نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان

چکیده

چکیده

تحلیل گفتمان ادبی، به تحلیل داده‌های زبانی و فرازبانی متن ادبی برای رسیدن به مفاهیم و تعابیر متفاوت از آن گفته می‌شود. این پژوهش به شیوۀ توصیفی – تحلیلی به بررسی و تحلیل رمان مرد گرفتار از منظر تحلیل گفتمان حاکم بر آن‌ پرداخته است. ضرورت انجام این پژوهش در آن است که نشان می‌دهد متن ادبی تنها داده‌های زبانی و زیبایی‌شناسانه نیست و می‌توان از رهگذر داده‌های زبانی و فرازبانی، تعابیر و برداشت‌های متفاوتی از آن به دست داد. این پژوهش به شیوۀ توصیفی تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه‌ای انجام شده است. این داستان را از لحاظ گفتمان می‌توان در سه بخش دسته‌بندی کرد: گفتمان غالب، گفتمان تازه و نافرجامی گفتمان تازه. گفتمان قدرت با تک‌صدا کردن زبان و جامعه و سرکوب گفتگو و دیگر ارتباطات، در جهت گسترش قدرت و تثبیت هرچه بیشتر آن گام می‌نهد که خود در ساخت جامعه و سوژه‌های همگون تأثیر فراوانی دارد. در نهایت، از آن‌جا که هیچ گفتمانی نمی‌تواند به تمامی خود را تثبیت کند، در تقابل با گفتمان غالب، گفتمانی تازه سر برمی‌آورد که شخصیت اول داستان آن را نمایندگی می‌کند. با تولید گفتمان تازه، که یکی از ملزومات آن هویت تازه است، سوژه هویت تازه‌ای پیدا می‌کند و به تدریج گفتمان پیشین به حاشیه می‌رود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Representation of the power discourse and the position of the subject In the novel Marde Gereftaar by Mahmoud Kianoosh

نویسندگان [English]

  • Hiva Hasanpour 1
  • touraj khosravi shaabaani 2

1 Group of Persian Languag & Literature, University of Kurdistan, sanandaj, Iran

2 Master's student of the Department of Persian Language and Literature, University of Kurdistan

چکیده [English]

Literary discourse analysis refers to the analysis of linguistic and meta-linguistic data of a literary text to reach different concepts and interpretations. This research, in a descriptive-analytical way, has investigated and analyzed the novel The Marde gereftar from the perspective of analyzing its ruling discourse. The necessity of conducting this research is that it shows that the literary text is not only linguistic and aesthetic data, and it is possible to obtain different interpretations and perceptions of it through linguistic and meta-linguistic data. This research was done in a descriptive and analytical way and based on library sources. In terms of discourse, this story can be classified into three parts: dominant discourse, new discourse and failure of new discourse. The discourse of power, by monotonizing language and society and suppressing dialogue and other communication, takes a step towards expanding power and consolidating it as much as possible, which itself has a great impact on the construction of society and homogenous subjects. Finally, since no discourse can fully establish itself, a new discourse emerges in opposition to the prevailing discourse, which is represented by the first character of the story. By producing a new discourse, one of the essentials of which is a new identity, the subject finds a new identity and gradually the previous discourse is marginalized.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Marde gereftar
  • dominant discourse
  • new discourse
  • power
  • hegemony
  • آسابرگر، آرتور (١٣٩٨). تحلیل گفتمان کاربردی: فرهنگ عامه، رسانهها و زندگی روزمره. ترجمۀ‎ حسین پاینده. چاپ دوم، تهران: مروارید.

    بامشکی، سمیرا (1391). روایتشناسی داستانهای مثنوی. تهران: هرمس.

    پالتریج، برایان (1399). درآمدی بر تحلیل گفتمان. ترجمۀ‎ طاهره همتی. چاپ دوم، تهران: نویسۀ پارسی.

    تاجیک، محمدرضا و پریسا شکورزاده (1398). «تأملی بر امکان سوژۀ‎ سیاسی با توجه به نظریۀ‎ ارنستو لاکلائو». فصلنامۀ رهیافتهای سیاسی و بینالمللی، دوره ۱۰، شماره ۳ (پیاپی ۵۷)، بهار.

    تسلیمی، علی (1383). گزارههایی در ادبیات معاصر ایران (داستان)، تهران: اختران.

    صابرپور، زینب و محمدعلی غلامی‎نژاد (1388). «روابط قدرت در رمان شازده احتجاب». فصلنامۀ علمی - پژوهشی «پژوهش زبان و ادبیات فارسی». شمارۀ دوازدهم، صص. 124ـ٩9.

    فال‎اسیری، آرش. «دموکراسی رادیکال و فراموشی ریشه‎ها». سایت نقد اقتصاد سیاسی. https://pecritique.files.wordpress.com/2015/06/radical-democracy2.pdf (تاریخ دسترسی، ٢٠ دی ١٤٠٠).

    فرکلاف، نورمن (1379). تحلیل انتقادی گفتمان. ترجمۀ فاطمه شایسـته‎پیـران و دیگـران. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‎ها.

    کیانوش، محمود (١٣٤٣). مرد گرفتار. تهران: سازمان کتاب‎های جیبی.

    لاکلائو، ارنستو (١٤٠٠). پوپولیسم: دربارۀ عقل پوپولیستی. ترجمۀ مراد فرهادپور و جواد گنجی. تهران: مرکز.

    لاکلائو، ارنستو و دیگران (١٣٩٧). تحلیل گفتمان سیاسی. گردآوری و ترجمۀ‎ امیر رضایی‎پناه و سمیه شوکتی‎مقرب. چاپ دوم، تهران: تیسا.

    میلز، سارا (١٣٩٢). گفتمان. ترجمۀ‎ فتاح محمدی. تهران: هزارۀ سوم.

    میرعابدینی، حسن (1387). صد سال داستاننویسی ایران، ج1و2، تهران: چشمه.

    هوارث، دیوید (١٣٩٧). گفتمان. ترجمۀ‎ احمد صبوری. تهران: آشیان.

    هوارث، دیوید (١٣٧٧). «نظریۀ گفتمان». فصلنامۀ علوم سیاسی، ترجمۀ علی‎اصغر سلطانی، سال اول، شمارۀ دوم، صص. ١٨٣-١٥٦.

    یورگنسن، ماریان و لوئیز فیلیپس (١٣٨٩). نظریه و روش در تحلیل گفتمان. ترجمۀ هادی جلیلی. تهران: نی.