دوره 75 (1401)
دوره 74 (1400)
دوره 73 (1399)
دوره 72 (1398)
دوره 71 (1397)
دوره 70 (1396)
دوره 69 (1395)
دوره 68 (1394)
دوره 67 (1393)
دوره 66 (1392)
دوره 65 (1391)
دوره 55 (1390)
دوره 54 (1390)
دوره 53 (1389)
دوره 52 (1388)
دوره 51 (1387)
دوره 50 (1386)
دوره 49 (1385)
دوره 48 (1384)
دوره 47 (1383)
دوره 46 (1382)
دوره 45 (1381)
دوره 44 (1380)
دوره 43 (1379)
دوره 42 (1378)
دوره 41 (1377)
دوره 40 (1376)
دوره 39 (1375)
دوره 38 (1374)
دوره 37 (1373)
دوره 36 (1372)
دوره 35 (1371)
دوره 34 (1370)
دوره 33 (1369)
دوره 32 (1363)
دوره 31 (1362)
دوره 30 (1357)
دوره 29 (1356)
دوره 28 (1355)
دوره 27 (1354)
دوره 26 (1353)
دوره 25 (1352)
دوره 24 (1351)
دوره 23 (1350)
دوره 22 (1349)
دوره 21 (1348)
دوره 20 (1347)
دوره 19 (1346)
دوره 18 (1345)
دوره 17 (1344)
دوره 16 (1343)
دوره 15 (1342)
دوره 14 (1341)
دوره 13 (1340)
دوره 12 (1339)
دوره 11 (1338)
دوره 10 (1337)
دوره 9 (1336)
دوره 8 (1335)
دوره 7 (1334)
دوره 6 (1333)
دوره 5 (1332)
دوره 4 (1330)
دوره 3 (1329)
دوره 2 (1328)
دوره 1 (1327)

    اطلاعات آماری نشریه 

تعداد دوره‌ها 76
تعداد شماره‌ها 246
تعداد مقالات 1,545
تعداد نویسندگان 389
تعداد مشاهده مقاله 1,200,353
تعداد دریافت فایل اصل مقاله 2,702,568
نسبت مشاهده بر مقاله 776.93
نسبت دریافت فایل بر مقاله 1749.23
تعداد مقالات ارسال شده 2,644
تعداد مقالات رد شده 2,118
درصد عدم پذیرش 80
تعداد مقالات پذیرفته شده 194
درصد پذیرش 7
زمان پذیرش (روز) 315
تعداد پایگاه های نمایه شده 11
تعداد داوران 129

نشریۀ علمی زبان و ادب فارسی نخستین نشریۀ علمی دانشگاهی کشور در حوزۀ ادبیات و علوم انسانی است که اولین شمارۀ آن در فروردین 1327 در دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تبریز انتشار یافت. این نشریه در تاریخ 1380/03/01 موفق به کسب رتبۀ علمی و پژوهشی از وزارت علوم شد و در ارزیابی اخیر وزارت متبوع، حائز درجۀ کیفی A گردید. نشریه در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) نمایه شده و درجۀ کیفیت Q2 اخذ کرده است. زمینه های موضوعی نشریه صرفاً ادبیات حماسی و اسطوره، تصوف و عرفان، ادبیات غنایی و تعلیمی، بلاغت و دستور زبان فارسی، تاریخ ادبیات ایران، ادبیات داستانی، نظریه های ادبی و شعر معاصر ایران است.  زمان پذیرش اولیه حدودا ده روز و حداقل زمان داوری مقالات در این نشریه پنج هفته است و از مقالاتی که بعد از داوری مورد پذیرش واقع می شوند مبلغ سه میلیون ریال بابت داوری و انتشار هزینه دریافت می شود. این نشریه با احترام به قوانین اخلاق در نشریات، تابع قوانین کمیتۀ اخلاق در انتشار (COPE) است و از آئین نامۀ اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در آثار علمی پیروی می نماید و برای بررسی مقالات خود از سیستم مشابهت­ یاب سمیم نور استفاده می کند. دسترسی به مقالات این نشریه آزاد است و تحت نظارت CC-BY-NC می باشد. مقالات نشریه در پایگا­ه های استنادی SID, ISC, DOAJ, SIVILICA، پورتال علوم انسانی و ... نمایه شده است. نویسندگان و پژوهشگران باید هنگام استفاده از مقالات این نشریه، به عنوان نشریه، اطلاعات کتابشناختی و نیز نام مؤلف یا مؤلفان استناد نمایند. در مقالاتی که تهیه و تدوین آنها با مشارکت حامیان انجام می گیرد اشاره به نام حامی و قدردانی از مشارکت او از سوی نویسنده الزامی است.


 

علمی- پژوهشی بلاغت و دستور زبان فارسی
بررسی و تحلیل جایگاه اقتضای حالِ عوامل ارتباط کلامی در ساختار و مفهوم کلام

محبوبه همتیان

دوره 76، شماره 248 ، اسفند 1402، صفحه 1-26

https://doi.org/10.22034/perlit.2023.47903.3175

چکیده
  الگوی طراحی شده بر مبنای اقتضای ‌حال نگاهی متفاوت به چراییِ کاربرد ساخت‌های زبانی و آرایه‌های بلاغی در کلام است. در این رویکرد چرایی و علت کیفیت یا چگونگی زبان بررسی و نقش اقتضائات عوامل گوناگون در این زمینه مطالعه می‌شود. و فراتر از دستور و بلاغت، ویژگی‌های کلام و عوامل مؤثر در ایجاد آن و همچنین چگونگی ایجاد آن و چراییِ ویژگی‌های ...  بیشتر

علمی- پژوهشی
خاک‌خواری و بازتاب آن در متون کهن فارسی و عربی

محمود ندیمی هرندی

دوره 76، شماره 248 ، اسفند 1402، صفحه 27-46

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.58658.3577

چکیده
  تبیین مسئله: خاک‌خواری، یعنی عادت به خوردنِ خاک وگِل و نظایر آن، سابقۀ طولانی در سراسر جهان دارد. این پدیده در متون کهن فارسی و عربی نیز به صورت‌های مختلف انعکاس یافته است و طیف‌های گوناگونی از مردم، اعمّ از زاهدان و صوفیان، خلفا و پادشاهان و دولتمردان، فُقرا، زنان، کودکان، دیوانگان و عموم مردم به آن گرایش داشته‌اند. در این پژوهش ...  بیشتر

علمی- پژوهشی تصوف و عرفان
حکایات مشایخ در منظومه‌های صوفیانه فارسی

سالومه صیاد راجبی؛ محمد ابراهیم پور نمین؛ خسرو جلیلی کهنه‌شهری

دوره 76، شماره 248 ، اسفند 1402، صفحه 47-68

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.59696.3609

چکیده
  ادبیات صوفیه در دو صورت منثور و منظوم آن، بخشی بزرگ و مهم از ادبیات فارسی است با گونه‌ها و زیرگونه‌های متنوعی چون دستینه‌ها و آثار منثور و منظوم تعلیمی و نیز آثار خلاقه‌ای که گزارش‌گر لحظات شور و اشراق صوفی در زبانی غنایی یا رمزی(سمبلیک) است. یکی از مواد اصلی و مشترک در میان تقریباً تمامی این انواع گوناگون، نقل «حکایات» و «اقوال» ...  بیشتر

علمی- پژوهشی نظریه های ادبی
گفتمان کاوی مولانا و شمس در بیان عاشقانه براساس نظریه هلیدی

فاطمه جمالی؛ گلاره الوندپور؛ نرگس محمدی بدر

دوره 76، شماره 248 ، اسفند 1402، صفحه 69-84

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.58027.3546

چکیده
  چکیدهدر پژوهش حاضر، گفتمان عاشقانه ای از مولانا و شمس بر اساس دستور نقش گرای هلیدی تحلیل شده است. بررسی متن(گفتار و نوشتار) در تحلیل گفتمان، در حدی فراتر از ساختارهای صوری زبان صورت می گیرد. در کلام و متون عاشقانه با توجه به بیان انتزاعی گوینده، تصاویر ذهنی به گونه ای خاص رمزگذاری شده اند. هدف اصلی در این پژوهش، پی بردن به چگونگی بازنمایی ...  بیشتر

علمی- پژوهشی تصوف و عرفان
مقایسه و تحلیل راه‌حل‌های مولوی و اکهارت تُله برای بحرانِ معنا

محمدرضا حسنی جلیلیان؛ مرتضی شکری؛ علی نوری

دوره 76، شماره 248 ، اسفند 1402، صفحه 85-101

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.57452.3526

چکیده
  معنای زندگی مفهومی مربوط به دوران معاصر است. انسان سنتی در سایة معنایی می‌زیست که برآمده از دین و اسطوره بود، و انسان مدرن معنا را در علم و عقل و پیشرفت جست‌و‌جو می‌کرد، اما انسان معاصر – مشخصاً از جنگ جهانی دوم به بعد – با رد فرا روایت‌های پیشین در برهوت بی‌معنایی سرگردان است. بحرانِ معنا، دل‌مشغولی اصلی روزگار کنونی است. ...  بیشتر

علمی- پژوهشی تاریخ ادبیات ایران
سعدی واقعی و سعدی مستتر در دیباچۀ گلستان سعدی

ابوالفضل حری

دوره 76، شماره 248 ، اسفند 1402، صفحه 103-113

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.55548.3455

چکیده
  در روایتپژوهی، بحث مؤلفههای ششگانۀ الگوی ارتباط روایی همیشه مسأله‌برانگیز بوده است. این مؤلفهها به صدای روایت مربوط میشوند که یا بیرونی است یا درونی. سعدی در بیرونیترین جایگاه است که بوستان و گلستان را نگاشته است. اما شیخ شیراز مؤلف مستتر هم هست که واسطِ سعدی واقعی و سعدی روایت‌گر است و تصویر برساخته در ذهنیت خواننده از شیخ شیرازی ...  بیشتر

علمی- پژوهشی تصوف و عرفان
تحلیل معرفت‌شناختی بیداری در ادب عرفانی فارسی و ساتوری در روایت‌های آیین ذن (مطالعة موردی: «مثنوی معنوی مولوی» و روایت‌های «دروازة بی دروازه» و «صد و یک داستان ذن»)

خلیل بیگ‌زاده؛ احسان زندی طلب؛ ابراهیم رحیمی زنگنه

دوره 76، شماره 248 ، اسفند 1402، صفحه 115-132

https://doi.org/10.22034/perlit.2023.55825.3465

چکیده
  بیداری به معنای از میان رفتن غفلت و ناآگاهی و یکی از مهم‌ترین اصطلاحات در عرفان اسلامی است که مولوی در داستان‌های مثنوی معنوی بارها از آن سخن گفته، ویژگی‌های آن را بازنموده است. همچنین در روایت‌های آیین ذن، ساتوری همین معنا را دارد و درک و تجربة آن اساس و جان‌مایة مراقبه و سلوک به‌شمار می‌رود. بر این پایه، هدف این جستار، تحلیل یافته‌های ...  بیشتر

علمی- پژوهشی
تحلیل گستاخگویی فلسفی و گفتمان ضداستبدادی سعدی در باب اول بوستان

علی اکبر سام خانیانی

دوره 76، شماره 248 ، اسفند 1402، صفحه 133-154

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.59346.3599

چکیده
  تحلیل گفتمان مبحث مشترکی بین زبانشناسی و شاخه های مختلف علوم انسانی و اجتماعی است و تلاش می کند انسجام صورت و مفهوم را در یک متن یا ساحت ارتباطی نشان دهد. متون ادبی از مهمترین محملهای گفتمان هستند. تحلیل گفتمان در آثار ادبی نه تنها در شناخت دقیقتر آثار بلکه در مردم‌شناسی، شناخت ساختارهای ارتباطی و بنمایه‌های اندیشگانی یک جامعه اهمیت ...  بیشتر

علمی- پژوهشی تاریخ ادبیات ایران
به نام خواجه بکوشیم یا بنوشیم؟تصحیح بیتی از حافظ بر پایه‌ی روابط درون‌متنی دیوان او

امیرافشین فرهادیان؛ محمد طاهری

دوره 76، شماره 248 ، اسفند 1402، صفحه 155-180

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.57994.3543

چکیده
  شماری از سروده‌های حافظ با یکدیگر در ارتباط‌اند. تحلیل عناصر این پیوندها به درک دقیق‌تر اشعار، شناخت بهتر اندیشه‌ها و روی‌کردهای شاعر و ترسیم بهتر سیمای شخصیت‌های حاضر در سروده‌ها می‌انجامد. آگاهی‌های حاصل از تأمل در روابط درون‌متنی دیوان حافظ، می‌تواند در تصحیح اشعار کارایی داشته باشد. در این جستار با روش تحلیل محتوا و به ...  بیشتر

علمی- پژوهشی بلاغت و دستور زبان فارسی
لطایف فی الاصول

نسیم عظیمی‌پور؛ علی محمدی

دوره 76، شماره 248 ، اسفند 1402، صفحه 181-196

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.53468.3385

چکیده
  لطایف فی الاصول (تاریخ تألیف: 696 هجری قمری) از محمد بن محمد مرغینانی معروف به شمس دبیران کهن‌ترین دانشنامۀ منظوم فارسی است که به دست ما رسیده است. این منظومۀ 4897 بیتی در دو موضوعِ اصلی «علم اصول» (شامل معرفت صفات و افعال حق و نبوّت انبیا) و «اصول اشعار» (شامل صنایع ادبی، عروض و قافیۀ فارسی) سروده شده است. مؤلف که از ادبا و علمای ...  بیشتر

علمی- پژوهشی تصوف و عرفان
تحلیل ساختاری مکاتیب عبدالله قطب

آرزو پوریزدانپناه کرمانی؛ زینب شیخ حسینی

دوره 76، شماره 248 ، اسفند 1402، صفحه 197-211

https://doi.org/10.22034/perlit.2022.52866.3363

چکیده
  مکتوبات یکی از گونه‌های مهم ادبیّات و انواع نثر فارسی است که در دوره‌های مختلف تاریخی از نظر ادبی، اجتماعی، تاریخی و سیاسی از اهمّیت شایانی برخوردار بوده است. عرفای اسلامی با استفاده از فن مکتوب‌نگاری و با پیروی از پیشوایان دین، اقدام به نگارش نامه‌هایی برای انتقال آموزه‌های عرفانی و هدایت سالکان طریقت کرده‌اند. عبدالله قطب یکی ...  بیشتر

علمی- پژوهشی ادبیات غنایی و تعلیمی
معرفی، مقایسه و نقد شرح محمد بن قوام بلخی و شرح قاضی ابراهیم تتوی (با تکیه بر ابیاتی از مخزن‌الاسرار)

علیرضا نبی لو

دوره 76، شماره 248 ، اسفند 1402، صفحه 213-229

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.58122.3549

چکیده
  در پژوهش حاضر کوشیده می‌شود با مراجعه به نسخه‌های خطی دو شرح مهم مخزن الاسرار نظامی یعنی شرح محمد بن قوام بلخی معروف به کرّی مربوط به قرن هشتم هجری و شرح قاضی ابراهیم تتوی متعلق به قرن یازدهم هجری، ابیاتی از مخزن الاسرار انتخاب شود، و شرح و تحلیل هر دو شارح درباره این ابیات بررسی و مقایسه گردد. شرح محمد بن قوام بلخی از قدیمی ترین شروح ...  بیشتر

تاریخ ادبیات ایران
زبان نظامی گنجوی

تقی پورنامداریان؛ مصطفی موسوی

دوره 74، شماره 244 ، اسفند 1400، ، صفحه 1-31

https://doi.org/10.22034/perlit.2022.47080.3117

چکیده
  ابومحمد الیاس بن زکی موید نظامی گنجوی شاعر پارسی زبان داستانسرای قرن ششم هجری در بعضی مطالعات جهت دار چند دهۀ اخیر ترک زبان معرفی شده است. در این مقاله کوشیده ایم در درجه ی نخست با استناد به آثاری از نظامی گنجوی که در انتسابشان به وی هیچ گونه شک و تردیدی وجود ندارد و در درجه ی دوم با استناد به منابعی که از گذشته ی دور تا امروز در ارتباط ...  بیشتر

نظریه های ادبی
تحلیل مؤلفه کانون‌سازی در رمان قیدار

احسان خانی سومار؛ موسی پرنیان؛ خلیل بیگ‌زاده

دوره 75، شماره 245 ، شهریور 1401، ، صفحه 219-240

https://doi.org/10.22034/perlit.2022.48195.3185

چکیده
  پیرو پیشرفت علوم انسانی در قرن بیستم، نظریه‌های روایت‌شناسی پدیدار گشت که به عنوان علم ادبی نوظهور طرفداران بسیاری به خود جلب کرد. یکی از مباحث مطرح در روایت‌شناسی مسأله کانونی‌سازی است. ژرار ژنت کانونی‌سازی را به عنوان منظری برتر از دیدگاه برگزید که مفهومی فراتر از ادراک بصری دارد. این منظر زاویه دیدی است که اطلاعات زیادی به طور ...  بیشتر

نظریه های ادبی
تحلیل گفتمان انتقادی مدرنیته در مدیر مدرسۀ آل احمد و سفر به انتهای شب سِلین براساس رویکرد نورمن فرکلاف

محمد محمدی‌آغداش؛ بهنام محرم زاده

دوره 74، شماره 244 ، اسفند 1400، ، صفحه 247-273

https://doi.org/10.22034/perlit.2022.42078.2926

چکیده
  تحلیل گفتمان انتقادی شاخه‌ای جدید و بین رشته‌ای در علوم انسانی و بالاخص در حوزه نقد زبان‌شناختی است که در سال‌های اخیر توسعه بیشتری پیدا کرده و در تحلیل مسائل مختلف سیاسی- اجتماعی و البته متون ادبی خودنمایی می‌کند. نورمن فرکلاف نظریه پرداز و بنیان‌گذار این جریان فلسفی-زبان‌شناختی در اواخر قرن بیستم میلادی با دریافت و گذر از نظریات ...  بیشتر

ادبیات حماسی و اسطوره
نقد روانشناسانه زنان شاهنامه بر اساس نظریه یونگ( با تکیه بر شخصیتهای گردآفرید، کتایون و تهمینه)

وحید علی بیگی سرهالی؛ افسانه رمضانی

دوره 74، شماره 244 ، اسفند 1400، ، صفحه 186-216

https://doi.org/10.22034/perlit.2022.47495.3146

چکیده
  نقد روان‌شناختی از مهم‌ترین حوزه‌های نقد ادبی است که بر مبنای روان‌شناسی جدید و بر اساس نظریات یونگ صورت می‌پذیرد. این امر با استفاده از کُهن‌الگوهای مختلف، به واکاوی شخصیتهای افراد می‌پردازد و کُنش‌رفتاری آنها را در موارد گوناگون مورد ارزیابی قرار می‌دهد. در این میان کتاب شاهنامه و شخصیت‌های زنان آن، از نظرهای گوناگونی دارای ...  بیشتر

شعر معاصرایران
گزارش انتقادی جریان‌شناسی‌های شعر معاصر فارسی

نورالدین پیدا؛ رحمان مشتاق مهر؛ یدالله نصراللهی

دوره 75، شماره 246 ، اسفند 1401، ، صفحه 181-212

https://doi.org/10.22034/perlit.2022.50897.3296

چکیده
  پس از انقلاب ادبی نیما، جریان‎ها و شاخه‌های متعددی از شعر نیمایی منشعب شد که گاهی رنگ نحله‌ها و مکاتب ادبی غربی نیز به خود گرفت. به تبع گسترش جریان ها و نحله های ادبی، مطالعات و نقدهای گوناگونی دربارۀ آن‌ها صورت پذیرفت. باتوجه به تعدد منابع موجود در حوزة جریان‌شناسی شعر معاصر، نقد و بررسی آن‎ها و مقایسة دایرة مطالعات نویسندگان ...  بیشتر

علمی- پژوهشی نظریه های ادبی
بررسی وتحلیل ویژگی‌های زبانی در نسخ خطی شروح شرف نامه نظامی گنجوی

ابراهیم اقبالی؛ اباصلت احمدی دیزج؛ محمد خاکپور؛ محمدرضا عابدی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 اسفند 1401

https://doi.org/10.22034/perlit.2023.50036.3262

چکیده
  مشتاقان فرهنگ و ادب ایرانی همواره در کشورهایی مانند هند، پاکستان، افغانستان و ... در پی التذاذ ادبی و دریافت صحیح از متون فارسی بوده، در تفهیم آن‌ها اهتمام ورزیده‌ و به شرح آثاری مثل شرفنامه نظامی گنجوی پرداخته‌اند. نگارندگان در این مقاله به روش کتابخانه‌ای به کاربرد واژه‌ها، ریخت‌شناسی نوشتاری و دستور زبان در نسخ خطی شروح شرفنامة ...  بیشتر

علمی- پژوهشی شعر معاصرایران
حس‌آمیزی به مثابه استعاره مفهومی: بررسی الگوی حس‌آمیزی در شعر سهراب سپهری

مهسا امجدی تنورآغاج؛ ابراهیم اقبالی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 بهمن 1402

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.59531.3605

چکیده
  مقاله حاضر، نگاهی به پدیده حس‌آمیزی از دیدگاه نظریه استعاره مفهومی است و به تحلیل حس‌آمیزی‌های موجود در شعر سهراب سپهری پرداخته‌است. بعضی از پژوهشگران علوم شناختی، با پیش چشم داشتن سلسله مراتب حواس اولمان، حس‌آمیزی را گونه‌ای از استعاره مفهومی دانسته‌اند؛ همچنان که در ساخت استعاره مفهومی، یک حوزه مفهومی عینی بر یک حوزه مفهومی ...  بیشتر

علمی- پژوهشی تصوف و عرفان
بررسی رباعیات مولانا بر اساس نظریۀ بینامتنیت ژنت با تکیه بر رباعیات شعرای متقدم

رحمان مشتاق‎مهر؛ مهناز نظامی عنبران

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 دی 1402

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.57979.3541

چکیده
  علاوه بر وجود تعداد قابل ملاحظه‎ای از رباعیات شعرای متقدم در میان رباعیات منسوب به مولانا، رباعیاتی نیز در دیوان او یافت می‎شود که مولانا در سرایش آن‎ها به رباعیات دیگران توجه داشته و از آن‎ها الهام گرفته‎است. او گاه بیت یا مصرعی از یک رباعی را تضمین کرده و در موارد بسیاری نیز به تتبع از ساختار برخی از رباعیات، به استقبال رباعیات ...  بیشتر

علمی- پژوهشی تصوف و عرفان
بررسی و تحلیل مبانی فکری طریقت یسویّه و تأثیر آن در تصوّف آسیای صغیر

اسدالله واحد؛ هادی صادقی؛ محمد مهدی پور؛ ابراهیم رنجبر

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 22 اسفند 1402

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.59927.3618

چکیده
  «احمد یسوی» یکی از مشایخ مشهور و تأثیرگذار در خطّۀ ترکستان در قرن ششم بوده است. حرکت صوفیانه و سلوک عرفانی وی به نام «یسویّه» در جهان اسلام شهرت یافته است که در اسلامی شدن آناتولی نقش مهمی ایفا کرده‌است و با فراز و نشیب‌هایی در آسیای صغیر حیات داشته است. یسویّه به عنوان اولین طریقتی تلقّی می‌شود که در میان ترکان پدید آمد؛ ...  بیشتر

سمیم نور

نرم افزار مشابهت یاب سمیم نور که دانشگاه تبریز برای مقالات فارسی خود از آن استفاده می کند.

DOI

این نشریه برای مقالات خود از کد شناسایی DOI استفاده می کند.

DOAJ

این نشریه از قوانین دسترسی آزاد مقالات پیروی می کند.

ابر واژگان

نشریات مرتبط