرده و شباهت نگرش صائب را با اندیشۀ حرکت جوهری ملاصدرا نشان داده است. آنچه صدرای فیلسوف با برهان و استدلال دربارۀ حرکت جوهری و انقلاب مستمر وجود بیان کرده شاعر نازک‌خیال با قوۀ مخیله در صورت‌های محاکاتی بازنموده است.

کلیدواژه‌ها

• واژه‌های کلیدی: سبک هندی
• صائب تبریزی
• حکمت متعالیه
• ملاصدرا
• حرکت جوهری

20.1001.1.22517979.1399.73.242.8.5

موضوعات

• ادبیات غنایی و تعلیمی

عنوان مقاله [English]

Substantial motion of the universe in the indo - Persian poetry (A Sadrian reading of Saeb - e -Tabrizi's poem)

نویسنده [English]

• Mahmood Fotoohi

Professor of Ferdowsi University of Mashhad.IRAN

چکیده [English]

Abstract
In the 16^th century (11the AH), the ideas of Shiite philosopher, Mullā Sadrā (1572-1640 AD / 979-1050 AH) brought about fundamental changes in Islamic ontology, especially some of his innovative ideas on the originality of existence, and Substantial Motion. Simultaneously with these changes, the imaginative style of Persian poetry (indo-Persian poetry) underwent changes, with a dynamic view to existence and substance of nature.
The article is actually a comparative study on philosophy and poetry, which deals with the "Substantial Motion of nature" as a common theme in poetry of Saeb Tabrizi (1006-1087 AH), the Persian poet of the 16th century, and Mulla Sadra's transcendental wisdom, and tries to show the similarity between Sadra's philosophical thought and Saeb's poetic attitude to movement in essence of nature.

کلیدواژه‌ها [English]

• Indo-Persian poetry
• Saeb Tabrizi
• transcendental wisdom
• Mulla Sadra
• substantive motion