تحلیل روابط بیش متنی رمان کاخ اژدها با میراث متنی کهن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

2 استادیار زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه حضرت نرجس(س)، رفسنجان، ایران

چکیده

«کاخ اژدها»، نخستین جلد از سه‌گانة «پارسایان و من» اثر «آرمان آرین»، اوّلین رمان اسطوره‌ای و یکی از موفّق‌ترین نمونه‌های رمان فارسی نوجوان است. ارتباط این رمان با متون کهن فارسی و میراث فرهنگی ایران درخور تأمّل است. این پژوهش با هدف نشان‌دادن ارتباط متنی میان رمان «کاخ اژدها» و متون پیش از آن با روش توصیفی‌تحلیلی انجام‌شده‌است. برای این منظور رویکرد بیش‌متنیت، یکی از ارکان نظریة ترامتنیت «ژرار ژنت» به‌عنوان چارچوب نظری این جستار برگزیده‌ شد. در بیش‌متنیت، هرگونه تأثیر متنی از متن دیگر مورد بررسی ‌قرار می‌گیرد. روابط بین متون در بیش‌متنیت، نباید از نوع هم‌حضوری و تفسیری باشد؛ بلکه برگرفتگی متون ملاک است. یافته‌های تحقیق حکایت از ارتباط وسیع رمان کاخ اژدها با متون پیش از خود به‌ویژه شاهنامه دارد. این ارتباط بر اساس مؤلّفه‌های بیش‌متنیت، بیشتر از نوع همانگونگی است تا تراگونگی؛ اگرچه هر 3 فرایند تراگونگی یعنی جابه‌جایی، افزایش و کاهش نیز در این اثر مشاهده می‌شود که از این میان فرایند کاهش از بسامد بالاتری برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Relentless Relationships of the Dragon House with the Old Traditional Legacy

نویسندگان [English]

  • arezu pooryazdanpanah 1
  • zeinab sheikhhosseini 2
1 Assistant Professor of Persian Language and Literature/ Yazd University, Iran
2 Assistant Professor of Persian Language and Literature / Narjes University/Rafsanjan, Iran
چکیده [English]

The dragon palace, the first volume of the Giants of Persia and I by Arman Arian, is the first mythical novel and one of the most successful examples of Persian teenage novels. The relationship between this novel and ancient Persian texts and Iranian cultural heritage is in reflection. The purpose of this research is to show the textual relation between the novel of the Dragon Palace and the earlier texts by descriptive-analytic method. For this purpose, the more textual approach, one of the cornerstones of the theory of the Gertratt-Genette theory, was chosen as the theoretical framework for this essay. In more text, any textual effects from another text are examined. The relations between texts in more than text, should not be of the same type of interpretation and interpretation, but the admissibility of the texts is the criterion. The findings of the research indicate the widespread connection between the dragon house novel and its predecessors, especially the Shahnameh. This relationship is based on the components of the more textual, more of a kind than the same kind of as the tragedy; However, all three processes of traction, namely displacement, increase, and decrease, are observed in this effect, among which the process of reduction is more frequent.

کلیدواژه‌ها [English]

  • hypertextuality
  • Gerard Genette
  • Dragon Palace
  • Similarity
  • Tragedy

مراجع

-         آرین، آرمان، (1396)، کاخ اژدها، چاپ پانزدهم، تهران: موج.
-        آلن، گراهام، (1385)، بینامتنیت، ترجمة پیام یزدانجو، تهران: نشر مرکز.
-        احمدی، بابک، (1388)، ساختار و تأویل متن، چاپ یازدهم، تهران: نشر مرکز.
-        انوری، حسن، (1385)، آیین نگارش و ویرایش، ج2، تهران: دانشگاه پیام نور.
-        اوشیدری، جهانگیر، (1371)، دانشنامة مزدیسنا (واژه‌نامة توضیحی آیین زرتشت)، تهران: نشر مرکز.
-        پاکزاد، جهانشاه، (1390)، تاریخ شهر و شهرنشینی در ایران، تهران: آرمانشهر.
-        پاینده، حسین، (1386)، «رمان پسامدرن چیست؟» (بررسی شیوه‌های روایت در رمان آزاده خانم و نویسنده‌اش)، مجلّة ادب‌پژوهی، سال 1، شمارة 2.
-         پورداوود، ابراهیم، (2536)، یشت‌ها، تهران: دانشگاه تهران.
-        پورداوود، ابراهیم، (1389)، گات‌ها، قدیمی‌ترین قسمت اوستا، تهران: اساطیر.
-        پیرنیا، حسن، (1373)، ایران باستان، تهران: علم.
-        دیاکونوف، ای. م، (1380)، تاریخ ماد، ترجمة کریم کشاورز، تهران: علمی و فرهنگی.
-        رستمی، فرشته، (1395)، «تکرارهای غیرخلاّق در داستان‌های دانشور بر پایة دیدگاه بیش‌متنیت»، نقد ادبی، س9 ، ش 35، صص 119 ـ 164.
-        سخنور، جلال؛ سبزیان مرادآبادی، سعید، (1387)، «بینامتنیت در رمان‌های پیتراکروید»، پژوهشنامة علوم انسانی، شمارة 58، صص 65 ـ 78.
-        شاپور شهبازی، علیرضا، (1384)، راهنمای مستند تخت جمشید، تهران: سفیران.
-        صفا، ذبیح‌الله، (1369)، حماسه‌سرایی در ایران، چاپ پنجم، تهران: امیرکبیر.
-        فردوسی، ابوالقاسم، (1388)، شاهنامه براساس چاپ مسکو، به کوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.
-        عابدی، محمود و دیگران، (1390)، «روابط بینامتنی در اسکندرنامه‌های منظوم (فردوسی، نظامی و امیرخسرو)» ادب فارسی، دورة 1، شمارة 7، صص 27 ـ 44.
-         کرمی، موسی، (1392)، «تحلیل بینامتنی داستان مار و مرد سیمین دانشور»، مطالعات داستانی، س 1، ش 3، صص37 ـ 48.
-        کریستوا، ژولیا، (1389)، فردیت اشتراکی، ترجمه مهرداد پارسا، تهران: روزبهان.
-        لسترنج، (1367)، جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی، ترجمة محمود عرفان، چاپ سوم، تهران: علمی و فرهنگی.
-        مصاحب، غلامحسین، (1374)، دائره المعارف فارسی، ج6، تهران: فرانکلین.
-        مکزی، ریچارد، (1393)، «پیرامتن‌ها، آستانه‌های تأویل»، ترجمة سمانه معادی‌خواه و امین‌محمّد نظری، ویژه‌نامة هشتمین سالگرد انسان‌‌شناسی و فرهنگ.
-        نامور مطلق، بهمن، (1390)، درآمدی بر بینامتنیت، نظریه‌ها و کاربردها، تهران: سخن.
-        نامور مطلق، بهمن، (1386)، «ترامتنیت مطالعة روابط یک متن با دیگر متن‌ها»، پژوهشنامة علوم انسانی، شماره 56، صص 89 ـ 96.
-        Allen, G (2001). Intertextuality , London: Routledge.
-        Burry, p (2002). Structuralism, Beginning Theory: an Introduction to literary and cultural Theory, Mancherter: Manchester University Press.
-        Genette, G (1997). Palimpsests: Literature in the Second Degree, Channa Newman and Claude Doubinsky, London: University of Nebraska Press.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 24 اردیبهشت 1398
  • تاریخ بازنگری: 02 بهمن 1398
  • تاریخ پذیرش: 29 دی 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار