تحلیل جلوه‌های رئالیسم در رمان شراب خام

مهری بیگدیلو, ایمان; رنجبر, ابراهیم; اسداللهی, خدابخش; صلاحی, عسگر

تحلیل جلوه‌های رئالیسم در رمان شراب خام

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه محقق اردبیلی

² دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تبریز

³ دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه محقق اردبیلی

⁴ استادیار زبان وادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

فرق هنر با تاریخ در این است که هنرمند با گزینش و تأویل و گزارش خاصّ خود، بی‏نظمی‏های ظاهری واقعیّات را در طرحی معقول، محدود، سنجیده و منظّم عرضه می‌کند. شراب خام نوشتة اسماعیل فصیح یکی از رمان‌‌های مشهور رئالیستی است‌ که گزیده‌هایی از مسائل تاریخی دهه‌های چهل و پنجاه شمسی موضوع آن‌ است‌. این‌ رمان‌ با مؤلّفه‌های رئالیسم‌ اجتماعی مطابقت زیادی دارد. در این‌ ‌نوشته، این‌ رمان‌ را از همین دیدگاه تحلیل کرده‌ایم. توجّه به زندگی فردی خود نویسنده، وضعیّت برخی از خانواده‌ها به‌عنوان تیپ‌ها و نماینده‌های موجود در جامعه، کارکرد روزنامه‌ها و برخی از شخصیّت‌های‌ تاریخی و روابط و اخلاق اجتماعی از مضامین آن‌ به شمار می‌روند. حاصل این‌ تحقیق این‌ است‌ که نویسنده به روش بازنمایی واقعیّات، با استناد به رسانه‌های خبری، تشریح جزئیّات وقایع، تیپ‌سازی، استفاده از زبان محاوره، ذکر نام برخی از شخصیّت‌های تاریخی، گزارش حوادث تلخ خبری و نمود شخصیّت خود نویسنده در نقش راوی، جنبة رئالیستی‌ رمان‌ را تقویت کرده است‌. روش این پژوهش تطبیق دادن جزئیات و عناصر موجود در رمان‌ و استنباط نتیجه‏ای دقیق برای کشف جنبه‌های رئالیستی آن‌ و چگونگی تطابق آن‌ با واقعیات اجتماعی است‌.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.22517979.1396.70.236.5.9

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Effects of Realism in the Novel Sharab-e Kham

نویسندگان [English]

Iman Mehri Baidiglu ¹
Ebrahim Ranjbar ²
Khodabakhsh Asadollahi ³
Asgar Salahi ⁴

¹ PhD Candidate, University of Mohaghagh Ardabili

² Associate professor, University of Tabriz

³ Associate professor, University of Mohaghegh Ardabili

⁴ Assistant professor, University of Mohaghegh Ardabili

چکیده [English]

This is different from art to history that the Artist, with its own selection and interpretation and reporting, provides the apparent irregularities of facts in a reasonable, limited, measured and disciplined design. Sharab-e-Kham (The Raw Wine) is one of the famous realistic novels written by Ismail Fasih. Its subject is some excerpts from historical events and problems of the forties and fifties (H.SH). The novel is consistent with components of social realism. In this paper we analyze the novel of the same view. Noticing to the author's own personal life, typical and representative situation of some families in the community, the function of newspapers and the role of some historical figures, and social relationships and ethics are of the novel’s contents. The outcome of this study is that the author has strengthened the realistic aspect of the novel using: the representation of facts, resorting to citing the news media, describing the details of events, creating Types, using colloquial language, remembering the name of some historical figures, reporting the news of bitter events, and presentation of the author’s character in the role of the Narrator. The method of this research is to match the details and elements in the novel and deducing a precise result to discover its realistic aspects and how It Matches With Social Reality.

کلیدواژه‌ها [English]

Realism
Ismail Fasih
Sharab-e-Kham (raw wine)

مراجع

اُجاکیانس، آناهید، (1378)، «نظری اجمالی به آثار اسماعیل فصیح(1)»، نشریة نامة فرهنگستان، شمارة 14، ص 101 - 117.
پاینده، حسین، (1381)، «سیمین دانشور، شهرزادی پسامدرن»، مجلّة متنپژوهی ادبی دانشگاه علّامه طباطبایی، شمارة 15، ص72 -81.
پرهام، سیروس، (1362)، رئالیسم و ضدّ رئالیسم در ادبیّات، چاپ هفتم، تهران، مؤسّسة انتشارات آگاه.
خاتمی، احمد، تقوی، علی، (1385)، «مبانی و ساختار رئالیسم در ادبیّات داستانی»، مجلّة پژوهش زبان و ادبیّات فارسی، شمارة 6، ص99 -111.
خالوندی، محمّد، (1391)، «بررسی مکتب رئالیسم بر پایة داستان بندر احمد محمود»، مجلّة بینالمللی ادبیّات نوشتا، شمارة 21، ص78 -83.
خزعلی، انیسه، بصیری، اشرف، (1388)، «رئالیسم در داستانهای کوتاه نجیب الکیلانی با استناد به مجموعة داستانی الکابوس»، نشریة ادب عربی، دورة 1، شمارة 1، ص77 - 100.
دهباشی، علی، (1377)، یاد سیّد محمّدعلی جمالزاده، تهران، ثالث.
دهقانی، محمّدحسین، (1383)، رئالیسم پویا در آثار جلال آل احمد، چاپ اوّل، قم، صحیفة معرفت.
رنجبر، ابراهیم، (1393)، «بررسی جنبه‌های رئالیستی رمان جزیرة سرگردانی»، فصلنامة پژوهشهای ادبی، سال 11، ش 43، ص53 -72.
سالمیان، غلامرضا و همکاران، (1392)، «بازتاب مؤلّفه‌های مکتب رئالیسم در رمان شوهر آهو خانم»، فصلنامة زبان و ادبیّات فارسی، سال 21، شمارة 75، ص17 -45.
سیّد حسینی، رضا، (1391)، مکتب‌های ادبی‌، جلد اوّل‌، چاپ هفدهم، تهران، انتشارات نگاه.
شکوهی، حمیدرضا، (1388)، «مروری بر زندگی و آثار اسماعیل فصیح»، روزنامة مردم‌سالاری، چهارشنبه، 31 تیر.
صادقی شهپر، رضا، پورمرادی، سیما، (1392)، «یک گام به سوی بومیگرایی: نقد داستان‌های اسماعیل فصیح، حرکت از ناتورالیسم به سوی رئالیسم»، مجلّة پژوهش زبان و ادب فارسی، شمارة 29، ص173 -200.
صادقی محسنآباد، هاشم، (1393)، «بررسی روند شکلگیری و تطوّر رمان رئالیستی فارسی از آغاز تا سال 1332»، پایاننامه دکتری، دانشکدهی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد.
صادقی، هاشم، (1393)، «تأمّلی در اصول و بنیادهای نظری رئالیسم در ادبیات»، فصلنامة نقد ادبی، سال 7، شمارة 25، ص41 -70.
علوی، فریده، (1382)، «پژوهشی در سیر تحوّل رئالیسم داستانی: از شارل سورل تا نیکلارتیف»، مجلّة پژوهشهای زبان خارجی دانشگاه تهران، شمارة14، ص83 -108.
فتوحی، محمود، صادقی، هاشم، (1392)، «شکلگیری رئالیسم در داستاننویسی ایرانی»، مجلّة جستارهای ادبی، دورة 46، شمارة 182، ص1 -26.
فصیح، اسماعیل، (1370)، شراب خام، چاپ سوّم، تهران، نشر البرز.
کریمی مطهّر، جانالله، اکبرزاده، ناهید، (1392)، «بازتاب رئالیسم انتقادی روسیّه در ادبیات فارسی معاصرـ وکلای مرافعه اثر میرزا فتحعلی آخوندزاده»، نشریة ادب فارسی، دورة 3، شمارة 1، ص59 -71.
گرانت، دیمیان، (1379)، رئالیسم، چاپ سوّم، ترجمة حسن افشار، تهران، نشر مرکز.
گلشیری، هوشنگ (1380)، باغ در باغ (مجموعه مقالات)، چاپ دوّم، تهران، نشر نیلوفر.
لاج، دیوید و همکاران، (1389)، نظریّه‌های رمان، ترجمة حسین پاینده، تهران، انتشارات نیلوفر.
لوکاچ، گئورگ، (1381)، جامعهشناسی رمان، ترجمة محمّدجعفر پوینده، تهران، نشر چشمه.
میرصادقی، جمال، (1376)، ادبیّات داستانی، تهران، انتشارات سخن.
میرصادقی، جمال، (1388)، عناصر داستان، چاپ ششم، تهران، نشر سخن.
یارشاطر، احسان، (1373)، «شراب خام و بادة کهن»، نشریّة کلک، شمارة 55 و 56، ص268 -276.