نویسندگان

1 استادیار دانشگاه پیام نور

2 دانشیار دانشگاه رازی

3 دانشجوی دکتری دانشگاه رازی

چکیده

تقابل­های دوگانه از مهم­ترین مباحث مورد توجّه ساختارگرایان است و بر اساس یک فلسفی که بنیاد هستی را بر مبنای تقابل­های دوگانه می­انگارد، ایجاد شده است. در پژوهش حاضر برآنیم تا با تحلیل اشعار وصفی خاقانی از منظر نظریّۀ تقابل دوگانه، دریابیم که تقابل­های دوگانه چه تأثیری در شکل­گیری محتوای شعر خاقانی داشته است؟ نتایج پژوهش نشان داد که خاقانی در توصیف صبح از تقابل­های بسیاری بهره برده است؛ زیرا این وصف­، بیشتر صحنۀ جنگ بین سیاهی و سپیدی را نشان می­دهد. وصف آتش نیز چنین وضعیّتی دارد؛ زیرا آتش به خودی خود واژۀ بی­نشانی است که عناصر متقابل خود را به ذهن متبادر می­کند. قصاید سفرنامه­ای نیز، از آنجا که مسافر با عناصر بسیاری روبه­رو می­شود که ذهن، عنصر مقابل آن را به یاد می­آورد، محلّی برای بروز تقابل­هاست؛ امّا در وصف می و مسائل احساسی، میزان تقابل­ها به حدّاقلّ خود می­رسد؛ چراکه مسائل احساسی از خواسته­های غریزۀ اروس است که هدف آن ایجاد وحدت بیشتر است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyze of Khaghani’s Descriptions based on the Binary Oppositions

نویسندگان [English]

  • Akbar Shamloo 1
  • Golamreza Salemeian 2
  • Nasrin Khani 3

1 Assistant Professor at Payamenoor University

2 Associate Professor At Razi University

3 PHD student of Razi University

چکیده [English]

Binary oppositions is one of the most important issues is created based on philosophical principles that are the foundation blocks based on binary oppositions. The aim of this study is the analysis of poems of Khaghani attribute in terms of the theory of binary oppositions , binary oppositions understand what impact it has had in shaping the content of the Khaghani’s poems? The results showed that Khaghani used from many oppositions to the morning descriptions , because however much a war between black and white scene shows. Fire descriptions have a same situation because the fire itself never does that word come to mind is its interactive elements. Travelogue’ odes as well, are place for Oppositions Creation; because the passengers are faced with many elements. but describes the, The level of conflict is minimized in the emotional issues descriptions; because  the emotional issues are from Eros demands that aims to create greater unity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Khaghani
  • structuralist
  • binary oppositions
  • description
-         آموزگار، ژاله، (1371)، «دیوها در آغاز دیو نبودند»، کلک، شهریور 1371، شمارۀ 30، صص16ـ 24.
-         احمدپور، محمّدامین و قدرت­الله ضرونی، (1391)، «شرح، تحلیل و تصحیح چند بیت دشوار از خاقانی شروانی»، متن­شناسی ادب فارسی، دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دورۀ جدید، سال چهارم، شمارۀ 3 (پیاپی 15)، پاییز، صص 113 ـ 126.
-         احمدی، بابک، (1388)، ساختار و تأویل متن، چاپ دهم، تهران: مرکز.
-         اسکولرز، رابرت، (1383)، درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیّات، ترجمۀ فرزانه طاهری، چاپ دوم، تهران: آگه.
-         چهری، طاهره؛ غلامرضا سالمیان و سهیل یاری گلدره، (1392)، «تحلیل تقابل‌ها و تضادهای واژگانی در شعر سنایی »، پژوهش‌های ادب عرفانی (گوهر گویا)، دورۀ7، شمارۀ2 (پیاپی25) صص141-158.
-         حسینی، روح­الله و اسدالله محمّدزاده، (1385)، «بررسی ساختار تقابل رستم و اسفندیار در شاهنامه بر اساس نظریّۀ تقابل لوی استروس»، پژوهش­های زبان­های خارجی، شمارۀ 31، صص 43 ـ 64.
-         حقیقت، سیّدصادق، (1385)، روش­شناسی علوم سیاسی، چاپ اوّل، قم: دانشگاه مفید.
-         حیاتی، زهرا (1388) «بررسی نشانه­شناختی عناصر متقابل در تصویرپردازی اشعار مولانا»، فصلنامۀ نقد ادبی، سال 2، شمارۀ 6، صص 7 ـ 24.
-         خاقانی شروانی، افضل­الدّین، (1375)، دیوان، مقابله و تصحیح و مقدّمه و تعلیقات سیّدضیاءالدّین سجادی، چاپ نهم، تهران: زوار
-         داودی­مقدم، فریده، (1388)، «سبک­شناسی حکایت شیخ صنعان از دیدگاه تقابل نشانه‌ها»، بهار ادب، سال 2، شمارۀ 3، صص 63 ـ 80.
-         رضوانیان، قدسیه، (1388)، «خوانش گلستان سعدی بر اساس نظریّۀ تقابل­های دوگانه»، مجلّۀ ادب فارسی گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه تهران، شمارۀ 2، صص 21 ـ 34.
-         سرکاراتی، بهمن، (1350)، «پری / تحقیقی در حاشیۀ اسطوره­شناسی تطبیقی»، دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی تبریز، شمارۀ 97 تا 100، صص 1 ـ 32.
-         شفیعی­کدکنی، محمّدرضا، (1391)، رستاخیز کلمات، چاپ اوّل، تهران: سخن.
-         ---------- ، (1392)، زبان شعر در نثر صوفیه، چاپ اوّل، تهران: سخن.
-         طالبیان، یحیی و دیگران، (1388)، «تقابل­های دوگانه در شعر احمدرضا احمدی»، پژوهشنامۀ زبان و ادب فارسی (گوهر گویا)، سال 3، شمارۀ 4، صص 21 ـ 34.
-         عبیدی­نیا، محمّدامیر و علی دلائی­میلان، (1388)، «بررسی تقابل­های دوگانه در ساختار حدیقۀ سنایی»، فصلنامۀ علمی ـ پژوهشی زبان و ادبیّات فارسی، شمارۀ 13، صص 25 ـ 42.
-         فروید، زیگموند، (1390)، «رئوس نظریۀ روانکاوی»، ترجمۀ حسین پاینده، ارغنون، روانکاوی (2) (مجموعه مقالات)، چاپ سوم، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
-         کریمی، احمد و مهیلا رضایی فومنی، (1390)، «بررسی تقابل­های دوگانه در ساختار نحوی و اندیشه‌گانی غزلیات امیری فیروزکوهی»، فصلنامۀ تخصصی زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، شمارۀ 32، صص 169 ـ 192.
-         کزّازی، میر‌جلال­الدّین، (1387)، سوزن عیسی، گزارش چامۀ ترسایی خاقانی، چاپ دوم، تبریز: آیدین.
-         مقدادی، بهرام، (1378)، فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی از افلاطون تا عصر حاضر، چاپ نخست، تهران: فکر روز.