مقایسۀ تطبیقی حکایت اخلاقی «کلاغ و روباه» در شعر ایرج‌میرزا و احمد شوقی با اصل فرانسوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری زبان و ادبیات فارسی تبریز، ایران

چکیده

ایرج‌میرزا و احمد شوقی تشابهات زیادی از نظر شخصیت هنری با هم دارند. یکی از این موارد، تأثیرپذیری از حکایت‌های اخلاقی‌ لافونتن است. هم ایرج‌میرزا و هم شوقی اشعار متعددی را به پیروی از حکایت‌های اخلاقی‌ لافونتن پدید آورده‌اند که در این میان تشابهات و تفاوت‌های خاصی وجود دارد. ایرج‌میرزا یکی از شاعران بزرگی است که در عصر مشروطه ترجمه‌های منظوم موفقی از حکایت‌های اخلاقی‌ لافونتن ارائه نمود. او در شعر «کلاغ و روباه» با استفاده از توان هنری خود توانسته با ایجاد تغییرات متعددی، عناصر بومی و فارسی را به ترجمۀ منظوم خود بیفزاید و شعر مستقلی را پدید آورد. ترجمۀ منظوم ایرج میرزا از حکایت‌های اخلاقی لافونتن یکی از جلوه‌های اصلی تجدد در مضامین شعر فارسی به حساب می‌آید که ویژگی‌های متنوعی در حوزۀ بومی‌سازی واژگان، مضامین و تخیل دارد که بررسی هریک از این موارد در تحلیل سیر ادبیات تطبیقی در ایران بسیار مؤثر خواهد بود. از سوی دیگر، شوقی با تعمـق در آثار شاعران نامدار عرب و تأثیر گرفتن از ادبیات برجسـتۀ اروپـا به‌ویـژه فرانسه، دریچه‌های جدیدی را به روی شعر عربی گشود. بخشی از اشعار شوقی که از زبان حیوانات نقل شده‌اند، از آثار موفق او به شما می‌آیند. شوقی با تأثیرپذیری از لافونتن در این فن مهارت فراوان یافت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Comparative Comparison of the Fable "Crow and the Fox" in the Poetry of Iraj Mirza and Ahmed Shawqi with the French Principle

نویسنده [English]

  • masoud dehghani
DR. Language & Literature, Tabriz, Iran
چکیده [English]

Abstract
Iraj Mirza and Ahmed Shawqi have many similarities in terms of artistic personality.One of these is the impact of the La Fontaine's fables. Both Iraje Nira and Shawqi have produced numerous poems following La Fontaine's fables that there are some similarities and differences. Iraj Mirza is one of the great poets who in the constitutional era gave successful translations of the La Fontaine's fables. In his poem "The Crow and the Fox" he used his artistic ability to translate native and Persian elements into his poem by making numerous changes and created independent poetry. Iraj Mirza's translation of the poems of La Fontaine is one of the main manifestations of modernity in the themes of Persian poetry that it has a variety of features in the localization of vocabulary, themes and imagination. Studying each of these cases will be very helpful in analyzing the course of comparative literature in Iran. Shawqi, on the other hand, has opened new doors to Arab poetry by deepening the work of renowned Arab poets and influencing European literature, especially France. Some of Shawqi's poems quoted from the animal language come from his successful works. Shawqi became proficient in the art with the influence of La Fontaine.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iraj Mirza
  • Ahmad Shawqi
  • La Fontaine
  • Fable
  • Comparative Literature
  • Modernity

مراجع

  1. آرین‌پور، یحیی. 1354. از صبا تا نیما. تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی، ج 2.
  2. انوشیروانی، علیرضا. 1391، پاییز و زمستان. «سیر تحولات نظری ادبیات تطبیقی». ادبیات تطبیقی. ش 6 (پیاپی): 3 ـ 7.
  3. برغیش، محمدحسن. 1996. أدب الاطفال؛ أهدافه و سماته. بیروت: مؤسسه الرساله.
  4. تقوی، محمد. 1376. حکایت‌های حیوانات در ادب فارسی. تهران: روزنه.
  5. جعفری، مسعود. 1386. سیر رمانتیسم در ایران. تهران: نشر مرکز.
  6. حائری، سید هادی. 1366. افکار و آثار ایرج‌میرزا. تهران: جاویدان، چاپ دوم.
  7. حدیدی، جواد. 1356. برخورد اندیشه‌ها. تهران: توس.
  8. حلیمی، علی مرزوق. 1981. شوقی و قضایا العصر و الحضاره. بیروت: دارالنهضه العربیه.
  9. درودیان، ولی‌الله. 1385. سرچشمه‌های مضامین شعر امروز ایران. تهران: نشر نی.
  10. دستگردی، وحید. 1307، تیر. «جلال‌الممالک». ارمغان. دورۀ 9. ش 4: 234 ـ 239.
  11. دهخدا، علی‌اکبر. 1325ـ1362. لغت‌نامه. تهران: چاپخانۀ مجلس، دانشگاه تهران.
  12. زلط، احمد. 1994. أدب الاطفال بین احمد شوقی و عثمان جلال. مصر: دار النشر للجامعات المصریه.
  13. ساوجی، سلمان. 1336. دیوان ساوجی، به کوشش منصور مشفق. تهران: بنگاه مطبوعاتی صفیعلیشاه.
  14. سعدی، مصلح‌الدین. 1385. کلیات سعدی، به تصحیح محمدعلی فروغی. تهران: هرمس.
  15. شامیان سارو کلایی، اکبر. 1383، مرداد. «اشاره‌ای به برخی از داستان‌های سندبادنامه». کتاب ماه ادبیات و فلسفه. ش 82 : 116 ـ 121.
  16. شفیعی‌ کدکنی، محمدرضا. 1359. شعر معاصر عرب. تهران: توس.
  17. شفیعی کدکنی، محمدرضا. 1359. 1380. ادوار شعر فارسی. تهران: سخن.
  18. شفیعی کدکنی، محمدرضا. 1390. با چراغ و آینه. تهران: سخن.
  19. شمیسا، سیروس. 1387. انواع ادبی. تهران: میترا، چاپ سوم.
  20. شوقی. احمد. 1992. شوقیات. بیروت: دار الکتاب العربی.
  21. طباطبائی، محیط. 1391. «حواشی بر مقالۀ عبرت نائینی.». نام‌آور ناشناخته، به کوشش شهریار شاهین دژی. تهران: سخن. ص 164 ـ 167.
  22. طراوتی، شهره. 1372، تابستان. «ترجمه‌ای منتشر نشده از حکایات لافونتن از عصر قاجار». فصلنامۀ کتاب، س 4، ش 2: 243 ـ 251.
  23. عطاری، جاهد. 1376. «فابل». دانشنامۀ ادب فارسی (ج 2). به سرپرستی حسن انوشه. تهران: سازمان چاپ و انتشارات. ص  1007 ـ 1009.
  24. الفاخوری، حنا. 2005. تاریخ الادب العربی. بیروت: دار الجیل.
  25. لافونتن. ژان دو. 1380. افسانه‌های لافونتن. ترجمۀ عبدالله توکل. تهران: نشر مرکز.
  26. محجوب، محمدجعفر. 1356. تحقیق در احوال و آثار و افکار و اشعار ایرج میرزا و خاندان و نیاگان او. تهران: اندیشه.
  27. محمد شمس الدین، مجدی. 2006. القصص بین الحقیقه و الخیال. القاهره: الهیئه المصریه.
  28. مندور، محمد. 1970. أعلام الشعر الحدیث، بیروت: المکتبه التجاریه لالطباعه.
  29. نادرپور، نادر. 1352.«ایرج نام‌آور ناشناخته.» سخن. دوره23، ش 3: 352 ـ 367.
  30. نائینی، عبرت. 1391. «زندگی ایرج». نام‌آور ناشناخته، به کوشش شهریار شاهین‌دژی. تهران: سخن. ص 78 ـ 84.
  31. نجومیان، امیرعلی.1391، زمستان.«به سوی تعریفی تازه از ادبیات تطبیقی و نقد تطبیقی».پژوهش‌های ادبی. ش 38: 115 ـ 138.
  32. ندا، طه. 1383. ادبیات تطبیقی. تهران: سخن.
  33. یغمایی، حبیب. 1390. سرنوشت و دیگر اشعار. تهران: بهین.

ب. سایر منابع

  1. Cuddon, J. A. 2013. A Dictionary of Literary Terms and Literary Theory. Fifth edition, New York: WileyـBlackwell.
  2. La Fontaine, Jean. 1966. Fables. Paris: Garnier-Flammarion.
  3.  وبگاه مدرسۀ سن‌سیر:

http://www.st-cyr.terre.defense.gouv.fr///index.php

  1. فابل کریلف:

http://languagelore.net/?p=1933

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 30 آذر 1397
  • تاریخ بازنگری: 12 بهمن 1398
  • تاریخ پذیرش: 29 دی 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار