مقاله حاضر در جست و جوی پاسخ مستدل و برهانی به پرسشهای مطرح پیرامون کمال انسان و انسان کامل در عرفان اسلامی است؛ کمال انسان در چیست؟ انسان کامل کیست و چه ویژگیهایی دارد؟ این کمال چگونه تحقق میپذیرد و از کجا آغاز شده و به کجا میانجامد؟ در این باره از اشعار مثنوی گلشن راز شیخ محمود شبستری به عنوان الگوی کاربردی استفاده شده است. شیخ محمود شبستری با استفاده از مسئله حرکت به بیان مبحث تکامل میپردازد. به عقیدۀ او حرکت بنیادی در هستی غیر قابل انکار است. در پی این حرکت همه چیز میخواهد به اصل خود بر گردد. در پایان همه هستی به تعادل میرسد و در نتیجه وحدت به جای کثرت مینشیند. این حرکات شامل حرکت جوهری ، تجدد امثال ، و حرکت حُبّی بوده و در همۀ این حرکات انسان قافله سالار است که با نام های مختلف انسان کامل، ولی، امام و ... نمود مییابد و انسان تنها موجودی است که به غایت کمال که همان اتحاد با خداست دست مییابد. به عقیدۀ شبستری کامل ترین انسان، پیامبر اکرم (ص) میباشد که هم ولی است و هم نبی؛ این سیر از ازل آغاز شده و تا ابد ادامه خواهد داشت و در تمام موجودات قرار دارد و همگی دنبالهروی تکامل انساناند،
', './data/perlit/coversheet/cover_fa.jpg'))