نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس، تهران. ایران

2 دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس. تهران. ایران.

چکیده

یکی از بحران‌های اجتماعی که به شکل پنهانی پایه‌های خانواده معاصر را تهدید می‌کند، طلاق عاطفی است. فقر عاطفی در روابط زناشویی کارکردهای خانواده را در تأمین سلامت روانی اعضا مختل ساخته و در نتیجه سلامت جامعه را نیز با خطر مواجه می‌سازد. شماری از آثار داستانی در کنار بازتاب وقایع اجتماعی به پدیده طلاق عاطفی نیز توجه کرده‌اند. مقاله حاضر با رویکرد تفسیری و ادغام مقوله‌های مستخرج از آثار، دو داستان خانواده‌محور را براساس طلاق عاطفی و با توجه به ویژگی‌های ادبی، زبانی و جامعه‌شناختی بررسی کرده است. داستان‌های منتخب عبارت است از پرنده من و رؤیای تبت (از فریبا وفی). خانواده‌محور بودن داستان‌ها، استقبال از آثار و کسب جوایز متعدد از دلایل انتخاب این آثار است. طلاق عاطفی در سطح ادبی با توجه به عناصر داستانی (موضوع، درون‌مایه، شخصیت، گفتگو، فضا و کشمکش) بررسی و تحلیل شده است. در سطح زبانی بار معنایی جمله‌ها و در سطح جامعه‌شناختی علل و نتایج طلاق عاطفی شناسایی و بررسی شده  است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که سطح پایین ارتباطات کلامی و عاطفی، نبود همدلی، احساس تنهایی و کوتاهی شوهر در تعهدات خانوادگی عوامل اصلی در بروز طلاق عاطفی است و پنهان‌سازی، سازگاری، ترک خانه و تمایل به جنس مخالف راهکارهای شخصیت‌های زن در مقابله با این پدیده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Literary Sociology of Fariba Vafi' Works (Relying on the grounds of emotional divorce)

نویسندگان [English]

  • hasan zolfagari 1
  • maryam moghaddami 2

1 The tarbiat Modares University. Tehran.Iran

2 Graduated from Tarbiat Modares University. Tehran. Iran

چکیده [English]

Emotional divorce is among the social crises that insidiously threaten the modern family stability. Emotional poverty in marital relationship interferes with the role of the family in providing the family health, and consequently the social health. A few fictional works observe, alongside representing the social events, the emotional divorce. The present paper studies the two family-oriented base on emotional divorce and Literary, Linguistic and Sociological characteristics following an interpretative research method and combining the issues extracted from them. These fictional works including My Bird and The Dream of Tibet (by Fariba Vafi), which have been selected due to their family-oriented nature, their popularity, and the numerous awards they have won. Emotional divorce has been analyzed at the literary level according to the story elements (Subject, Tem, Character, Dialogue, Atmosphere, Conflict). At the linguistic level has been studied and at Sociological level has been identified and studied causes and consequences of emotional divorce. The studies show that the low level of verbal and emotional relationship, Lack of empathy, feeling lonely, Husband's Failure in Family Commitments are the main factor in causing emotional divorce and the concealment, adaptation, leaving home, Inclination to the opposite sex are the female characters' primary strategies for dealing with emotional divorce.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Literary and sociological study
  • Persian fictional works
  • Fariba Vafi
  • Emotional divorce
-         آبوت، پاملا و کلر والاس. (1388)، جامعه‌شناسی زنان، ترجمه منیژه نجم عراقی، تهران: نی.
-         آزادی، شهدخت و سوسن سهامی و زهرا قهرمانی و گلناز قلی‌پور. (1389)، «ارزیابی عوامل اجتماعی زمینه‌ساز طلاق عاطفی در میان کارکنان زن شرکت بهره‌برداری نفت گچساران»،  زن و بهداشت، ش 1 (3)، صص 101 – 117.
-         ارونسون، الیوت. (1387)، روان‌شناسی اجتماعی، ترجمه حسین شُکرکُن، تهران: رشد.
-         استیل، لیز و وارن کید. (1388)، جامعه‌شناسی مهارتی خانواده، ترجمه فریبا سیدان و افسانه کمالی، تهران: دانشگاه الازهرا(س).
-         افراسیابی، حسین و رقیه دهقانی دارامرود. (1395)، «زمینه‌ها و نحوۀ مواجهه با طلاق عاطفی میان زنان شهر یزد»، زن در توسعه و سیاست، ش 14 (2)، صص 255  – 271.
-         باستانی، سوسن و محمود گلزاری و شهره روشنی. (1389)، «طلاق عاطفی: علل و شرایط میانجی»، بررسی مسائل اجتماعی ایران، ش 1 (3)، صص 1 – 20.
-         بخارایی، احمد. (1386)، جامعه‌شناسی زندگی‌های خاموش در ایران (طلاق عاطفی)، تهران: پژواک جامعه.
-         براهنی، رضا. (1393)، قصه‌نویسی، چ چهارم: تهران: انتشارات نگاه.
-         بوردیو، پیر. (1393)، نظریه کنش، دلایل عملی و انتخاب عقلانی، ترجمه مرتضی مردیها، تهران: نقش و نگار.
-         تبریزی، مصطفی و شهرزاد دیبانیان و مژده کاردانی و فروغ جعفری و الهام اسدی. (1385)، فرهنگ توصیفی خانواده و خانواده‌درمانی، تهران: فراروان.
-         رحمتی، فهیمه و سیداسماعیل موسوی. (1397)، «تعیین علت‌های جدایی مطرح‌شده از زنان در آستانۀ طلاق بر اساس سناریوهای زندگی آن‌ها»، مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، ش 16 (1)، صص 151 – 176.
-         رضوانی، مهدیه و هما زنجانی‌زاده. (1394)، «بررسی عوامل مؤثر بر تقسیم‌کار در خانواده (مطالعۀ موردی: زنان متأهل شاغل در آموزش‌وپرورش شهر مشهد)»، مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، ش 13 (4)، صص 29 – 60.
-         زارع شاه‌آبادی، اکبر و مجتبی شفیعی‌نژاد و جواد مداحی. (1396)، «اقدام به خودکشی بین زنان آبدانان: انگیزه‌ها و شرایط»، زن در توسعه و سیاست، ش 15 (3)، صص 427 – 446.
-         ساروخانی، باقر. (1396)، مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی خانواده، تهران: سروش.
-         ‌ شمیسا، سیروس. (1370)، انواع ادبی، تهران: باغ آینه.
-         شهریاری، مرضیه و مریم مختاری. (1396)، «کاربست مفهوم «فانتزی عشق» لاکان در تبیین طلاق به‌منزلۀ مسائل اجتماعی». زن در فرهنگ و هنر، ش 9 (1)، صص 73 – 91.
-         ‌ عادل، شهاب‌الدین. (1394)، «تأثیر مونولوگ در معرفی قهرمان و پیشبرد موقعیت‌های دراماتیک آثار نمایشی در عصر نئوکلاسیک». تئاتر، ش 60، صص 82 – 97.
-         گولومبوک، سوزان و رابین فی وش. (1384)، رشد جنسیت، ترجمه مهرناز شهرآرای، تهران: ققنوس.
-         لازار، ژودیت. (1394)،  افکار عمومی، ترجمه مرتضی کتبی، تهران: نی.
-         مدیری، فاطمه و علی رحیمی. (1395)، «اشتغال زنان، نشاط زناشویی و گرایش به طلاق (مطالعه موردی: متأهلان شهر تهران)»، زن در توسعه و سیاست، ش 14 (4)، صص 451 – 475.
-         منادی، مرتضی. (1385)، جامعه‌شناسی خانواده: تحلیل روزمرگی و فضای درون خانواده، تهران: دانژه.
-         میرصادقی، جمال. (1367)، عناصر داستان، چ 2، تهران: انتشارات شفا.
-         وفی، فریبا. (1392)، پرنده من، تهران: مرکز.
-         وفی، فریبا. (1394)، رؤیای تبت، تهران: نشر مرکز.
-         یزدانی، عباس و منصور حقیقتیان و حمید کشاورز. (1392)، «تحلیلی بر کیفیت زندگی زنان دچار طلاق عاطفی (مطالعه موردی: شهرکرد)»، راهبرد اجتماعی فرهنگی، ش 6، صص 159 – 185.
-         ‌ یونسی، ابراهیم. (1365)، هنر داستان‌نویسی، تهران: انتشارات سهروردی.