چکیده
به دلیل اهمیتی که راههای مواصلاتی در حیات اجتماعی و سیاسی جوامع داشت،دولتهای متمرکز در طول تاریخ توجه خاصی به احداث، نگهداری و امنیت راهها نشان میدادند.حفظ و نگهداری راهها مستلزم تأسیس برخی نهادها نیز بوده است،یکی از این نهادها،راهداری است.نهاد راهداری همواره با دو مسألهء اساسی در تاریخ ایران ملازمه داشته است:1-برقراری امنیت در راهها 2-اخذ عوارض مخصوص از مسافران و کالاهایشان.در ایران این عوارض بیشتر با نام عوارض«راهداری»شناخته شده است.از اینرو راهداری از یک سو نام نهاد مستقلی است که وظیفه حفظ راهها را بر عهده داشته است و از سوی دیگر نام نوعی عوارض میباشد که راهداران از کالاها و راهگذران دریافت میکردهاند.در روزگار صفویه،از عهد شاه عباس اول، قوانین منظم و یکسانی برای راهداریهای سراسر کشور وضع گردید.این قوانین بیشتر به تعیین میزان عوارض کالاهای مختلف مربوط میشد.عوارض تعیین شده بسیار ناچیز بود و صرفا"برای تأمین حقوق مستحفظین راهها و تعمیر جادهها بکار میرفت.به نظر میرسد بعد از مرگ شاهعباس،علیرغم اینکه دولتهای بعد از او نیز همچنان بر نرخهای تعیین شدهء زمان شاه عباس اول تأکید میکردند،اما عوامل مختلفی باعث شد تا میزان عوارض راهداری بر کالاهای تجاری به شدت افزایش یابد.این امر از جمله مشکلات مبتلا به تجارت داخلی و خارجی ایران در عهد صفویه(بعد از شاه عباس اول)به حساب میآمد.