نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• فاطمه هجری ¹
• امیر مومنی ²

¹ دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه زنجان

² دانشگاه زنجان

چکیده

ایجاز از مباحث مهم در دانش معانی است و دو گونه دارد؛ ایجاز حذف و ایجاز قصر. این بحث در متون بلاغی چنان که باید تدوین و تشریح نشده و چارچوب نظری روشنی برای شناخت مفهوم آن به خواننده ارائه نشده است. دقیق نبودن نمونه‌ها، تداخل مثال‌های اطناب در ایجاز، درک نادرست از مفهوم «کوتاهی جمله»، محدود و تکراری بودن مثال‌ها، زیاده‌گویی و تعدد نابجای عنوان‌ها، و عربی‌مآبی و نامأنوس‌گرایی، از دلایل این امر است. افزون بر آن، بحث حذف در مبحث جمله‌های خبری نیز آمده است (حذف مسندالیه، مسند)؛ اما دربارۀ نسبت آن با ایجاز حذف سخنی نرفته است. مهم‌ترین این کاستی‌ها دقت نکردن در ارائۀ مثال‌هاست که بیشتر حاصل تداخل نمونه‌هایی از هر دو نوع ایجاز، در نظر نگرفتن تمامی موارد حذف یا قصر است. اساسی‌تر اینکه بلاغت‌نویسان هر جملۀ کوتاهی را در زمرۀ ایجاز قصر قرار داده‌اند، در حالی که دو شرط اصلی برای در زمرۀ ایجاز قصر قرار دادن جمله‌های کوتاه، مناسبت با تعریف ایجاز گنجاندن معانی بسیار در الفاظی اندک و وجود معانی مختلف و مکمل در جمله‌های کوتاهِ متعدد و پی‌درپی است. براین‌اساس تشریح و نقد این پراکندگی‌ها ضروری می‌نماید و می‌تواند افزون بر رفع کاستی‌های مذکور، سبب انسجام مبحث ایجاز در متون بلاغی و بهره‌وری بیشتر از آن شود. در مقالۀ حاضر کوشش شده است با بازخوانی تحلیلی-انتقادی آثار بلاغت نویسان فارسی در گذشته و امروز، به نقد مباحث مرتبط با ایجاز، پرداخته شود.

کلیدواژه‌ها

• ایجاز
• ایجاز حذف
• ایجاز قصر
• بلاغت
• بلاغت‌نویسان

موضوعات

• بلاغت و دستور زبان فارسی

عنوان مقاله [English]

Investigation and review of briefness methods in Persian rhetorical texts

نویسندگان [English]

• Fateme Hejri ¹
• Amir Momeni ²

¹ PhD in Persian language and literature

² university of Zanjan

چکیده [English]

Investigation and review of briefness in Persian rhetorical texts

Abstract

Briefness is one of the important topics in the knowledge of meanings and it has two types; shortness briefness and omission briefness. This discussion has not been elaborated and explained in the rhetorical texts as it should be. and a clear theoretical framework has not presented to the reader to understand its meaning. The reasons for this is the lack of accuracy of the examples, Interference of examples of atnaab in brevity, misunderstanding of the concept of "brevity of sentence, the limited and repetitive nature of the examples, the exaggeration and the inappropriate multiplicity of the titles, and Arabicization and in humanism. In addition to that, the discussion of deletion and omission is also mentioned in the topic of declarative sentence (remove Musnadalia, Musnad or subject). However, there is no mention of its relationship with the briefness of omission. The most important of these shortcomings is not being careful in presenting the examples, which is mostly the result of the interference of examples of both types of brevity, not considering all cases of omission or shortening.More fundamentally, rhetoricians have included every short sentence in the category of brevity, while the two main conditions for including short sentences in the category of brevity are the inclusion of many meanings in a few words and the presence of different and complementary meanings in numerous and consecutive short sentences. Therefore, it is necessary to explain and compile these dispersions, In the present article,

کلیدواژه‌ها [English]

• Briefness
• Omission briefness
• Shortness briefness
• Rhetoric
• Rhetoricians