نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

• حسن انوری

عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی، تهران، ایران

چکیده

آذربایجانیان چون عموم ساحت‌های اندیشه و علم و اقتصاد و سیاست و فرهنگ ایران‌زمین، در عرصه فرهنگ‌نویسی برای زبان فارسی نیز، هم پیشگام و هم سخت‌کوش بوده‌اند. ثمره تلاش آنان در این حوزه، زمانه‌ای بسیار مدید از کهن‌ترین ادوار زبان فارسی دری با نمونه‌های کهنی همچون فرهنگ قطران (از قرن پنجم هجری قمری)، تا سال‌های اخیر و نمونه‌ای چون فرهنگ بزرگ سخن (چاپ 1381ش.) را شامل می‌شود. این سابقه و سنت، کارنامه‌ای است عتیق و پربار که در جستار حاضر گزارش موجزی از این تلاش سترگ و پیوسته تاریخی با مروری بر مشهورترین و شناخته‌ترین نمونه‌های فرهنگ فارسی نوشته‌شده به دست آذربایجانیان را با نگاهی نقادانه از نظر می‌گذرانیم.هم پیشگام و هم سخت‌کوش بوده‌اند. ثمره تلاش آنان در این حوزه، زمانه‌ای بسیار مدید از کهن‌ترین ادوار زبان فارسی دری با نمونه‌های کهنی همچون فرهنگ قطران (از قرن پنجم هجری قمری)، تا سال‌های اخیر و نمونه‌ای چون فرهنگ بزرگ سخن (چاپ 1381ش.) را شامل می‌شود. این سابقه و سنت، کارنامه‌ای است عتیق و پربار که در جستار حاضر گزارش موجزی از این تلاش سترگ و پیوسته تاریخی با مروری بر مشهورترین و شناخته‌ترین نمونه‌های فرهنگ فارسی نوشته‌شده به دست آذربایجانیان را با نگاهی نقادانه از نظر می‌گذرانیم.

کلیدواژه‌ها

• آذربایجان
• زبان فارسی
• فرهنگ‌نویسی
• لغت‌نامه

موضوعات

• تاریخ ادبیات ایران

عنوان مقاله [English]

Azerbaijan’s Contribution to Persian Lexicography

نویسنده [English]

• Hasan Anvari

Permanent member of Persian Language and Literature Academy, Tehran, Iran

چکیده [English]

As in most areas of thought, science, economy, politics and culture of Iran, Azerbaijanis have been both pioneer and diligent in the field of lexicography for Persian language. The fruit of their efforts in this area includes a very long period of time from the oldest periods of the Dari Persian language with ancient examples such as the Qatrân’s lexicon (5th century AH) to recent years and an example such as “Great Sokhan Dictionary” (published in 1381). This history and tradition is an ancient and fruitful achievement, and in this essay, we provide a brief report of this great and continuous historical effort with a review of the most famous and well-known examples of Persian dictionaries written by Azerbaijanis with a critical eye.

کلیدواژه‌ها [English]

• Keywords: Azerbaijan
• Persian Language
• Lexicography
• Dictionary