نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

• فاطمه ماهوان

استادیار، د انشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی،مشهد، ایران

چکیده

تاریخ جهانگشا روایتگر هجوم و حاکمیّت ایلخانان بر ایران است و نگاره‌های آن بیانگر روایت پنهانی است که ایرانیان از خاطره حاکمیّت این قوم در دل‌ها نگاشتند. زبان تصویری نگاره‌ها گاه مکنوناتی از تاریخ را آشکار می‌کند که به زبان متن امکان بیان آن نیست. به همین‌رو بررسی نگاره-های تاریخ جهانگشا همانقدر اهمیّت دارد که بررسی متن آن، زیرا نگاره‌های این اثر در حکم تاریخ مصوّر عصر ایلخانی است. بنا بر ضرورتی که ذکر شد، پژوهش حاضر نگاره‌های تاریخ جهانگشا را از منظر نمادپردازی و ساختار تصویر بررسی می‌کند تا نشان دهد چگونه ناگفته‌های تاریخی در نمادها و رمزهای تصویری پنهان شده‌است و وظیفه محقّق است تا نقاب از رخ این نشانه‌ها بردارد و آنچه را نگارگر در طی اعصار در نهانگاه تصاویر پنهان کرده به مخاطبان بازشناسد. این پژوهش با بررسی دو نسخه مصوّر تاریخ جهانگشا به این مهم می‌پردازد که چگونه از نگاره‌ها به‌مثابه یک سند تاریخی می‌توان بهره گرفت. پرسش‌های پژوهش شامل این موارد است: نمادپردازی در نگاره‌های تاریخ جهانگشا تحت تأثیر چه گفتمان-هایی صورت گرفته است؟ نگارگران از چه شاخصه‌های تصویری برای بیان پذیرش یا عدم پذیرش مشروعیّت پادشاهان ایلخانی استفاده کرده-اند؟ ساختار تصویر چگونه روایت فتح و شکست را نمایان ساخته است؟ حاصل پژوهش نشان می‌دهد نگاره‌ها بازگو کننده بخشی از تاریخ هستند که در متن نمی‌توان به آن دست یافت از این رو باید به نگاره‌های متون تاریخی به مثابه زبان زنده تاریخ توجّه بیشتری کرد و برای هر نگاره ارزش یک سند تاریخی قائل شد.

کلیدواژه‌ها

• تاریخ جهانگشا
• عطاملک جوینی
• نگارگری
• نسخه‌شناسی
• عصر ایلخانی

موضوعات

• نسخه شناسی

عنوان مقاله [English]

Visual Language of the Tarikh Jahangosha-ye Joveyni (By Study on two Illustrated Manuscripts)

نویسنده [English]

• Fatemeh Mahvan

Fatemeh Mahvan Assistant professor Persian Language and Literature Ferdowsi University of Mashahd.Iran

چکیده [English]

Tarikh Jahangosha narrates the invasion and rule of the Ilkhanid over Iran. Illustrated manuscripts of Tarikh Jahangosha reveal the terribly painful memories that Iranian kept in their heart’s wounds by Ilkhanid rulers. Visual language of the Illustrations shows secrets of history that cannot be expressed by the text. Therefore, the study of these paintings is as important as the study of its text. This article examines Tarikh Jahangosha’s paintings from the perspective of symbolism and composition by study on two illustrated manuscripts. Then, it answers these questions: symbolism in Tarikh Jahangosha have been influenced by what cultures? What pictorial features did the painters use to show the legitimacy of the kings (Farreh)? How does the images composition reveal the narrative of victory or defeat? The results show that paintings represent a hidden part of the history that cannot be achieved in the text, so we should pay more attention to the paintings of historical texts as a visual language and valuable historic document.

کلیدواژه‌ها [English]

• Tarikh Jahangosha
• Ata Malek Joveyni
• Persian painting
• Manuscript
• Ilkhanid era