نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• رسول رستمی ¹
• محمدرضا راشد محصل ²
• مجید خزائی وفا ³

¹ دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی ،گروه زبان و ادبیات فارسی.واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران

² عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد

³ استاد یار، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران

چکیده

یکی از نظریه های مهم در رابطه با توزیع قدرت و تعادل اجتماعی، نظریه ی چرخش نخبگان ویلفردو پارتو ( 1923-1848 ) است.پارتو در توزیع قدرت، قائل به یک تقسیم بندی دوگانه بود؛ طبقه ی بالا و طبقه ی فرودست که در هر دو طبقه، عناصر نخبه یا برگزیده وجود دارند. بنا به نظر پارتو « نیرومند ترین عامل به هم خوردن توازن اجتماعی، انباشتگی عناصر برتر در طبقه ی پایین و تجمع عناصر پست در طبقه ی بالا است. در این مقاله، نظریه ی چرخش نخبگان پارتو در تحلیل مناسبات نخبگان دینی ( موبدان ) و نخبگان نظامی ( جنگاوران / پهلوانان ) در شاهنامه بررسی شده است. فرض نگارندگان بر این بوده است که چرخش نخبگان را می توان در سه دوره ی اساطیری، حماسی و تاریخی شاهنامه مشاهده کرد. بر اساس این فرضیه و با واکاوی متن شاهنامه، چرخش نخبگان در شاهنامه، اثبات شده است. در بخش اساطیری و به ویژه بخش حماسی شاهنامه، نخبگان حاکم که در انجمن های شاهان مورد رایزنی قرار می گیرند اغلب طبقه ی جنگاور ( پهلوانان ) هستند .تنگ شدن جریان های حکومتی، حکومت را از تجدید قوا محروم می کند و سرانجام به مرگ آن منجر خواهد شد.» یکی از عوامل مهم در فروپاشی حکومت ساسانیان به دست اعراب مسلمان که در بخش تاریخی شاهنامه نیز آمده است، انباشت قدرت در دست نخبگان حاکمی است که با تعصب ورزی و نیرنگ، سعی در حفظ قدرت خود دارند.

کلیدواژه‌ها

• چرخش نخبگان
• ویلفردو پارتو
• شاهنامه ی فردوسی

20.1001.1.22517979.1399.73.242.4.1

موضوعات

• ادبیات حماسی و اسطوره

عنوان مقاله [English]

The rotation of elites in Ferdowsi's Shahnameh (Based on the theory of Wilfredo Pareto)

نویسندگان [English]

• Rasool Rostami ¹
• Mohammadreza Rashed Mohasel ²
• Majid Khazaei Vafa ³

¹ P.H.D student, D of Persian Language & Litrtature Department of Persian Language and Literature.Birjand Branch, Islamic Azad University, , Birjand, Iran

² Faculty member of the Department of Persian Language and Literature, Ferdowsi University of Mashhad

³ Assistant Professor, Persian Language and Literature group, Azad university birjand, Iran

چکیده [English]

In the distribution of power, the Italian sociologist Wilfredo Pareto (1848-1923) believed in the existence of governing political elites who influence political decisions. His theory about this subject which is almost a psychological theory has been known as the circulation of elites. According to this theory, society is composed of two general classes: 1. The masses and 2. The elites. The latter are divided into two groups, the governing elites and the non-governing elites. The governing elites influence political decisions, and the non-governing elites only play a leading role. He attributes two psychological traits to the governing elites: intelligence and aptitude. Residues prone to violence and coercion. Speculators make the ultimate decision with conspiracy and cunning; Transformation in societies, from Pareto's point of view, is the result of the circulation of these same elites. In Ferdowsi’s Shahnameh, the authors discovered evidence of this kind of circulation, specifically between two classes of Warriors (heroes) and clerics (priests). Consequently, in the epic part of the Shahnameh, most of the warrior elites are consulted with the Shah in important political decisions, and in its historical part, the governing elite association is often made up of priests

کلیدواژه‌ها [English]

• the circulation of Elites
• Wilfredo Pareto
• Ferdowsi’s Shahnameh