دوره 76 (1402)
دوره 75 (1401)
دوره 74 (1400)
دوره 73 (1399)
دوره 72 (1398)
دوره 71 (1397)
دوره 70 (1396)
دوره 69 (1395)
دوره 68 (1394)
دوره 67 (1393)
دوره 66 (1392)
دوره 65 (1391)
دوره 55 (1390)
دوره 54 (1390)
دوره 53 (1389)
دوره 52 (1388)
دوره 51 (1387)
دوره 50 (1386)
دوره 49 (1385)
دوره 48 (1384)
دوره 47 (1383)
دوره 46 (1382)
دوره 45 (1381)
دوره 44 (1380)
دوره 43 (1379)
دوره 42 (1378)
دوره 41 (1377)
دوره 40 (1376)
دوره 39 (1375)
دوره 38 (1374)
دوره 37 (1373)
دوره 36 (1372)
دوره 35 (1371)
دوره 34 (1370)
دوره 33 (1369)
دوره 32 (1363)
دوره 31 (1362)
دوره 30 (1357)
دوره 29 (1356)
دوره 28 (1355)
دوره 27 (1354)
دوره 26 (1353)
دوره 25 (1352)
دوره 24 (1351)
دوره 23 (1350)
دوره 22 (1349)
دوره 21 (1348)
دوره 20 (1347)
دوره 19 (1346)
دوره 18 (1345)
دوره 17 (1344)
دوره 16 (1343)
دوره 15 (1342)
دوره 14 (1341)
دوره 13 (1340)
دوره 12 (1339)
دوره 11 (1338)
دوره 10 (1337)
دوره 9 (1336)
دوره 8 (1335)
دوره 7 (1334)
دوره 6 (1333)
دوره 5 (1332)
دوره 4 (1330)
دوره 3 (1329)
دوره 2 (1328)
دوره 1 (1327)
کلیدواژه‌ها = اسطوره
تعداد مقالات: 13
تحلیل ژرف‌ساخت اسطورهای داستانِ گل و نوروز با تکیه بر آیین‌ها و نمادهای آشناسازی
دوره 73، شماره 241 ، شهریور 1399، ، صفحه 287-321
چکیده
یکی از شیوه‌های ادامه حیات اسطوره‌ها، تغییر یافتن آنها به‌صورت قصه و داستان، به‌ویژه قصه‌های عامیانه است؛ یکی ازاین‌گونه داستان‌ها که میتوان بازتاب اساطیر و افسانه‌های کهن را در آن مشاهده کرد گل و نوروز خواجوی کرمانی است. در این مقاله، ژرف‌ساخت اساطیری این داستان با تکیه بر آیین‌ها و نمادهای آشناسازی (پاگشایی) بررسی شده ... بیشتربررسی و تحلیل اسطوره مهر در کتاب یکصد منظومه عاشقانة ادب فارسی
دوره 72، شماره 239 ، شهریور 1398، ، صفحه 183-209
چکیده
بخشی از متون کلاسیک ادب فارسی را منظومههای عاشقانه در سه حوزه ادبیات حماسی، غنائی و عرفانی تشکیل میدهد. یکی از ویژگی‌های مشترک این آثار حضور گسترده بن‌مایه‌ها و مؤلفه‌های اسطورهای در آنهاست که میتوان از منظر نقد اسطورهای به توصیف، بررسی و نقد آن پرداخت. در این نوشتار با اتخاذ رویکرد اسطورهشناسی تطبیقی ماکس مولر ... بیشتربررسی دلایل هم بافتی زمان و مکان در شاهنامه
دوره 71، شماره 237 ، شهریور 1397، ، صفحه 59-73
چکیده
زمان به عنوان یک پدیده، از دغدغه های همیشگی ذهن بشر بوده است. در همه جنبه های حیات بشری نمودی از زمان را می توان مشاهده کرد؛ از جمله در حماسه ها جلوه های متنوعی از زمان قابل مشاهده است. حماسه هایی چون شاهنامه به دلیل دربرداشتن ابعاد مختلف از جمله ابعاد اسطوره ای، تاریخی، طبیعی و فلسفی نمودگاه جلوه های مختلفی از زمان است. مطالعه مفهوم ... بیشترمقایسه سفرهای شاهنامه با سفرهای حماسی- اساطیری جهان
دوره 69، شماره 234 ، اسفند 1395، ، صفحه 33-54
چکیده
سفرهای اساطیری جهان قالب و ساختار مشخصی دارد که آن ها را با دیگر انواع سفرها متمایز می کند. ساختار این سفرها متشکل از حوزه های عملیات گوناگونی است که در روند سفر، تحقق یا عدم تحقق آن تاثیر مستقیم دارد. برخی از حوزه های عملیاتی برای تحقق سفر و بعضی برای عدم تحقق آن تدارک دیده شده اند. شخصیت های سفر و وسایل نقلیه که دو حوزه عملیات این سفرها ... بیشتراسطورۀ خودمرکزی (با تأکید بر نمونههای آن در اساطیر و ادبیاتِ ایران)
دوره 68، شماره 232 ، خرداد 1395، ، صفحه 169-185
چکیده
اسطورۀ خودمرکزی از مباحثِ جهانشمول است که در اساطیر ایران هم نمونههای آن به وضوح قابل مشاهده است. بر اساسِ این عقیدۀ اسطورهای، همۀ اقوام تلاش میکنند خود و داشتههای خود را نخستین، بزرگترین، بالاترین، بهترین، و ... معرفی کنند و تمام داشتههای دیگران را در ردههای پایینتر از آنِ خود جای دهند. به عبارت دیگر ... بیشترتحلیل بن‌مایه‌های اساطیری «داستان شهریار بابل با شهریارزاده» در مرزباننامه
دوره 67، شماره 230 ، مهر 1393، ، صفحه 113-134
چکیده
اسطوره‌ها به عنوان بینش انسان بدوی در باب انسان و جهان، معمولاً با تغییر شکل در فرهنگ و ادبیات ملت‌ها بازتاب پیدا میکنند. مرزباننامه از جمله متون ادب فارسی است که میتوان ردّپای اساطیر و افسانه‌های کهن را در آن مشاهده کرد. در این مقاله بن‌مایه‌های اساطیری «داستان شهریار بابل با شهریارزاده» از مرزباننامه بررسی شده ... بیشترتحلیل اساطیریِ حکایت شیر و گاو در کلیله و دمنه بر پایۀ نظریۀ یونگ و نورتروپ فرای
دوره 65، شماره 226 ، اسفند 1391، ، صفحه 23-47
چکیده
چکیده حکایت شیر و گاو در کلیله و دمنه زیباییهای ادبی فراوانی دارد که با نقدها و خوانشهای نو، میتوان عوامل هنری و تأثیر آن را در جامعۀ مخاطبان روشن کرد. تحلیل اساطیری یکی از این شیوههاست که نشاندهندۀ برجستگیهای ویژۀ این حکایت است. در این پژوهش با استفاده از نظریۀ «یونگ» دربارۀ کهنالگوها و نمادها و تلفیق آن با ... بیشترحیاتِ تاریخیِ ایزدبانوی آناهیتا در شیرین و شکرِ نظامی
دوره 65، شماره 226 ، اسفند 1391، ، صفحه 105-129
چکیده
چکیده اسطوره، به عنوان گونه‌ای نگاه به جهان، ریشه در اعماق ذهنِ بشر و دورۀ پرستش رب‌النوع‌ها دارد. شکل‌گیری این نوع نگاه به مرورِ زمان و با گذشت سالیان دراز صورت میگیرد. به همین علّت اساطیر با فرهنگ اقوام گره می‌خورند. این ارتباط و گره‌خوردگی باعث می‌شود که اسطوره در طول تاریخ دائماً بازتولید شود. یکی از اصلی‌ترین جایگاه‌های ... بیشتر«پری مار»* (بازیابی یک اسطوره در ابیاتی از سنایی و خاقانی)
دوره 53، شماره 215 ، مرداد 1389، ، صفحه 49-64
چکیده
چکیده ترکیب «پری مار» در ادبیّات منظوم فارسی، برای اوّلین بار در «حدیقة الحقیقة و شریعة الطریقة» سنایی غزنوی دیده می‌شود و بعد از وی، این ترکیب را فقط خاقانی شروانی به کار برده است. در متون منظوم دیگر، اثر و نشانی از آن نیست. در ادبیّات منثور فارسی نیز، این ترکیب به صورت «مارپری» در «داراب نامة» طرسوسی آمده ... بیشترتأثیر شاهنامه فردوسی بر ادبیات عیاری
دوره 50، شماره 201 ، مرداد 1386، ، صفحه 63-96
چکیده
کاویدن و یافتن زمینه ها و ریشه های فرهنگ و ادبیات عامیانه، موضوعی بین رشته ای و مورد توجه محققان فرهنگ، جامعه شناسی و ادبیات است. شاهنامه فردوسی به عنوان «حماسه ملی ایران» یکی از معتبرترین مراجع فرهنگ، اساطیر، روایات داستانی و ... است... بیشترسرچشمههای تکوین و توسعة انواع تمثیل ( اسطوره، رؤیا، فرهنگ عامه)
دوره 48، شماره 197 ، اسفند 1384، ، صفحه 75-107
چکیده
در این مقاله، پس از اشاره‌ای کوتاه به شکلهای مختلف تمثیل، در باب نخستین و مهم‌ترین سرچشمه‌های تکوین و توسعة انواع تمثیل سخن گفته شده است. هر تمثیل می‌تواند منابع شکل‌گیری گوناگونی داشته باشد. «اسطوره»، «رؤیا» و برخی از موضوعات «فرهنگ عامه» همچون قصه‌ها، ترانه‌های عامیانه، افسانه‌های تمثیلی و امثال، ارتباط ... بیشتربررسی تحلیلی رابطة دو اسطورة همسان (فرّ کیانی و همای پادشاهی)
دوره 53، شماره 220 ، اسفند 1382، ، صفحه 1-20
چکیده
چکیده تکیه بر فرّ ایزدی و اعتقاد به شاهِ آرمانی در فرهنگ و ادبیات و اساطیر ایرانی، اندیشه‌ای دیرین و پنداری باسابقه است. فرّ به‌عنوان یک اسطورة ریشه‌دار و عمیق حداقل دو نقش اساسی بر عهده داشت؛ نخست اینکه نظام موروثی پادشاهی را توجیه می‌کرد و دیگر آنکه با پیوند قدرت پادشاه به قدرت و ارادة الهی به آن جنبة معنوی و دینی می‌بخشید. ... بیشترجایگاه تکرار و لزوم بازنویسی
دوره 46، شماره 189 ، بهمن 1382، ، صفحه 133-146