نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

گروه ادبیات فارسی، واحد ماهشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ماهشهر، ایران.

چکیده

پسامدرنیسم یکی از مکتب‌های ادبی متأخر و به‌نوعی آخرین تحول سبکی است که در ادبیات امروز اتفاق افتاده است. این مکتب مقارن برخی تحولات سیاسی و اجتماعی در دهۀ هفتاد خورشیدی و بیشتر از طریق ترجمۀ متون نظری به فضای ادبی ایران راه جست و مورد توجه عده‌ای از شاعران و اهل نظر قرار گرفت، اما این جریان به‌قدر تازگی خود در میان برخی منتقدان و مخاطبان غریب و نامأنوس نشان ‌می‌دهد به‌خصوص این‌که نمی‌توان با معیارهای معهود ادبی به آثاری ازاین‌دست راه یافت. در این مقاله تلاش شده است که دری برای ورود به این بحث گشوده شود و برای درک آنچه در شعر امروز به نام پسامدرنیسم اتفاق افتاده، به دلایل این پیچیدگی‌ها و غریب‌نمایی در چهار شاخص زبانی، معنایی، زیباشناختی و فرم پرداخته شود و سپس برای روشن‌تر شدن بحث و تفهیم بیشتر نمونه‌هایی از شاعران وابسته به این جریان (بنابرآنچه در مجلات و کتاب‌های تبار‌شناسی آمده) درج شود. این پژوهش نشان داده است که برای فهم نمونه‌های اصیل جریان پسامدرن بعضاً نیاز به تعریف جدیدی در حیطۀ عناصر شعری خواهد بود چراکه برخی از عناوین مطرح‌شده سابقه‌ای در شعر فارسی ندارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

An Introduction to Strangeness in Postmodern Poetry in Iran

نویسنده [English]

  • behzad khajat

Department of Persian Literature, Mahshahr Branch, Islamic Azad University, Mahshahr, Iran

چکیده [English]

Postmodernism is one of the latest literary schoolsand it is to some extent the latest stylistic evolutionwhich has happened in today’s literature. This school coincides with some political and social changes in the Seventieth solar decades in Iran, and mostly entered into the literary works, through the translation of theoretical texts and it attracted the attention of a number of poets and commentators. Although this movement is completely new and fresh,it is strange and intangible among some critics and audiences, especially because those kinds of literary works could not be definedby standard works of their kind. This article attempts to discussand understand what has happened in modern poetry, called Postmodernism. So to clarify the complexities and strangeness of the movement in Iran, Linguistic, Semantic, Aesthetic, and Form,in some literary works were taken into deep consideration.And then for further explanation, examples of poets attributed to this movement (mentionedby magazines and genealogy books and critics) were mentioned. This research has shown that, to understand the original examples of post-modern movement, there is a need for a new definition in the field of poetic elements, because some of the topics mentioned do not have a precedent in Persian poetry.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Postmodernism
  • Strangeness
  • Poetic Elements
_ آرمات، سعید.(1380). صندلی خالی جای کدام سفر است؟، تهران: نیم نگاه
_ آقاجانی، شمس.(1378).«درآمدی بر لحن محاوره در شعر»، مجلۀ بایا، شمارۀ 8 و 9 (آبان و آذر)،87-88
_ احمدی، بابک.(1374). مدرنیته و اندیشۀ انتقادی، تهران: مرکز
_ احمدی، پگاه.(1378). روی سل پایانی، تهران: نگاه سبز
_ اسکولز، رابرت.(1379). درآمدی بر ساخت‌گرایی در ادبیات، ترجمۀ فرزانه طاهری، تهران: آگه
_اسکولز، رابرت.(1387). عناصر داستان، ترجمۀ فرزانه طاهری، چاپ سوم، تهران: مرکز
_امامی، نصرالله و همکاران.(1395). «روایت‌شکنی در شعر پسامدرن فارسی»، مجلۀ ادبیات پارسی معاصر، سال ششم، شمارۀ دوم (تابستان)،150-125
_ باباچاهی، علی.(1391ب). باغ اناری از این طرف است، تهران: نگاه
_ باباچاهی، علی.(1385). بیرون پریدن از صف، تهران: مفرغ نگار
_ باباچاهی، علی.(1388). پیکاسو در آب‌های خلیج فارس، تهران: ثالث
_ باباچاهی، علی.(1391الف). دنیا اشتباه می‌کند، تهران: زاوش
_ باباچاهی، علی.(1383). رفته بودم صید نهنگ، مشهد: پاندا
_ باباچاهی، علی.(1381). سه دهه شاعران حرفه‌ای، تهران: ویستار
_ باباچاهی، علی.(1392). عقل عذابم می‌دهد، چاپ دوم، تهران: زاوش
_ باباچاهی، علی.(1388). فقط از پریان دریایی زخم زبان نمی‌خورد، شیراز: نوید
_ بارت، رولان.(1386). نقد تفسیری، ترجمۀ محمد تقی عنایت، چاپ دوم، تهران: بزرگمهر
_ بارت، رولان.(1377). نقد و حقیقت، ترجمۀ شیرین‌دخت دقیقیان، تهران: مرکز
_ بازرگانی، بهمن.(1381). ماتریس زیبایی، تهران: اختران
_ براهنی، رضا.(1377). آدینه (ماهنامه)، شمارۀ 133-132(مهر)
_ براهنی، رضا.(1374).خطاب به پروانه‌ها، تهران: مرکز
_ پاشا، ابوالفضل.(1376).راه‌های در راه، تهران: نارنج
_ تامپسون، فیلیپ.(1369).گروتسک در ادبیات، ترجمۀ غلام‌رضا امامی، شیراز: شیوا
_ تفتی، رؤیا.(1377).سایه لای پوست، تهران: خیام
_ جافری، نسرین.(1382). به سمت هرگز به سوی هیچ، تهران: دارینوش
_ جمالی، رزا.(1380). برای ادامۀ این ماجرای پلیسی قهوه‌ای دم کرده‌ام، تهران: آرویج
_ جنسن، ه.و.(1379).پست‌مدرنیسم، ترجمۀ شهره شریفی، تهران: فرایند
_ جوزی، مسعود.(1380). ما نبودیم، رشت: حرف نو
_ جهانبگلو، رامین.(1382). موج چهارم، چاپ دوم، تهران: نی
_ چایچی، رضا.(1374). روزی به خواب می‌رویم، تهران: نشانه
_چهارمحالیان، آتفه.(1381). دارم با رشد شانه‌های میت راه می‌روم، تهران: نگاه سبز
_ حامی‌پور، رضا.(1380). بیدارم کن برای زندگی بدویم، اهواز: تراوا
_خواجات، بهزاد.(1380). جمهور، شیراز: نیم نگاه
_ خواجات، بهزاد.(1394). در وضعیت کوانتوم، تهران: چشمه
_ خواجات، بهزاد.(1395). میخ‌بازی برای مرتاضان، تهران: سرزمین اهورایی
_ دستغیب، عبدالعلی.(1386). مدرن و پسامدرن، تهران: آیینۀ جنوب
_ رشیدیان، مهتاب.(1383). دازاین، تهران: آرویج
_ رضوان، قدسیه و خلیلی، احمد.(1393).«گفتمان‌شناسی شعر پست‌مدرن»، جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، دورۀ 6، شمارۀ 2، پاییز و زمستان،285-263
_ ساراپ، مادان.(1382). راهنمایی مقدماتی بر پساساختارگرایی و پسامدرنیسم، ترجمۀ محمد رضا تاجیک، تهران: نی
_ سبزی، سیاوش.(1392). که زیرا، مشهد: بوتیمار
_ سرانی‌اصل، میترا.(1392). اصلا بیایید با هم بمیریم، تهران: داستان سرا
_ سلحشور، یزدان.(1392). تایتانیک در خلیج فارس، تهران: نصیرا
_ شایگان، داریوش.(1384). افسون‌زدگی جدید، ترجمۀ فاطمه ولیان، تهران: فرزان
_ شفیقی، احسان و ظهیری ناو، بیژن.(1388).«نگاه انتقادی به مؤلفه‌های شعر دهۀ هفتاد در تاریخ ادبیات ایران» تاریخ ادبیات، پاییز 1388، شمارۀ 62،122-99
_ طاهری، قدرت‌الله.(1384). «پست‌مدرنیسم و شعر معاصر ایران» فصلنامۀ پژوهش‌های ادبی، شمارۀ8، 50-29
_ عبدالرضایی، علی.(1376). پاریس در رنو، تهران: نارنج
_ عبدالرضایی، علی (1379). فی البداهه، شیراز: نیم نگاه
_ فتحی، مریم.(1389). خوابگرد و جاده‌های بی‌پا، تهران: آهنگ دیگر
_ فتوحی، محمود.(1387). «ارزش ادبی ابهام از دومعنایی تا چندلایگی معنا»، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، سال شانزدهم، شمارۀ 62(پاییز)، 36-17
_ فلاح، مهرداد.(1378). دارم دوباره کلاغ می‌شوم، تهران: آرویج
_ فوکو، میشل.(1378). نظم گفتار، ترجمۀ باقر پرهام، تهران: آگه
_ قربانعلی، مهرنوش.(1383). چشم انداز شعر معاصر ایران، تهران: بازتاب‌نگار
_ قربانعلی، مهرنوش.(1383). تبصره، تهران: آرویج
_ قره‌باغی، علی‌اصغر.(1382). تبارشناسی پست‌مدرنیسم، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی