نویسنده

استادیار دانشگاه پیام نور

چکیده

      سبک­شناسی با مطالعة بسامد­ها سر و کار دارد؛ از همین رو، به کارگیری تحلیل­های آماری در ارزیابی­های سبک­شناسانه بسیار سودمند است. از آنجا که آمارهای توصیفی، همیشه نمی­توانند نوسان­های سبکی را توضیح دهند، استفاده از روش­های آمار­ استنباطی از دقّت علمی بالایی در ارزیابی پدیدار­های سبکی برخوردار خواهد بود. سبک­سنجی، اصطلاحی است که برای پژوهش­های سبک­شناسانة مرتبط با رایانه وضع شده است. در مقالة حاضر، نگارنده می­کوشد رابطة میان فشردگی زاویة ساختمان تشبیه در شعر سبک عراقی را با بسامد انواع تشبیهات حروفی از لحاظ ساختمان در دیوان شاعران این سبک با توجّه به گذار زمان، ارزیابی کند. از همین رو، با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون در نرم­افزار رایانه­ای spss به تحلیل استنباطی آمار­ها می­پردازد. با توجّه به نتایج کمّی برآمده از نرم­افزار spss که گویای ضریب همبستگی570/. و سطح معناداری 004/. در تبیین رابطة میان متغیّر­ها (فشردگی زاویة تشبیه و بسامد تشبیهات حروفی) است و مقایسة این اعداد با شاخص­های تعریف شده برای ضریب همبستگی (دامنة میان 1+ و 1ـ) و سطح معناداری (کوچک­تر از 01/. تا 05/.)، رابطة مثبت و مستقیم میان متغیّرها تأیید می­شود؛ به زبان  سبک­شناسی، یعنی فشرده­تر شدن زاویة تشبیه و خیالی­تر شدن آن در شعر سبک عراقی به معنای افزایش بسامد تشبیهات حروفی دارای ساختمان بسته­تر و خیالی­تر بوده و این رخداد سبکی از هنجار­های مسلّط بر سبک دوره پیروی کرده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Proof of Stylistic Events by Using the Inferential Statistics (Case study: the Literal Similes in Iraqi Style)

نویسنده [English]

  • Mortaza Heidari

Assistant Professor at Payamenoor University

چکیده [English]

     The stylistics deals with studying frequencies and repetitions; therefore, employing the statistical analyses in stylistic evaluations is very useful, Whereas the descriptive statistics cannot always explain the stylistic fluctuations, using of inferential statistics theories in evaluating stylistic phenomena will bear a very scientific accuracy. “Stylometry” is the term that has been coined for stylistic researches connected with computer. In present article, the author tries to evaluate the relationship between compression of angle of simile construction in Iraqi Style and frequency of literal similes from the respect of construction in the poets’ Divan of this Style in passing the time. Because of this, the author deals with inferential analysis of statistics by using the Pearson Correlation Coefficient in SPSS computerized software. These statistics come from the SPSS software out and express the correlation coefficient and significant level of relationship between variables (the compression of angle of simile and frequency of literal similes). Comprising these numbers with identified indicators for correlation coefficient and significant level, confirms the positive and direct relationship between variables. In stylistic words, i.e. to be much compressed the angle of simile in style of Iraqi style is equal to increase the frequency of literal similes that have much closed construction and this stylistic event has followed from the dominant norms of periodic style.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Stylistics
  • Literal Similes
  • Inferential Statistics
  • Spss
  • Iraqi Style
-          امیر خسرو دهلوی. (1343). دیوان، تصحیح سعید نفیسی. تهران: چاویدان.
-         اوحدی مراغه­ای. (1340). کلّیات، تصحیح سعید نفیسی. تهران: امیر کبیر.
-          بهار، ملک­الشّعرا. (1389). سبک­شناسی، ج 1، چاپ دهم، تهران: امیرکبیر.
-         بیکر، ترز ال. (1390). نحوة انجام تحقیقات اجتماعی، ترجمة هوشنگ نایبی. چاپ پنجم، تهران: نی.
-          حاجیان­نژاد، علی­رضا. (1380). «نوعی تشبیه در ادب فارسی (تشبیه حروفی)». مجلّة دانشکدة زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه تهران. زمستان. صص 402 ـ 387.
-         حافظ، خواجه شمس­الدّین محمّد. (1373). دیوان، تصحیح بهاء­الدّین خرّمشاهی. چاپ اوّل، تهران: نیلوفر.
-         حیدری، مرتضی. (1387). «تشبیهات حروفی (نگرش حروفی) در دیوان شاعران تا قرن هشتم هجری»،  پایان­نامة کارشناسی ارشد. دانشکدة ادبیّات فارسی و زبان­های خارجی دانشگاه علّامه طباطبایی تهران.
-          خجندی، کمال­الدّین مسعود. (1337). دیوان. تبریز: انتشارات کتابفروشی تهران.
-          خواجوی کرمانی. (1369). دیوان، تصحیح احمد سهیلی خوانساری. تهران: شرکت انتشاراتی پاژنگ.
-         دلاور، علی. (1390). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی، چاپ نهم، تهران: انتشارات رشد.
-          دهخدا، علی­اکبر. (1387).  لغت نامه (لوح فشرده)، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
-         ذوالفقاری، محسن و کمالی­نهاد، علی­اکبر. (1392). «کارکردهای هنری و تصویری حروف در شعر (با تأکید بر شعر خاقانی)»، مجلّة فنون ادبی. 5 (2) (پیاپی 9). پاییز و زمستان. صص 66 ـ 49.
-         رعیت حسن آبادی، علیرضا و مهدوی، محمّد جواد. (1392). «نقدی بر کاربرد آمار در پژوهش­های ادبی با معرّفی نرم­افزار spss»، فصلنامة نقد ادبی. 6 (21). بهار. صص 213 ـ 191.
-          سرمد، زهره و دیگران. (1391). روش­های تحقیق در علوم رفتاری، چاپ بیست­و­چهارم، تهران: نشر آگه.
-         سعدی، مصلح بن عبدالله. (1383). کلّیات، تصحیح محمّدعلی فروغی. چاپ چهارم، تهران: نامک.
-          سلمان ساوجی. (1382). کلّیات، تصحیح دکتر عبّاسعلی وفایی. چاپ دوم، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
-          سیف فرغانی، ابوالمحامد محمّد. (1364). دیوان. تصحیح دکتر ذبیح­الله صفا. چاپ دوم، تهران: انتشارات فردوس.
-          شاه نعمت­الله ولی. (2535). کلّیات، به سعی دکتر جواد نوربخش. چاپ سوم، بی­جا: انتشارات خانقاه نعمت­اللّهی.
-         شفیعی کدکنی، محمّدرضا. (1386). صور خیال در شعر فارسی، چاپ یازدهم، تهران: آگه.
-          شمیسا، سیروس. (1386). کلّیات سبک­شناسی، (ویراست دوم)، چاپ دوم، تهران: میترا.
-          ــــــــــــــــ.. (1391). سبک­شناسی شعر، (ویراست دوم)، چاپ پنجم، تهران: میترا.
-          عبادیان، محمود. (1372). درآمدی بر سبک­شناسی در ادبیّات، چاپ دوم، تهران: آوای نور.
-         عطّار نیشابوری. (1339). دیوان، تصحیح سعید نفیسی. چاپ سوم، تهران: انتشارات کتابخانة سنایی.
-         فتوحی، محمود. (1391). سبک­شناسی: نظریّه­ها، رویکردها و روش­ها، چاپ اوّل، تهران: سخن.
-         فخرالدّین عراقی، ابراهیم بن بزرجمهر. بی­تا.  کلّیات، تصحیح سعید نفیسی. چاپ چهارم، تهران: انتشارات کتابخانة سنایی.
-         مولوی، جلال­الدّن محمّد. (1362). کلّیات شمس، چاپ دهم، تهران: امیرکبیر.
-          وردانک، پیتر. (1389). مبانی سبک­شناسی، ترجمة محمّد غفّاری. چاپ اوّل، تهران: نی.
-         همام تبریزی. (1370). دیوان، تصحیح دکتر رشید عیوضی. چاپ دوم، تهران: نشر صدوق.
 
-          Abrams, M.H. and Harpham, Geoffrey Galt. 2009. A Glossary of Literary Terms. Boston: Wadsworth Cengage Learning. 
-         Bishop, Wendy & Starkey, David. 2006. Keywords in Creative Writing. Utah: Utah State University Press.
-          Black, Elizabeth. 2006. Pragmatic Stylistics. Edinburgh: Edinburgh University Press.
-         Bolinger, Dwight. 1975. Aspects of Language. (2nd ned). New York: Harcourt Brace Jovanovich.
-         Bussmann, Hadumod. 2006. Routledge Dictionary of Language and Linguistics. translated and edited by Gregory Trauth and Kerstin Kazzazi. London and New York: Routledge.  This edition published in the Taylor & Francis e-Library, 2006.
-          Carter, Ronald & Simpson, Paul.(eds.). 2005. Language, Discourse and     Literature. London & NewYork: Routledge.
-         Coyle, Martin et al. (eds.). 1993. Encyclopedia of Literature and Criticism. Cardiff: University of Wales.
-         Crystal, David. 2008. A Dictionary of Linguistics and Phonetics. 6th Edition, Singapore:Blackwell Publishing.
-         Cudden, J. A. 1999. Dictionary of Literary Terms & Literary Theory. Fourth edition. Penguin Books.
-         Davis, Alan & Elder, Catherin. (eds.). 2004. The Handbook of Applied Linguistics. UK: Blackwell Publishing Ltd.
Education Limited.
-         Green, Keith and LeBihan, Jill. 1996. Critical Theory and Practice. London and New York: Routledge.
-         Habib. M. A. R. 2005. A history of literary criticism: from Plato to the present. First published by Blackwell Publishing Ltd.
-         Hart, Jonathan. 2005.  Northrop Frye: the theoretical imagination. London and NewYork: Routledge.         
-         Johnson, Charles F. 189). Elements of Litereary Criticism. New York: Harper and Brothers.
-          Klarer, Mario. 2004. An Introduction to Literary Studies. 2nd edition, London & New York: Routledge.
-         Lamarque, Peter. 2009. The Philisophy of Literature.Singapur: Blackwell Publishing.
-         Malmkjær, Kirsten, (ed.). 2002. The Linguistic Encyclopedia.London and NewYork: Routledge.
-          Quinn, Edward. 2006. Dictionary of Literary and Thematic Terms. 2nd Edition, New York: Facts on File.
-         Smith, Nowell C. N.D. Wordsworth’s Literary Criticism. London: Oxford University Press.
-         Tyson, Lois. 2006. Critical Theory Today. (2 ned.). London & NewYork: Routledge.