نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

چکیده

یکی از موضوعات مهم زندگی بشر امروز و به تبع آن یکی از مهم‌ترین مختصّات پسامدرنیسم، عدم قطعیت است. نفوذ این اصل به حوزة ادبیّات و تأثیرپذیری رمان از آن سبب جذّابیت هرچه بیشتر رمان‌های مدرن و پست‌مدرن برای خواننده و مشارکت هرچه بیشتر خواننده در خوانش رمان شده‌است. رمان «دیلمزاد» اثر محمّد رودگر یکی از رمان‌های برگزیدة دفاع مقدّس است که در آن از عوامل گوناگونی برای ایجاد تشکیک و عدم قطعیت بهره‌گرفته شده‌است و ساخت‌مایة اصلی آن را عدم قطعیت تشکیل می‌دهد.

در جستار حاضر، جلوه‌های متفاوت عدم قطعیت در رمان «دیلمزاد» با روش توصیفی ـ تحلیلی بررسی و از این رهگذر تمهیدات نویسنده برای ایجاد عدم قطعیت و قراردادن خواننده در مرز باور و ناباوری تحلیل شده‌است. یافته‌های تحقیق حکایت از آن دارد که در این رمان، عدم قطعیت در سطوح زبانی، روایت، شخصیّت‌پردازی، زاویة دید و زمان و مکان داستان نمود یافته و از این میان، در سطح زبانی رمان از برجستگی خاصّی برخوردار است. همچنین نویسنده با داستانی‌کردن واقعیت و آمیختن خیال و واقعیت به همراه بی‌توجّهی به رابطة علّت و معلولی در داستان، بر تشکیک مخاطب و عدم قطعیت داستان افزوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Representation of uncertainty in the novel Dilamzad by Mohammad Roodgar

نویسنده [English]

  • Arezu Pooryazdanpanah Kermani

Persian Language and Literature, Department of Languages and Literature, Yazd University, Yazd, Iran.

چکیده [English]

One of the most important issues in human life today and consequently one of the most important features of postmodernism is uncertainty. The influence of this principle in the field of literature and the influence of the novel on it has made modern and postmodern novels more attractive for the reader and the reader more involved in reading the novel. The novel "Dilmzad" by Mohammad Roodgar is one of the selected novels of the Holy Defense in which various factors have been used to create doubt and uncertainty and the construction of its main theme is uncertainty. In the present article, different manifestations of uncertainty in the novel "Dilmzad" have been studied by descriptive-analytical method and through this, the author's preparations to create uncertainty and place the reader on the border of belief and disbelief have been analyzed. Findings of the research indicate that in this novel, uncertainty is expressed in the linguistic levels, narrative, characterization, perspective and time and place of the story, and among these, in the linguistic level of the novel has a special prominence. The author has also added to the skepticism and uncertainty of the story by narrating reality and mixing fantasy and reality with disregard for the cause-and-effect relationship in the story.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Uncertainty
  • Postmodern
  • Dilamzad
  • Mohammad Roodgar
  • Holy Defense Novel
  • ایدل، له اون، (1367)، قصّة روانشاختی نو، ترجمة ناهید سرمد، تهران: شباویز.

    براهنی، رضا، (1368)، قصّهنویسی، تهران: نیلوفر.

    بی‎نیاز، فتح‎الله، (1383)، ادبیّات قصری در تار و پود تنهایی، تهران: قصیده‎سرا.

    بی‎نیاز، فتح‎الله ، (1392)، درآمدی بر داستاننویسی و روایتشناسی؛ با اشارهای موجز به آسیبشناسی رمان و داستان کوتاه در ایران، تهران: افراز.

    چایلدز، پِتِر، (1382)، مدرنیسم، ترجمة رضا رضایی، تهران: ماهی.

    حسن، ایهاب، (1390)، «به سوی مفهوم پسامدرنیسم»، مجموعه مقالات ادبیّات پسامدرن (گزارش، نگرش، نقّادی)، ترجمة پیام یزدانجو، تهران: مرکز، صص 93 ـ 115.

    رودگر، محمّد، (1396)، دیلمزاد، تهران: شهرستان ادب.

    شفیع‎نیا، مریم و شوهانی، علیرضا و جهانی، محمّدتقی، (1397)، «پایان قطعیت‎ها؛ بوطیقای عدم قطعیت در رمان پست مدرن هستی»، فصلنامة پژوهشهای ادبی، سال 15، شمارة 61، صص 75 ـ 106.

    شمیسا، سیروس، (1383)، نقد ادبی، تهران: فردوس.

    فتوحی، محمود، (1390)، سبکشناسی؛ نظریهها، رویکردها و روشها، تهران: سخن.

    فورستر، ادوارد مورگان، (1384)، جنبههای رمان، ترجمة ابراهیم یونسی، تهران: نگاه.

    گودرزی، محمّدرضا، (1390)، «چندصدایی یا تک‎صدایی در ادبیّاتِ داستانی ایرانیان در سال‎های پس از انقلاب اسلامی»، مجموعه مقالات گفتگومندی در ادبیّات و هنر، زیر نظر منیژه کنگرانی و بهمن نامور مطلق، تهران: سخن.صص 59 -72.

    مک کافری، لری، (1387)، ادبیّات پسامدرن: ادبیّات داستانی پسامدرن، تدوین و ترجمة پیام یزدانجو، تهران: مرکز.

    مک هیل، برایان، (1392)، داستان پسامدرنیستی، ترجمة علی معصومی، تهران: ققنوس.

    لاج، دیوید، (1386)، «رمان پست‎مدرنیستی»، مجموعه مقالات نظریههای رمان، ترجمة حسین پاینده، تهران: نیلوفر، صص 143 ـ 200.

    یعقوبی جنبه‎سرایی، پارسا و منتشلو، معصومه، (1396)، «سهم علائم ویرایشی در داستان‎پردازی پسامدرن فارسی»، ادب پژوهی، شماره 22، صص 155- 171.