نویسندگان

• عبدالله طلوعی آذر ¹
• رحیم کوشش ¹
• علی صمدی ²

¹ استادیار دانشگاه ارومیه

² دانشجوی دوره دکتری دانشگاه ارومیه

چکیده

استفاده از تمثیل به عنوان یک صنعت بلاغی و همچنین یک شیوه استدلالی، روشی اساسی در ادبیات عرفانی ایران است. این رویه که ‌از دیرباز در ادبیات ایران‌ متداول بود در متون عرفانی ‌از اشعار سنایی آغاز شد، در اشعار عطّار تکامل یافت و در اشعار مولوی به نقطه اوج خود ­رسید. بررسی تمثیل­های عرفانی از دید «ریخت­شناسی» امکان تحلیل جامع ادبی، اجتماعی و عرفانی ‌آنها ر‌ا فراهم‌ می­کند و فرصتی‌ پدید می­آورد که کاربرد صنعت تمثیل در ادبیات عرفانی با روشی کاملاً علمی مورد بررسی قرارگیرد. این بررسی افق­های جدیدی را در تحلیل، تفسیر و معناشناسی متون عرفانی ادبیات فارسی که شاخه­ اساسی و محوری ادبیات ماست، فراهم می­آورد. در این مقاله ضمن بیان و بررسی دیدگاه­های علمای بلاغت در باب تمثیل، تلاش می کنیم عناصر سازای آن را از دیدگاه نظریه­پردازان ریخت­شناسی تجزیه و تحلیل کنیم تا از این رهگذر روند تکاملی بیان تمثیلی عرفا با تکیه بر متغیرها و عناصر تمثیل تبیین شود.

کلیدواژه‌ها

• ادبیات
• عرفان
• تمثیل
• ریخت شناسی
• سنایی
• عطّار
• مولوی

20.1001.1.22517979.1395.69.233.3.4

عنوان مقاله [English]

Morphology of Mystical Allegories

نویسندگان [English]

• Abdollah Tolouei Azar ¹
• Rahim koshesh ¹
• Ali Samadi ²

¹ Assistant Professor at Urmia University

² PHD student of Urmia University

چکیده [English]

Using allegory as rhetoric and reasoning method is a main axis in Iranian mystical literature. This procedure starts with Sanaei's poems, ripens in Attar's poems and culminates in Molavi's poems. Studying mystical allegories from morphologic point of view, makes possible their comprehensive literary, social and mystical analysis. This study opens wide horizons in analyzing, interpreting and semantics of Persian literary mystical texts, which are major indicators in Iranian literature.This article tries to present a comprehensive definition of allegory and specify deferent types of it. This definition will help to analyze Persian poems with morphologic method. In this way, evolution process of allegoric speech of Iranian mystics is being studied relying on allegoric elements and variables

کلیدواژه‌ها [English]

• Literature
• Mystic
• Allegory
• Morphology
• Sanaei
• Attar
• Molavi