Authors

1 Associate Professor,University of Isfahan

2 PhD student of Persian Language & literature, University of Sirjan

Abstract

استان‌ها و اشعار مبتنی بر توصیف اعمال پهلوانی و بزرگی‌ها و افتخارات قومی را در تعریف سنتی، حماسه می‌گویند. شعر حماسی از جمله جریان­های عمدة شعر معاصر است که ویژگی­های حماسی آن متناسب با شرایط تاریخی دگرگون شده است. در این پژوهش برای توصیف حماسه، متناسب با نیازهای بیانی تازه، ابتدا به روند تطور تعریف حماسه تا دوره‌ء معاصر اشاره شده و سپس نمودهای حماسی در شعرهای سیاوش کسرایی کاویده می­شود. در این پژوهش اشعار حماسی سیاوش کسرایی در سه بخش بررسی وتحلیل شده است: ویژگی­های محتوایی ( شکل روایی اسطوره و حماسه های مردمی )، موسیقی حماسی و ویژگی­های زبانی ( بهره­گیری از زبان و کاربردهای باستان­گرایانه، ذکر اسامی اسطوره­ای، ذکر ابزار جنگی، بهره­گیری نمادین از عناصر طبیعت ). نتایج این پژوهش نشان می­دهد که هرچند منطق رمانتیک­ها در بخشی از شعر سیاوش کسرایی وجود دارد، اما او به اقتضای فضای سیاسی-اجتماعی روزگار خود به اشعار حماسی روی آورده است و در شعر و زبان وی می­توان مضامین و رویکرد حماسی را مشاهده کرد.

Keywords

الف - کتاب­ها
- اسحاقیان، جواد، ( 1383 )، کلیدر، رمان حماسه و عشق، تهران: گل آذین.
- اسماعیل­پور، ابوالقاسم، (1377 )، اسطوره بیان نمادین، تهران: سروش.
- براهنی، رضا، ( 1380 )، طلا در مس ( در شعر و شاعری )، تهران: زریاب.
- جورکش، شاپور، ( 1383 )، بوطیقای شعر نو: نگاهی دیگر به نظریه و شعر نیما یوشیج، تهران: ققنوس.
- زرین کوب، حمید، ( 1358 )، چشم­انداز شعر نو فارسی: مقدمه بر شعر نو و مسائل و چهره­های آن، تهران: توس.
- شالیان، ژرار، ( 1377 )، گنجینهء حماسه­های جهان، ترجمهء علی­اصغر سعیدی، تهران: چشمه.
- شفیعی­کدکنی، محمد‌رضا، (1383)، ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سقوط سلطنت، تهران: سخن.
- صفا، ذبیح­الله، ( 1388 )، حماسه­سرایی در ایران، تهران: امیر کبیر.
- غفاریانصرافیان، منصور، ( 1376 )، حماسه در ادبیات معاصر فارسی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات، دانشگاه فردوسی مشهد. 
- عابدی، کامیار، ( 1374 )، شبان بزرگ امید ( بررسی زندگی و آثار سیاوش کسرایی )، تهران: نشر کتاب نادر.
- کاخی، مرتضی، ( 1370 )، باغ بی­برگی، تهران: نشر ناشران.
- کسرایی، سیاوش، ( 1383 )، آرش کمانگیر، تهران: نشر کتاب نادر.
- ................................، ( 1387 )، از خون سیاوش، تهران: سخن.
- ................................، ( 1380 )، از قرق تا خروسخوان، تهران: نشر کتاب نادر.
- ................................، ( 1380 )، به سرخی آتش، به طعم دود، تهران: نشر کتاب نادر.
- ................................، ( 1391 )، مجموعه اشعار سیاوش کسرایی، تهران: نگاه، نشر کتاب نادر.
- ................................، ( 1381 )، مهره سرخ. تهران: نشر کتاب نادر.
- لنگرودی، شمس، ( 1377 )، تاریخ تحلیلی شعر نو، جلد دوم و سوم و چهارم. تهران: مرکز.
- مختاری، محمد، ( 1378 )، انسان در شعر معاصر، تهران: توس.
- ناتل خانلری، ( 1338 )، سخن، شماره 5، ص 563.
- یا حقی، محمد جعفر ( 1379)، جویبار لحظه­ها، تهران: جامی
ب مقاله­ها
- انزابی­نژاد، رضا، ( 1380 )، «صبغهء حماسی در شعر معاصر فارسی»، کتاب ماه ادبیات و فلسفه، صص 26 – 31.
- پورنامداریان، تقی، ( 1384 )، «نگاهی انتقادی به جریان شناسی­های شعر معاصر ایران» فصلنامهء علمی – پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا، شمارهء 56 و 57، صص 1 – 18.
- دامادی، محمد، ( 1383 )، «تحلیل انتقادی از شعر و شاعری در دورهء معاصر»، نامهء انجمن، شمارهء 15، صص 5 – 22.
- شفیعی کدکنی، محمد‌رضا، ( 1372 )، «انواع ادبی و شعر فارسی». رشد ادب فارسی. ش 33، ص 6.
- شیری، قهرمان، (  1388 )، «نقد حماسه و تراژدی بر اساس کلیدر دولت آبادی»، فصلنامهء کاوش نامه، شماره 18، صص 41 – 71.
- کوپا، فاطمه. گرجی، مصطفی، محمدپور، خیر­النساء، محمدی بدر، نرگس، (بهار  1394 )، «کهن‌ الگوی قهرمان در منظومۀآرش کمانگیر سیاوش کسرایی»، نشریه ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی،شماره 38، ص 165-198.