زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز)

ادبیات داستانی

بررسی تقابل سنّت وتجدد در رمان طوبی و معنای شب اثر شهرنوش پارسی پور

مهناز ابهری؛ منیژه فلاحی؛ علی اسکندری

دوره 77، شماره 249 ، شهریور 1403، ، صفحه 199-215

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.61243.3658

چکیده

بررسی و تحلیل چگونگی تقابل سنت و تجدد در تاریخ ایران بر اساس رمان« طوبا و معنای شب»اثر شهرنوش پارسی پور است. رمان شامل رخدادهای چند دورۀ پرحادثه از تاریخ معاصر ایران است که با محور قرار دادن زندگی طوبا، می باشد. حوادث رمان در متن تحولات سیاسی از آستانۀ جنبش مشروطه خواهی تا دهه های پایانی حکومت پهلوی دوم و مبارزات می گذرد. پارسی ... بیشتر بررسی و تحلیل چگونگی تقابل سنت و تجدد در تاریخ ایران بر اساس رمان« طوبا و معنای شب»اثر شهرنوش پارسی پور است. رمان شامل رخدادهای چند دورۀ پرحادثه از تاریخ معاصر ایران است که با محور قرار دادن زندگی طوبا، می باشد. حوادث رمان در متن تحولات سیاسی از آستانۀ جنبش مشروطه خواهی تا دهه های پایانی حکومت پهلوی دوم و مبارزات می گذرد. پارسی پور درخلال آن زندگی نسلها را با محوریت زندگی طوبا به تصویر کشیده است. از این چشم انداز، رمان «طوبا و معنای شب» داستان زندگی وکشاکشهای انسان است که علاوه بر زیستن در متن کشاکشهای سیاسی و اجتماعی، درگیر آشوبها و درگیریهای روانی برخاسته از موج تجدد خویش است.نتایج نشان می دهد که تقابل سنت و تجدد از آستانۀ مشروطیت تا وقوع انقلاب در عرصه های مختلف جامعۀ ایران جریان داشته و علاوه بر حوزۀ سیاست و حکمرانی، مناسبات خانوادگی و اجتماعی را نیز دگرگون کرده است. درهرزمان از این دوره، از یک سو پیشروی جلوه ها و نمودهای تجدد در عرصۀ فردی و اجتماعی، سیاسی است و از سوی دیگر مقاومت معیار ها و موازین سنت را در برابر تجدد می توان مشاهده کرد. یافته ها مؤید آن است که رویکرد اقشار مختلف جامعه به تجدد، متناسب با میزان تحصیلات، خاستگاه طبقاتی و اجتماعی آنان از یکدیگر تمایز می یابد. از این حیث، می توان آن ها را در سه طیف پذیرندگان مبانی و اندیشه های تجدد ، مخالفان ابعاد اجتماعی و سیاسی تجدد و سرگشتگان در برابر تجدد صورتبندی کرد.

نگاهی به جلوه‌های آیرونی(irony) در اندیشه و اشعار پروین اعتصامی

علی صفایی؛ حسین ادهمی

دوره 66، شماره 228 ، اسفند 1392، ، صفحه 61-96

چکیده

یرونی(Irony) یکی از صناعات پیچیده است که به دلیل ماهیت پارادوکسیکال و لحن دو گانه اش مباحث فراوانی را به همراه داشته است. این اصطلاح که دارای سیر تحول تاریخی و تطور معنایی خاصی است، با ورود به ادبیات فارسی بر پیچیدگی هایش افزوده شد. زیرا از یک سو، فقدان اصطلاح معادلی در زبان فارسی که بتواند وسعت معنایی آن را پوشش دهد و از سوی دیگر، وجود ... بیشتر یرونی(Irony) یکی از صناعات پیچیده است که به دلیل ماهیت پارادوکسیکال و لحن دو گانه اش مباحث فراوانی را به همراه داشته است. این اصطلاح که دارای سیر تحول تاریخی و تطور معنایی خاصی است، با ورود به ادبیات فارسی بر پیچیدگی هایش افزوده شد. زیرا از یک سو، فقدان اصطلاح معادلی در زبان فارسی که بتواند وسعت معنایی آن را پوشش دهد و از سوی دیگر، وجود دیدگاه های گوناگون در تعریف و تبیین آن از مشکلات عمده مترجمان و منتقدان است. از اینرو برای آیرونی در زبان فارسی معادل هایی همچون طنز، تهکم، کنایه، طعنه و ... قرار داده اند که متأسفانه هیچیک دربردارنده دامنۀ معنایی و مفهوم جامع آن نیست. با نگاهی دقیق به مجموعه تعاریفی که برای آیرونی ارائه شده است می توان دریافت که آیرونی حاصل تضاد میان «بود» و «نمود» است یعنی تفاوت آنچه که هست و آنچه که نشان داده یا وانمود می شود. به همین دلیل برخی از صاحبنظران آیرونی را کلامی می دانند که معنی مخالفش از آن اراده شده باشد. در ایران یکی از شاعران بزرگی که روح آیرونی به خوبی در اشعارش نمایان است، پروین اعتصامی است. پروین در اشعارش که سرشار از نگاه حکمت آمیز به هستی و زندگی است، سلسله ای از تقابل ها را مطرح می سازد که قوام دهنده نگاه آیرونیستی او به جهان است. زیرا، آیرونی شناسایی این حقیقت است که جهان ذاتاً متناقض نماست و صرفاً رویکردی دوگانه می تواند متناقض نما بودن آن را بنمایاند. بر این پایه، می توان گفت که یکی از دلایل ماندگاری اشعار پروین، حضور آیرونی در ژرفای اندیشه اوست. در شعر پروین تقابل و رویارویی موجوداتی از عوالم مختلف انسانی، جانوری، نباتی، جمادی و ... تبلور می یابد؛ تناقض های بنیادینی که در واقع تقابل های تغییرناپذیر جهان را خلقت می نمایانند، تقابل های پرچالشی چون مرگ و حیات، جبر و اختیار، عقل و احساس، عینیت و ذهنیت و ... دغدغه اندیشه پروین می شود و در آن آیرونیست (شاعر) خود را در کنار بقیه بشر قرار می دهد و همانند آنان خود را یک قربانی آیرونی می بیند.

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 77 (1403)

دوره 76 (1402)

دوره 75 (1401)

دوره 74 (1400)

دوره 73 (1399)

دوره 72 (1398)

دوره 71 (1397)

دوره 70 (1396)

دوره 69 (1395)

دوره 68 (1394)

دوره 67 (1393)

دوره 66 (1392)

دوره 65 (1391)

دوره 55 (1390)

دوره 54 (1390)

دوره 53 (1389)

دوره 52 (1388)

دوره 51 (1387)

دوره 50 (1386)

دوره 49 (1385)

دوره 48 (1384)

دوره 47 (1383)

دوره 46 (1382)

دوره 45 (1381)

دوره 44 (1380)

دوره 43 (1379)

دوره 42 (1378)

دوره 41 (1377)

دوره 40 (1376)

دوره 39 (1375)

دوره 38 (1374)

دوره 37 (1373)

دوره 36 (1372)

دوره 35 (1371)

دوره 34 (1370)

دوره 33 (1369)

دوره 32 (1363)

دوره 31 (1362)

دوره 30 (1357)

دوره 29 (1356)

دوره 28 (1355)

دوره 27 (1354)

دوره 26 (1353)

دوره 25 (1352)

دوره 24 (1351)

دوره 23 (1350)

دوره 22 (1349)

دوره 21 (1348)

دوره 20 (1347)

دوره 19 (1346)

دوره 18 (1345)

دوره 17 (1344)

دوره 16 (1343)

دوره 15 (1342)

دوره 14 (1341)

دوره 13 (1340)

دوره 12 (1339)

دوره 11 (1338)

دوره 10 (1337)

دوره 9 (1336)

دوره 8 (1335)

دوره 7 (1334)

دوره 6 (1333)

دوره 5 (1332)

دوره 4 (1330)

دوره 3 (1329)

دوره 2 (1328)

دوره 1 (1327)

کلیدواژه‌ها = تقابل

بررسی تقابل سنّت وتجدد در رمان طوبی و معنای شب اثر شهرنوش پارسی پور

چکیده

نگاهی به جلوه‌های آیرونی(irony) در اندیشه و اشعار پروین اعتصامی

چکیده