نویسنده

• روح انگیز کراچی

عضو هیأت علمی .پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

یکی از شگفتی­­های تاریخ شعر زنان، چگونگی سرایش شعر توسط زنانِ شاعر در جامعه­ای با بافت سنتی و محدود­کننده است، جامعه­ای که زنان در آن حق دستیابی به سواد و دانش را نداشتند ولی همزمان با مردانِ شاعر شعر سروده­اند! در گذار تاریخ شعر برخی از آنها به شهرتی نه چندان در خور رسیده­اند و برخی ناشناس مانده­اند. یکی از ناشناخته­ترین زنان شاعر در تاریخ ادبیات فارسی شاعری است با تخلص حیران که همزمان با دورۀ پادشاهان قاجاریه ( سدۀ 13ق) در آذربایجان می­زیست. او نخستین و تنها زن شاعر دوزبانه است که نسخۀ خطی منحصر به فرد دیوان شعر او با خط شاعر موجود است. دیوانی حدود 3580 بیت شعر که 430 بیت آن به زبان ترکی آذری و 3150 بیت آن به زبان فارسی است. این ویژگی زبانی در تاریخ شعر زنان بی­مانند است. حیران از شاعران سبک بازگشت ادبی و غزل­سرایی است که بُن­مایۀ اشعار او عشق، جدایی و اندوه دل­سپردگی است. با معرفی این شاعر و نقد ادبی و جامعه­شناختی اشعار او، ویژگی­های سبکی، زمینۀ معنایی، محتوای اشعار غنایی و نظام اندیشگی او توصیف و تحلیل می­شود و از این رهگذر جایگاه و سهم این شاعر در تاریخ شعر زنان مشخص می­گردد.

کلیدواژه‌ها

• حیران دُنبُلی
• شعر فارسی
• شعر ترکی
• دورۀ قاجار
• شعر زنان

عنوان مقاله [English]

The study of Poetry by Heyran Donboli and her manuscript

نویسنده [English]

• Rooh Angiz Karachi

چکیده [English]

The way poetesses have composed poems in their traditional, restrictive societies, where women were even deprived of the right to literacy, is one of the marvels of the history of women’s poetry. While some poetesses have achieved fame not worthy
of them throughout the history, some others have remained unknown.
“Heyran”, one of the most undiscovered poetesses in the history of Persian literature, lived in Azerbaijan during the Qajar era (the 18^th century). Having composed a poetry book containing 430 verses in Azeri Turkish and 3150 verses in Persian, Heyran is considered as the first and only bilingual poetess.
This linguistic feature is unprecedented in the history of women’s poetry. Heyran is a follower of the revival poetic style and sonneteer who dedicated most of her poems to love, separation, and the sorrow of love. The present research will seek to elucidate the position and characteristics of Heyran, as an Iranian Persian poet, and explain the sociohistorical conditions of the Qajar era. Moreover, in addition to a brief report of the correction of her poetry book, her system of thought and the features, semantic context, and content of her lyrical poems will also be explored. The introduction of this poet to the literary society and the critical analysis of her poems will clarify her position and contribution to the history of women’s poetry

کلیدواژه‌ها [English]

• Heyran Donboli
• Persian Poetry
• Turkish Poetry
• Qajar Era
• Female Poet