پژوهشی در احوال و آثار یک شاعر ناشناخته از منطقه شیروان آذربایجان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران.

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران.

3 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران.

چکیده

حلیمی شیروانی از شعرای ناشناخته اوایل قرن دهم هجری است. درباره احوال حلیمی جز اطلاعاتی پراکنده که از تذکره‌های مختلف و به‌ویژه شعر او به دست می‌آید، آگاهی چندانی در دست نیست. همین اطّلاعات پراکنده و اندک موجب شده است صاحبان تراجم در شرح‌حال او و حلیمی فرهنگ‌نویس، صاحب بحرالغرایب، دچار اشتباه شوند. حلیمی شیروانی در اوایل سده دهم در شیروان آذربایجان متولّد شد، به گیلان و قزوین مسافرت رفت، سپس در میانه عمر به شام مهاجرت کرد. کلّیات حلیمی مشتمل بر بیش از شش هزار و پانصد و پنجاه بیت است که تاکنون تصحیح و تحقیقی بر آن صورت نگرفته است. تنها نسخه کلیات حلیمی در کتابخانه لالااسماعیل ترکیه نگهداری می‌شود. این کلیات مشتمل بر قصیده، غزل، رباعی، قطعه و همچنین حاوی شش رساله و سه منظومه است. حلیمی در سرودن شعر مصنوع، قصاید بی‌نقطه، معماگویی و ماده‌تاریخ مهارت بسیار داشته ‌است. وی شاعری سنّت‌شکن و هنجارگریز است؛ چنان‌که در چندین جای، خود را مخترع نوعی از قصیده و طرزی خاص از شعر می‌داند.مقاله حاضر ضمن معرّفی این شاعرِ ناشناخته، امّا پُرکار، پژوهشی در ویژگی‌های سبک‌شناختی و مضامین شعری اوست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A study on the life and works of an anonymous poet from Shirvan, Azerbaijan

نویسندگان [English]

  • farzad mohammadi 1
  • mohammad hakimazar 2
  • asghar rezaporian 3
1 phd student of Persian Language and Literature, Shahrekord Branch, Islamic Azad University, Shahrekord, Iran
2 Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Shahrekord Branch, Islamic Azad University, Shahrekord, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Shahrekord Branch, Islamic Azad University, Shahrekord, Iran
چکیده [English]

Halimi Shirvani is an anonymous poet in the early tenth century. There is no exact information about his life except a little information obtained from various biographies especially his poetry. Due to the various and little information, biographers have made some mistakes about Halimi who has written about culture and the owner of Bahr al-gharayeb. It is clear that he was one of the Indian-style poets who was born in Shirvan in the early tenth century, traveled to Gilan and Qazvin, and then migrated to Levant in the middle of his life. Halimi's poetical works include more than 6550 verses, which have not yet been reviewed and corrected, and its only copy is kept in the Lala Ismail Library in Turkey. These poetical works include qasida, ode (ghazal), quatrain (ruba’i), fragment (qit’a) as well as six epistles and three poems. His poetical works show that Halimi had been able to compose artifact poem, odes without dot, mystery and chronogram. He is an iconoclastic and a norm deviation poet; as he has repeatedly called himself "the inventor" of a kind of ode or a special manner. The present article introduces this anonymous and prolific poet as well as reviews his cognitive style features and poetic themes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Halimi shirvani"
  • "Stylistics"
  • "Timurid style"
  • "Indian style"
  • " Poetic features"

مراجع

-         آقابزرگ طهرانی، محمّدمحسن، (1332)، الذّریعه الی تصانیف شیعه، ج 9، بیروت: دارالاضواء.
-          آقابزرگ طهرانی، محمّدمحسن، (1377)، محمّدمحسن، طبقات اعلام شیعه، ج 5، قم.
-         احمد عزّت عبدالکریم، (1951)، «التقسیم الاداری لسوریه فی العهد العثمانی الباشویات العثمانیه و العصبیات الاقطاعیه»، مجلّه حولیات کلیه‌الآداب، ش 1، صص 184-127.
-         افراسیاب‌پور، علی‌اکبر،(1387)، «بررسی تطبیقی حدوث و قدم کلام خدا در اسلام و مسیحیت»، اندیشه دینی.
-         انوری، (1340)، دیوان انوری، به کوشش سعید نفیسی، تهران: انتشارات نگاه.
-         تربیت، محمّدعلی، (1378)، شعرا و دانشمندان آذربایجان، به کوشش غلامرضا طباطبایی مجد، تهران.
-         خطیبی، حسین، (1366)، فن نثر در ادب پارسی، تهران: انتشارات زوار.
-         دائره‌المعارف آریانا، (1348)، انجمن دائره‌المعارف افغانستان، جلد پنجم، افغانستان: مطبعه کابل.
-         دهخدا، علی‌اکبر، (1377)، لغت‌نامه، تهران: سروش.
-         ذاکرالحسینی، محسن، (1383)، «حلیمی و فرهنگ‌هایش»، ضمیمه نامه فرهنگستان، شماره 18، تهران.
-         راوندی، مرتضی، (1382)، تاریخ اجتماعی ایران، انتشارات نگاه، چاپ دوم، تهران.
-         ریاحی، محمّدامین، (1369)، زبان و ادب فارسی در قلمرو عثمانی، تهران: انتشارات پاژنگ.
-         سامی، شمس‌الدّین، (1891 م)، قاموس‌الاعلام، ج 3، استانبول.
-         سعدی، مصلح‌الدّین، (1371)، کلیات سعدی، صفی علیشاه، تهران.
-         سعدی، مصلح‌الدّین، (1378)، بوستان سعدی، تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی.
-         سلیمان ظاهر، (1351 ق)، «معجم قری جبل عامل (3)»،مجله عرفان، مجلّد الثالث و العشرون، شعبان.
-         سیوری، راجر، (1372)، ایرانعهدصفوی، کامبیز عزیزی، ویرایش سوم، تهران نشر مرکز.
-         شمیسا، سیروس، (1373)، کلیات سبک‌شناسی، انتشارات فردوس، چاپ دوم، تهران.
-         صفا، ذبیح‌الله، (1369)، تاریخ ادبیات در ایران، تهران: فردوس.
-         صفا کیش، حمیدرضا، (1390)، صفویان در گذرگاه تاریخ، تهران، سخن.
-         فتوحی، محمود، (1395)، صدسال شعر عاشقانه، انتشارات سخن
-         کاتبی، سید علی، (1355)، مرآت الممالک، ترجمه محمود تفضلی‌و علی ‌گنجه‌لی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
-         منزوی، احمد، (1351 ـ 1348)، فهرست نسخه‌های خطی، ج 4-1، تهران، موسسه فرهنگی منطقه‌ای.
-         نفیسی، سعید، (1344)، تاریخ نظم و نثر در ایران و در زبان فارسی تا پایان قرن دهم، 2 جلدی، تهران.
-          هاشم‌پور سبحانی، توفیق، (1372)، فهرست نسخه‌های خطّی فارسی کتابخانه‌های ترکیه، تهران، نشر دانشگاهی.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 07 مهر 1398
  • تاریخ بازنگری: 03 شهریور 1399
  • تاریخ پذیرش: 30 شهریور 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار