مهدوی‌فر, سعید, شوهانی, علیرضا. (1395). تأملی در تصحیح چند بیت از دیوان خاقانی. زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز), 69(234), 153-166.
سعید مهدوی‌فر; علیرضا شوهانی. "تأملی در تصحیح چند بیت از دیوان خاقانی". زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز), 69, 234, 1395, 153-166.
مهدوی‌فر, سعید, شوهانی, علیرضا. (1395). 'تأملی در تصحیح چند بیت از دیوان خاقانی', زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز), 69(234), pp. 153-166.
مهدوی‌فر, سعید, شوهانی, علیرضا. تأملی در تصحیح چند بیت از دیوان خاقانی. زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز), 1395; 69(234): 153-166.
تاریخ دریافت: 18 اسفند 1395،
تاریخ بازنگری: 26 مهر 1396،
تاریخ پذیرش: 03 مهر 1396
چکیده
تصحیح متن یکی از مهم‌ترین مقوله‌های پژوهشی در حوزۀ ادبیّات کهن است که می‌توان آن سنگ‌بنا و شالودۀ بایستۀ دیگر تحقیقات دانست. این امر در پیوند با آثار سخنوران بزرگ اهمّیّت بیشتر و عمده‌تری پیدا می‌کند. یکی از مصادیق روشن در این باب، دیوان افضلالدّین بدیل خاقانی شروانی، شاعر بی‌بدیل سدۀ ششم هجری است. اختصاصات فنی و دشوارهای خاص این دیوان سبب شده تا کتابت اشعار با کاستی‌هایی همراه شود. با وجود سه چاپ مشهور از دیوان خاقانی و تلاش‌هایی چند برای پیراستن این متن از ضبط‌های نادرست، همچنان اغلاط به نسبت متعددی در این متن دیده می‌شود. عمده تلاش پژوهشگران در این راه، معطوف به نیمۀ نخست دیوان، یعنی قصاید شاعر بوده و کمتر به نیمۀ دوم آن توجّه شده است. از این رو جستار حاضر بر آن بوده است تا بر پایۀ نقطه‌نظرهای نو و اصیل، ابیاتی چند از این بخش را مورد تصحیح انتقادی و علمی قرار دهد.
Investigating the Correction of Some Couplets of Khaqani's Divan
نویسندگان [English]
Saeed Mahdavifar1؛ Alireza Shohani2
1PhD Candidate of Persian Language and Literature, University of Ilam
2Assistant Professor of Persian Language and Literature, University of Ilam
چکیده [English]
Text correction is one of the most important research topics in ancient literature studies that may be known as the proper basis and foundation of other researches. This will be more important in relation to the great poets' works. One of the clear proofs to this case is Divan-e Afzalaldin Badil Khaqani Shervani, the sixth century peerless poet. Although there have been three known publications of Divan-e Khaqani, and also attempts to rub off the Divan from wrong records, there are still some errors in the text. The researchers have paid much attention to the first part of the Divan, the odes, and less to the second part. So the present paper tries to correct scientifically and critically some couplets of the second part based on new points of view.
کلیدواژه‌ها [English]
Khaqani, Divan, Critical correction, Wrong record, Cultural
مراجع
- بلعمی، ابومحمّد بن محمّد، (1388)، تاریخ بلعمی، تصحیح محمّدتقی بهار، به کوشش محمّد پروین گنابادی، چاپ چهارم، تهران: زوّار.
- بیرونی، ابوریحان محمّد بن احمد، (1386)، التفهیم لأوائل صناعة التنجیم، تصحیح جلال‌الدّین همایی، تهران: نشر هما.
- پارسا، سیداحمد. (1386). «تصحیح دو تصحیف در دیوان خاقانی». نشریۀ دانشکدۀادبیّات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، دورۀ جدید، شمارۀ 21، پیاپی 18، زمستان: 1-15.
- حاجیان نژاد، علیرضا، (1385). «دیدهی آهوی دشت» (تحلیل و تصحیح یک بیت از دیوان خاقانی). مجلۀ دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شمارۀ 178، تابستان، 97-116.
- الحموى، یاقوت بن عبدالله، (1397)، معجم‌البلدان، بیروت: دار صادر.
- حیدری، مرتضی، (1395)، «اثبات رخدادهای سبکی با استفاده از آمار استنباطی (مطالعۀ موردی: تشبیهات حروفی در سبک عراقی)»، زبان و ادب فارسی، سال 69، شمارۀ مسلسل 233، بهار و تابستان: ص 95-122.
- خاقانی شروانی، افضلالدّین ابراهیم، (1357)، دیوان، تصحیح علی عبدالرسولی، چاپ اول، تهران: خیّام.
- خاقانی شروانی، افضلالدّین بدیل، (1387)، تحفةالعراقین (ختمالغرایب)، تصحیح علی صفری آق‌قلعه، چاپ اول، تهران: میراث مکتوب.
- خاقانی شروانی، افضلالدّین بدیل، (1375)، دیوان، ویراستۀ میرجلالالدّین کزّازی، چاپ اول، تهران: نشر مرکز.
- خاقانی شروانی، افضلالدّین بدیل، (بی‌تا)، دیوان، نسخۀ خطی شمارۀ 976، کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی.
- خوارزمی، محمّد بن احمد، (1389)، مفاتیح‌العلوم، ترجمۀ سیّدحسن خدیوجم، چاپ چهارم، تهران: علمی و فرهنگی.
- ذوالفقاری، محسن و علی‌اکبر کمالی‌نهاد، (1392)، «کارکردهای هنری و تصویری حروف در شعر (با تأکید بر شعر خاقانی)»، فنون ادبی، سال 5، شمارۀ 2، پاییز و زمستان: 49-66.
- رضایی آباده، نجفعلی، (1387)، «تصحیح بیتی از افضلالدین خاقانی شروانی». نشریۀ دانشکدهادبیّات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، دورۀ جدید، شمارۀ 24، پیاپی 21، زمستان: 47-51.
- سجّادی، سیّدضیاء‌الدّین، (1382)، فرهنگ لغات و تعبیرات دیوان خاقانی شروانی، چاپ دوم، تهران: زوّار.
- سراج شیرازی، یعقوب بن حسن، (1376)، تحفة‌المحبین (در آیین خوشنویسی و لطایف معنوی آن)، به اشراف محمّدتقی دانش‌پژوه، به کوشش کرامت رعناحسینی و ایرج افشار، چاپ اول، تهران: نشر نقطه/ میراث مکتوب.
- سیف، عبدالرضا و مجید منصوری، (1389)، «تصحیح و تحلیل چند تصحیف در شعر خاقانی». پژوهشنامۀ زبان و ادب فارسی (گوهر گویا)، سال 4، شمارۀ 1، پیاپی 13، بهار: 23-46.
- شمس‌الدّین آملی، محمّد بن محمود، (1389)، نفائس‌الفنون فی عرائس العیون، تصحیح ابوالحسن شعرانی، چاپ سوم، تهران: اسلامیّه.
- صالحی، پریسا و ناصر نیکوبخت، (1392)، «شگردهای هنری خاقانی در تصویرسازی حروف و واژگان»، هفتمین همایش پژوهش‌های زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه هرمزگان: ص 1161-1174.
- قرهبگلو، سعید، (1372)، «تأملی در دیوان خاقانی»، نشریۀ دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، سال 26، شمارۀ 3و4، پاییز و زمستان: 781-808.
- کندلی هریسچی، غفّار، (1374)، خاقانی شروانی: حیات، زمان و محیط او، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- مسعودی، علی بن الحسین، (1387)، مروج الذهب و معدن الجواهر، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده، چاپ هشتم، تهران: علمی و فرهنگی.
- مصفّی، ابوالفضل، (1388)، فرهنگ اصلاحات نجومی (همراه با واژه‌های کیهانی در شعر فارسی)، چاپ چهارم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- نصرالله منشی، ابوالمعالی، (1384)، ترجمۀ کلیله و دمنه، تصحیح مجتبی مینوی، چاپ بیست و هفتم، تهران: دانشگاه تهران.
- مهدوی‌فر، سعید، (1391ب)، «بررسی تصحیف و تحریفی از دیوان خاقانی»، متن‌شناسی ادب فارسی، سال 4، شمارۀ 4، پیاپی 16، زمستان: 107-120.
- مهدوی‌فر، سعید، (1389)، «دو معیار نویافته در تصحیح دیوان خاقانی»، معارف، دورۀ بیست و چهارم، شمارۀ 1 (فروردین تا تیر) و شمارۀ 2 (مرداد تا آبان): 87-115.
- مهدوی‌فر، سعید، (1395)، فرهنگنامۀ صور خیال در دیوان خاقانی، چاپ اوّل، تهران: زوّار.
- نیکمنش، مهدی، (1383)، «تصحیح دو واژه از قصیدهی "حرز الحجاز" خاقانی». نشریۀ دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، سال 47، شمارۀ مسلسل 198، زمستان: 55-68.
ابتدای صفحه