• صفحه اصلی
  • مرور
    • شماره جاری
    • بر اساس شماره‌های نشریه
    • بر اساس نویسندگان
    • بر اساس موضوعات
    • نمایه نویسندگان
    • نمایه کلیدواژه ها
  • اطلاعات نشریه
    • درباره نشریه
    • اهداف و چشم انداز
    • اعضای هیات تحریریه
    • اصول اخلاقی انتشار مقاله
    • بانک ها و نمایه نامه ها
    • پیوندهای مفید
    • پرسش‌های متداول
    • فرایند پذیرش مقالات
    • اخبار و اعلانات
  • راهنمای نویسندگان
  • ارسال مقاله
  • داوران
  • تماس با ما
 
  • ورود به سامانه ▼
    • ورود به سامانه
    • ثبت نام در سامانه
  • English
صفحه اصلی فهرست مقالات مشخصات مقاله
  • ذخیره رکوردها
  • |
  • نسخه قابل چاپ
  • |
  • توصیه به دوستان
  • |
  • ارجاع به این مقاله ارجاع به مقاله
    RIS EndNote BibTeX APA MLA Harvard Vancouver
  • |
  • اشتراک گذاری اشتراک گذاری
    CiteULike Mendeley Facebook Google LinkedIn Twitter Telegram
زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز)
مقالات آماده انتشار
شماره جاری
شماره‌های پیشین نشریه
دوره دوره 71 (1397)
دوره دوره 70 (1396)
دوره دوره 69 (1395)
دوره دوره 68 (1394)
شماره شماره 232
شماره شماره 231
دوره دوره 67 (1393)
دوره دوره 66 (1392)
دوره دوره 65 (1391)
دوره دوره 64 (1390)
دوره دوره 54 (1390)
دوره دوره 53 (1389)
دوره دوره 52 (1388)
دوره دوره 51 (1387)
دوره دوره 50 (1386)
دوره دوره 49 (1385)
دوره دوره 48 (1384)
دوره دوره 47 (1383)
دوره دوره 46 (1382)
دوره دوره 45 (1381)
دوره دوره 44 (1380)
دوره دوره 43 (1379)
دوره دوره 42 (1378)
دوره دوره 41 (1377)
دوره دوره 40 (1376)
دوره دوره 39 (1375)
دوره دوره 38 (1374)
دوره دوره 37 (1373)
دوره دوره 36 (1372)
دوره دوره 35 (1371)
دوره دوره 34 (1370)
دوره دوره 33 (1369)
دوره دوره 32 (1363)
دوره دوره 31 (1362)
دوره دوره 30 (1357)
دوره دوره 29 (1356)
دوره دوره 28 (1355)
دوره دوره 27 (1354)
دوره دوره 26 (1353)
دوره دوره 25 (1352)
دوره دوره 24 (1351)
دوره دوره 23 (1350)
دوره دوره 22 (1349)
دوره دوره 21 (1348)
دوره دوره 20 (1347)
دوره دوره 19 (1346)
دوره دوره 18 (1345)
دوره دوره 17 (1344)
دوره دوره 16 (1343)
دوره دوره 15 (1342)
دوره دوره 14 (1341)
دوره دوره 13 (1340)
دوره دوره 12 (1339)
دوره دوره 11 (1338)
دوره دوره 10 (1337)
دوره دوره 9 (1336)
دوره دوره 8 (1335)
دوره دوره 7 (1334)
دوره دوره 6 (1333)
دوره دوره 5 (1332)
دوره دوره 4 (1330)
دوره دوره 3 (1329)
دوره دوره 2 (1328)
دوره دوره 1 (1327)
محمودزهی, موسی. (1395). اسطورۀ خودمرکزی (با تأکید بر نمونه‌های آن در اساطیر و ادبیاتِ ایران). زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز), 68(232), 169-185.
موسی محمودزهی. "اسطورۀ خودمرکزی (با تأکید بر نمونه‌های آن در اساطیر و ادبیاتِ ایران)". زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز), 68, 232, 1395, 169-185.
محمودزهی, موسی. (1395). 'اسطورۀ خودمرکزی (با تأکید بر نمونه‌های آن در اساطیر و ادبیاتِ ایران)', زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز), 68(232), pp. 169-185.
محمودزهی, موسی. اسطورۀ خودمرکزی (با تأکید بر نمونه‌های آن در اساطیر و ادبیاتِ ایران). زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز), 1395; 68(232): 169-185.

اسطورۀ خودمرکزی (با تأکید بر نمونه‌های آن در اساطیر و ادبیاتِ ایران)

مقاله 10، دوره 68، شماره 232، بهار و تابستان 1395، صفحه 169-185  XML اصل مقاله (526 K)
نویسنده
موسی محمودزهی
استادیار دانشگاه ولایت
تاریخ دریافت: 12 آبان 1394،  تاریخ بازنگری: 16 خرداد 1395،  تاریخ پذیرش: 21 اسفند 1394 
چکیده
اسطورۀ خودمرکزی از مباحثِ جهان­شمول است که در اساطیر ایران هم نمونه­های آن به وضوح قابل مشاهده است. بر اساسِ این عقیدۀ اسطوره­ای، همۀ اقوام تلاش می­کنند خود و داشته­های خود را نخستین، بزرگترین، بالاترین، بهترین، و ...  معرفی ­کنند و تمام داشته­های دیگران را در رده­های پایین­تر از آنِ خود جای ­دهند. به عبارت دیگر خود را اصل و دیگران را فرع، و یا خود را مرکز و دیگران را حاشیه قلمداد کنند. در این مقاله، ابتدا به 17 مورد از نمونه­هایِ این اعتقاد اسطوره­ای در اساطیر و ادبیاتِ ایران اشاره شده است. مثلاً آنان سرزمینِ اولیۀ خود «ایرانویج» را از نخستین و بهترین سرزمین­ها می­دانند که نخستین انسان­ها در آن به وجود آمده­اند؛ «البرز» کوهِ اساطیریِ خود را کوهی می­دانند که گرداگرد زمین را فراگرفته و تا فلکِ خورشید کشیده شده است، و ... . در بخش دوم، به سرچشمه­ها و پیامدهای حاصل از این اسطوره اشاره شده است. به نظر می­آید این اسطوره از عواملی مانند کمال­گرایی (نهایت­اندیشی)، باورهایِ دینی، ملکوتی بودنِ انسان، نمادسازی، خودبزرگ­بینی، تجارب گذشته و عادت­ها، جهان­بینیِ محدود، خودِ آگاه و ناآگاه، گشایشِ عقده­های حقارت، رازِ تنازعِ بقا، و اصلِ جاذبۀ عمومی سرچشمه می­گیرد؛ و واقعی پنداشتنِ چیزهای غیر­واقعی، قهرمان­سازی، توتم­سازی، محدودیت حق انتخاب، سالاریت (رئیس­سالاری، پدر یا مادر­سالاری، ...)، افزایش خوی استکباری، حماسه­سازی، قوم­سازی، و مواردی مانند این از آثارِ آن است.
کلیدواژه‌ها
اسطوره؛ اسطورۀ خودمرکزی؛ نمونه‌ها؛ سرچشمه‌ها؛ پیامدها
عنوان مقاله [English]
اسطورۀ خودمرکزی (با تأکید بر نمونه‌های آن در اساطیر و ادبیاتِ ایران)
نویسندگان [English]
Mousa Mahmoudzahi
Assistant Professor, University of Velayat
چکیده [English]
اسطورۀ خودمرکزی از مباحثِ جهان­شمول است که در اساطیر ایران هم نمونه­های آن به وضوح قابل مشاهده است. بر اساسِ این عقیدۀ اسطوره­ای، همۀ اقوام تلاش می­کنند خود و داشته­های خود را نخستین، بزرگترین، بالاترین، بهترین، و ...  معرفی ­کنند و تمام داشته­های دیگران را در رده­های پایین­تر از آنِ خود جای ­دهند. به عبارت دیگر خود را اصل و دیگران را فرع، و یا خود را مرکز و دیگران را حاشیه قلمداد کنند. در این مقاله، ابتدا به 17 مورد از نمونه­هایِ این اعتقاد اسطوره­ای در اساطیر و ادبیاتِ ایران اشاره شده است. مثلاً آنان سرزمینِ اولیۀ خود «ایرانویج» را از نخستین و بهترین سرزمین­ها می­دانند که نخستین انسان­ها در آن به وجود آمده­اند؛ «البرز» کوهِ اساطیریِ خود را کوهی می­دانند که گرداگرد زمین را فراگرفته و تا فلکِ خورشید کشیده شده است، و ... . در بخش دوم، به سرچشمه­ها و پیامدهای حاصل از این اسطوره اشاره شده است. به نظر می­آید این اسطوره از عواملی مانند کمال­گرایی (نهایت­اندیشی)، باورهایِ دینی، ملکوتی بودنِ انسان، نمادسازی، خودبزرگ­بینی، تجارب گذشته و عادت­ها، جهان­بینیِ محدود، خودِ آگاه و ناآگاه، گشایشِ عقده­های حقارت، رازِ تنازعِ بقا، و اصلِ جاذبۀ عمومی سرچشمه می­گیرد؛ و واقعی پنداشتنِ چیزهای غیر­واقعی، قهرمان­سازی، توتم­سازی، محدودیت حق انتخاب، سالاریت (رئیس­سالاری، پدر یا مادر­سالاری، ...)، افزایش خوی استکباری، حماسه­سازی، قوم­سازی، و مواردی مانند این از آثارِ آن است.
کلیدواژه‌ها [English]
اسطوره, اسطورۀ خودمرکزی, نمونه‌ها, سرچشمه‌ها, پیامدها
مراجع

-         قرآن کریم.

-         آسانا، جاماسب، (1391)، متن­های پهلوی، ترجمه سعید عریان، تهران: نشر علمی.                

-         ابوالقاسمی، محسن، (1383)، دین­ها و کیش­های ایرانی در دوران باستان، چاپ سوم، تهران: هیرمند.

-         الیاده، میرچا، (1374)، اسطوره، رؤیا، راز، ترجمۀ رؤیا منجم، تهران: فکر روز.

-         انوری، حسن، (1381)، فرهنگ بزرگ سخن، تهران: سخن.

-         آسکانی، عابد، (2004م)، میرجنگی و میرزنگی، حَب­چَوکی، بهارگاه.

-         بهرامی، عسکر، (1388)، تاریخ اساطیری ایران، تهران: ققنوس.

-         پانوف، میشل، و میشل پرن، (1389)، فرهنگ مردم­شناسی، چاپ پنجم، ترجمه اصغر عسکری خانقاه، تهران: سمت. 

-         پورداوود، ابراهیم، (1355)، فرهنگ ایران باستان، تهران: دانشگاه تهران.

-         جهاندیده، عبدالغفور، (1390)، شرح منظومۀ مَکُران، تهران: کوله­پشتی.

-         راشد محصل، محمدتقی، (1369)، نجات­بخشی در ادیان ، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

-         سربندی، علی، (1383)، ایران بهانه بود انسانم آرزوست، تهران: پیکان.

-         عُریان، سعید، (1382)، راهنمایِ کتیبه­های ایرانی میانه (پهلوی- پارتی)، تهران: پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی.

-         عفیفی، رحیم، (1374)، اساطیر و فرهنگ ایران در نوشته های پهلوی، تهران: توس.

-         فردوسی، ابوالقاسم، (1386)، شاهنامه، به کوشش جلال خالقی مطلق، تهران: دایره­المعارف بزرگ اسلامی.

-         کریمی دوستان، غلامحسین، (1390)، انگلیسی برای دانشجویان رشته زبان و ادب فارسی، چاپ پنجم، تهران: سمت.

-         گلستانه، مزار، (1391)، آیین­ها و باورهای مردم سیستان، به اهتمام محمدتقی رخشانی و قاسم سیاسر، تهران: آبنوس.

-         متن­های پهلوی، (1391)، گردآوردۀ جاماسب جی دستور منوچهرجی جاماسب آسانا، پژوهش سعید عریان، تهران: علمی.

-         مولایی، چنگیز،(1392)، آبان یشت(سرود اوستایی در ستایش اردوی سور اناهید)، تهران: مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی(مرکز پژوهش های ایرانی و اسلامی).

-         نظامی، الیاس بن یوسف، (1373)، کلّیات خمسۀ نظامی گنجه ای، چاپ ششم، تهران: امیرکبیر.

-         نولدکه، تئودور، (1369)، حماسۀ ملی ایران، چاپ چهارم، ترجمه بزرگ علوی، بی­جا، سپهر.

-         وامقی، ایرج، (1378)، نوشته­های مانی و مانویان، چاپ اول، تهران: سوره. 

-         یونگ، کارل گوستاو، (1392)، انسان و سمبولهایش، چاپ نهم، ترجمۀ محمود سلطانیه، تهران: نماد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 505
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,574
صفحه اصلی | واژه نامه اختصاصی | اخبار و اعلانات | اهداف و چشم انداز | نقشه سایت
ابتدای صفحه ابتدای صفحه

Journal Management System. Designed by sinaweb.