دانشگاه تبریززبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز)2251-79794618820031023آینه سکندری1181685FAJournal Article20030706آینة اسکندری که گفتهاند آینهای بودهاست بر سرِ منارة اسکندریه و از عجایب هفتگانة جهان، در متون نظم و نثر پارسی بخصوص در شعر حافظ و خاقانی با ویژگیهای خارقالعادهای منعکس شدهاست. نویسندگان کتب تاریخی و جغرافیایی نیز از قدیم در خلال آثار خود شرح و توضیحاتی گاه متناقض در باب این آینه آوردهاند. این نوشتهها بنابر قراین، مأخذ خاقانی و حافظ و... بودهاند. استادان و محققان معاصر نیز بخصوص در شرح اشعار حافظ با استناد به این منابع بحثها کردهاند. اما به نظر میآید هنوز واقعیت، ماهیت و کیفیت این آینه در بوتة ابهام ماندهاست. نویسنده در این مقاله بر آن است که ضمن جمعبندی اقوال مختلف قدیم و جدید و تحلیل آنها، گامی در جهت رفع این ابهامات بردارد.https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_1685_d7ac4de0e47437115c1123849a108375.pdfدانشگاه تبریززبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز)2251-79794618820031023وحی و الهام و انواع و مراتب آن در مثنوی مولوی19441686FAJournal Article20030628وحی در قرآن مفهوم گسترش یافتهای دارد که شامل انواع هدایتهای ناشناخته از هدایت جماد و نبات و حیوان گرفته تا هدایت انسان را شامل میشود.
مولوی با نگاهی نو و بدیع به آیات قرآنی، انواع و مراتب وحی را بیان داشته و همچنانکه شیوة خاص اوست تفسیر عرفانی لطیف و بیسابقهای ارائه میدهد. او هر چند عالیترین مرتبة وحی را مخصوص پیامبران عظام میداند که کسی را یارای دستیابی بدان نیست ولی بابهای آسمان را پس از ختم نبوت به روی زمینیان بسته نمیداند و میگوید هر انسانی با تحمـّل ریاضت و مجاهدت میتواند محلّ وحی الهی و در معرض وزش نسیمهای رحمت و الهامات پروردگار قرار گیرد. نوشتار حاضر، سعی دارد آراء مولوی را در خصوص معانی و مراتب مختلف وحی در مثنوی باز نماید و در پایان رابطة انسان کامل با وحی و الهام و عدم تفاوت و تمایز اساسی میان این دو اصطلاح را در نزد مولانا، مورد بحث و بررسی قرار دهد.https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_1686_53c9ea1b7e339969ae596b3fa443b307.pdfدانشگاه تبریززبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز)2251-79794618820031023تعابیر سهگانه نظر، مزه و اتحاد در جهانبینی بهاء ولد45631687FAJournal Article20030628مقاله حاضر به بررسی جایگاه سه اصطلاح نظر، مزه، اتحاد (وحدت) در بینش کلامی و عرفانی بهاء ولد اختصاص دارد. موضوعات محوری بحث عبارتند از:
آثار این دریافتها در روح و جان عارف، وجوه دوگانه نظر، آشنایی با قلمرو نظر، تنوع مفهوم معیـّت، جمالگرایی به عنوان یکی از محورهای اساسی جهانبینی بهاء ولد، پیوند مزهها و خوشیها با جهان غیب.
در جهانبینی بهاء ولد سه اصطلاح نظر، مزه و اتحاد با یکدیگر پیوندی نزدیک دارند، به گونهای که میتوان گفت نوعی پیوستگی و ترتیب میان آنها برقرار است، بدین معنی که دستیابی عارف از نظر به مزه و از مزه به وحدت میسر میشود.https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_1687_b16a2291f42c0abf3c242f3273f62ec2.pdfدانشگاه تبریززبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز)2251-79794618820031023بازتاب آگاهی های تاریخی از اروپا در شعر فارسی
(از قرن ششم تا قرن دوازدهم هجری)65811688FAJournal Article20030729یادکرد از مردمان و سرزمینهای مختلف در شعر فارسی، بازتاب آگاهیهای شاعران از موضوعات یاد شده است. مردم و سرزمین اروپا از روزگاران گذشته معمولاً در میان شاعران پارسیگوی نامی آشنا داشتهاند. از حدود قرن ششم هجری شاعران ایرانی از اروپا و اروپاییان با نامهای مصطلح جدید، بویژه فرنگ و فرنگی در اشعار خود یاد کردهاند. در این نوشته سعی شده است مجموعهای از تصورات مثبت و منفی شاعران ایرانی نسبت به اروپائیان از قرن ششم تا دوازدهم هجری بررسی گردد.https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_1688_22abcdf39b9252a5854ca0977c5dfe57.pdfدانشگاه تبریززبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز)2251-79794618820031023رمانتیسم اروپا و شعر نو پارسی831061689FAJournal Article20021123این مقاله به بر رسی چگونگی تأثیر شعر رمانتیک اروپا بر روند پیدایش و تکامل شعر نو پارسی می پردازد. تأملی براشعار نیما یوشیج به عنوان پایه گذار شعر نو پارسی و چند تن از نوپردازان پس از او نشان میدهد که شعر رمانتیک اروپا تأثیر عمیقی بر ابعاد مختلف شعرنو پارسی نهاده است. هوگو، دوموسه، گوتیه و دیگران در شعر فرانسه و وردزورث، کلریج، شلی و دیگر رمانتیکهای انگلیس برای شکستن قالبهای صوری و مفهومی نئوکلاسیک تغییراتی را در شعر لازم میدیدند تا به وسیلة آنها بتوانند شعر را از خمودگی در محتوی، قالب و زبان درآورند. نیما نیز آن تغییرات را در شعر کهن پارسی به کار گرفت و به دیگران هم معرفی کرد. در این مطالعه بازتاب چند اصل شعر رمانتیک اروپا در آثار منظوم نیما، توللی، فرخ زاد، نادرپور و اخوان مورد بررسی قرار گرفته است تا بیانگر عمق تأثیر شعر دورة رمانتیک اروپا بر پیدایش و رشد شعر نو پارسی باشد.https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_1689_3e2957ef895076dffa486294dfadec95.pdfدانشگاه تبریززبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز)2251-79794618820031023ساخت روایت در شعر نیما1071321690FAJournal Article20030107روایت در سادهترین مفهوم، داستانی است که در زمان روی میدهد و راوی کسی است که این داستان را نقل میکند. با این که حجم گستردهای از اشعار نیما یوشیج روایتی از درد و رنج جامعه، عشق متعالی انسان به مردم و خاطرات کودکی و طبیعتی است که شاعر در آن زندگی کرده و تجربه آموخته اما به این جنبه از شعر او کمتر توجه شده است. اشعار روایت مدارانة نیما دارای دو ساخت سنتی و نو هستند. در ساخت سنتی گاه شاعر به شکل قدیم شعر کاملاً وفادار بوده و گاه در قالبهای معهود شعر قدیم تغییراتی به وجود آورده که نتیجة رویکرد خاص او به کارکرد جدید قافیه بوده است و از آمادگی ذهنی شاعر برای ورود به ساخت تازهای از شعر حکایت میکند. به عبارت دیگر نیما با روی آوردن به کارکرد دیگری از قافیه در واقع زمینه را برای طرح حرفها و درد و رنجهای تازه فراختر کرده است. در تمام اشعار روایی چه در ساخت سنتی و چه غیر سنتی، شاعر به عنوان دانای کل، شخصیتها و گفتار آنها را شکل داده و هر جا که لازم بوده با هنرمندی به توصیف صحنه و فضای داستان پرداخته و یا با تفسیر و تحلیل واقعه، نتیجهگیری و پیامرسانی کرده است. https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_1690_f8733ae22c26378be8259c0a57ec0f5a.pdfدانشگاه تبریززبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز)2251-79794618820031023جلوههای رمانتیسم در شعر شهریار1331551691FAJournal Article20030607در این مقاله پس از اشاره به دلبستگی شهریار به موازین و قراردادهای شعر کلاسیک فارسی، تأثیرپذیری وی از اصول و آموزههای مکتب رمانتیسم مورد بحث قرار گرفته و ضمن پرداختن به پیشینه آشنایی وی با رمانتیسم و آثار رمانتیکهای ایرانی، چگونگی بازتاب جلوههای صوری و محتوایی رمانتیسم در شعر او ذیل عنوانهای تخیل رمانتیک، فضاسازی رمانتیک، نقد مظاهر تمدن و بازگشت به دوران ماقبل مدرنیسم، بازگشت به دامن طبیعت، روستاستایی، بازگشت به دوران کودکی و رویکرد عاطفی و شهودی به دین بررسی شده است.https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_1691_e10e7dd0d2b2d942898d16f3e59589dc.pdfدانشگاه تبریززبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز)2251-79794618820031023شعر «موج نو» و شعر «حجمگرا»ی معاصر فارسی1571801692FAJournal Article20030214در دهه چهل قرن شمسی حاضر جریان جدیدی در شعر معاصر فارسی ظهور کرد که به دلیل گسست کامل از جریانهای شعری پیش از خود و به سبب غرابتی که در اندیشهها و اشعار بانیان و شاعران آن وجود داشت، به «موج نو» مشهور شد، و پس از گذشت مدتی کوتاه، با تغییراتی اندک، در هیأت «شعر حجمگرا» نمودار شد. این جریان در مقایسه با جریان شعر «سنتگرا» شعری بود «سنت گریز» یا حتی «سنت ستیز» بود و در مقایسه با جریان «شعر نو یا نیمایی»، مدرن مینمود چنان که شعر «نو»ی نیمایی پیش از خود را نیز «کهنه» میانگاشت. همچنین در قیاس با «شعر متعهد و ملتزم» که طرفدار نظریه «هنر برای مردم» بود و شعر را وسیله میدانست نه هدف، این جریان شعری هوادار نظریه «هنری برای هنر» بود و در جستجوی دستیابی به «شعر محض یا ناب» به غیر متعهد بودن شعر تاکید داشت. به همین دلیل، «جامعه گرایی» و «محتوا گرایی» که از اصول جریان شعر نیمایی بود، در این جریان جایگاهی نداشت، و «فرد گرایی» اساس کار را تشکیل میداد. در یک کلام، در این جریان با شاعرانی روبرو هستیم سنت ستیز، تعهد گریز، رویگردان از جامعه گرایی و محتواگرایی، و مدعی شعر مدرن و طرفدار شعر محض که از هر قید و بند فکری، اجتماعی، اخلاقی و ادبی آزاد باشد.https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_1692_97eb7b294fffa896db0326f9ccb875ad.pdf