دوره 75 (1401)
دوره 74 (1400)
دوره 73 (1399)
دوره 72 (1398)
دوره 71 (1397)
دوره 70 (1396)
دوره 69 (1395)
دوره 68 (1394)
دوره 67 (1393)
دوره 66 (1392)
دوره 65 (1391)
دوره 55 (1390)
دوره 54 (1390)
دوره 53 (1389)
دوره 52 (1388)
دوره 51 (1387)
دوره 50 (1386)
دوره 49 (1385)
دوره 48 (1384)
دوره 47 (1383)
دوره 46 (1382)
دوره 45 (1381)
دوره 44 (1380)
دوره 43 (1379)
دوره 42 (1378)
دوره 41 (1377)
دوره 40 (1376)
دوره 39 (1375)
دوره 38 (1374)
دوره 37 (1373)
دوره 36 (1372)
دوره 35 (1371)
دوره 34 (1370)
دوره 33 (1369)
دوره 32 (1363)
دوره 31 (1362)
دوره 30 (1357)
دوره 29 (1356)
دوره 28 (1355)
دوره 27 (1354)
دوره 26 (1353)
دوره 25 (1352)
دوره 24 (1351)
دوره 23 (1350)
دوره 22 (1349)
دوره 21 (1348)
دوره 20 (1347)
دوره 19 (1346)
دوره 18 (1345)
دوره 17 (1344)
دوره 16 (1343)
دوره 15 (1342)
دوره 14 (1341)
دوره 13 (1340)
دوره 12 (1339)
دوره 11 (1338)
دوره 10 (1337)
دوره 9 (1336)
دوره 8 (1335)
دوره 7 (1334)
دوره 6 (1333)
دوره 5 (1332)
دوره 4 (1330)
دوره 3 (1329)
دوره 2 (1328)
دوره 1 (1327)
علمی- پژوهشی بلاغت و دستور زبان فارسی
بررسی و تحلیل جایگاه اقتضای حالِ عوامل ارتباط کلامی در ساختار و مفهوم کلام

محبوبه همتیان

دوره 76، شماره 248 ، اسفند 1402، صفحه 1-26

https://doi.org/10.22034/perlit.2023.47903.3175

چکیده
  الگوی طراحی شده بر مبنای اقتضای ‌حال نگاهی متفاوت به چراییِ کاربرد ساخت‌های زبانی و آرایه‌های بلاغی در کلام است. در این رویکرد چرایی و علت کیفیت یا چگونگی زبان بررسی و نقش اقتضائات عوامل گوناگون در این زمینه مطالعه می‌شود. و فراتر از دستور و بلاغت، ویژگی‌های کلام و عوامل مؤثر در ایجاد آن و همچنین چگونگی ایجاد آن و چراییِ ویژگی‌های ...  بیشتر

علمی- پژوهشی
خاک‌خواری و بازتاب آن در متون کهن فارسی و عربی

محمود ندیمی هرندی

دوره 76، شماره 248 ، اسفند 1402، صفحه 27-46

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.58658.3577

چکیده
  تبیین مسئله: خاک‌خواری، یعنی عادت به خوردنِ خاک وگِل و نظایر آن، سابقۀ طولانی در سراسر جهان دارد. این پدیده در متون کهن فارسی و عربی نیز به صورت‌های مختلف انعکاس یافته است و طیف‌های گوناگونی از مردم، اعمّ از زاهدان و صوفیان، خلفا و پادشاهان و دولتمردان، فُقرا، زنان، کودکان، دیوانگان و عموم مردم به آن گرایش داشته‌اند. در این پژوهش ...  بیشتر

علمی- پژوهشی تصوف و عرفان
حکایات مشایخ در منظومه‌های صوفیانه فارسی

سالومه صیاد راجبی؛ محمد ابراهیم پور نمین؛ خسرو جلیلی کهنه‌شهری

دوره 76، شماره 248 ، اسفند 1402، صفحه 47-68

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.59696.3609

چکیده
  ادبیات صوفیه در دو صورت منثور و منظوم آن، بخشی بزرگ و مهم از ادبیات فارسی است با گونه‌ها و زیرگونه‌های متنوعی چون دستینه‌ها و آثار منثور و منظوم تعلیمی و نیز آثار خلاقه‌ای که گزارش‌گر لحظات شور و اشراق صوفی در زبانی غنایی یا رمزی(سمبلیک) است. یکی از مواد اصلی و مشترک در میان تقریباً تمامی این انواع گوناگون، نقل «حکایات» و «اقوال» ...  بیشتر

علمی- پژوهشی نظریه های ادبی
گفتمان کاوی مولانا و شمس در بیان عاشقانه براساس نظریه هلیدی

فاطمه جمالی؛ گلاره الوندپور؛ نرگس محمدی بدر

دوره 76، شماره 248 ، اسفند 1402، صفحه 69-84

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.58027.3546

چکیده
  چکیدهدر پژوهش حاضر، گفتمان عاشقانه ای از مولانا و شمس بر اساس دستور نقش گرای هلیدی تحلیل شده است. بررسی متن(گفتار و نوشتار) در تحلیل گفتمان، در حدی فراتر از ساختارهای صوری زبان صورت می گیرد. در کلام و متون عاشقانه با توجه به بیان انتزاعی گوینده، تصاویر ذهنی به گونه ای خاص رمزگذاری شده اند. هدف اصلی در این پژوهش، پی بردن به چگونگی بازنمایی ...  بیشتر

علمی- پژوهشی تصوف و عرفان
مقایسه و تحلیل راه‌حل‌های مولوی و اکهارت تُله برای بحرانِ معنا

محمدرضا حسنی جلیلیان؛ مرتضی شکری؛ علی نوری

دوره 76، شماره 248 ، اسفند 1402، صفحه 85-101

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.57452.3526

چکیده
  معنای زندگی مفهومی مربوط به دوران معاصر است. انسان سنتی در سایة معنایی می‌زیست که برآمده از دین و اسطوره بود، و انسان مدرن معنا را در علم و عقل و پیشرفت جست‌و‌جو می‌کرد، اما انسان معاصر – مشخصاً از جنگ جهانی دوم به بعد – با رد فرا روایت‌های پیشین در برهوت بی‌معنایی سرگردان است. بحرانِ معنا، دل‌مشغولی اصلی روزگار کنونی است. ...  بیشتر

علمی- پژوهشی تاریخ ادبیات ایران
سعدی واقعی و سعدی مستتر در دیباچۀ گلستان سعدی

ابوالفضل حری

دوره 76، شماره 248 ، اسفند 1402، صفحه 103-113

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.55548.3455

چکیده
  در روایتپژوهی، بحث مؤلفههای ششگانۀ الگوی ارتباط روایی همیشه مسأله‌برانگیز بوده است. این مؤلفهها به صدای روایت مربوط میشوند که یا بیرونی است یا درونی. سعدی در بیرونیترین جایگاه است که بوستان و گلستان را نگاشته است. اما شیخ شیراز مؤلف مستتر هم هست که واسطِ سعدی واقعی و سعدی روایت‌گر است و تصویر برساخته در ذهنیت خواننده از شیخ شیرازی ...  بیشتر

علمی- پژوهشی تصوف و عرفان
تحلیل معرفت‌شناختی بیداری در ادب عرفانی فارسی و ساتوری در روایت‌های آیین ذن (مطالعة موردی: «مثنوی معنوی مولوی» و روایت‌های «دروازة بی دروازه» و «صد و یک داستان ذن»)

خلیل بیگ‌زاده؛ احسان زندی طلب؛ ابراهیم رحیمی زنگنه

دوره 76، شماره 248 ، اسفند 1402، صفحه 115-132

https://doi.org/10.22034/perlit.2023.55825.3465

چکیده
  بیداری به معنای از میان رفتن غفلت و ناآگاهی و یکی از مهم‌ترین اصطلاحات در عرفان اسلامی است که مولوی در داستان‌های مثنوی معنوی بارها از آن سخن گفته، ویژگی‌های آن را بازنموده است. همچنین در روایت‌های آیین ذن، ساتوری همین معنا را دارد و درک و تجربة آن اساس و جان‌مایة مراقبه و سلوک به‌شمار می‌رود. بر این پایه، هدف این جستار، تحلیل یافته‌های ...  بیشتر

علمی- پژوهشی
تحلیل گستاخگویی فلسفی و گفتمان ضداستبدادی سعدی در باب اول بوستان

علی اکبر سام خانیانی

دوره 76، شماره 248 ، اسفند 1402، صفحه 133-154

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.59346.3599

چکیده
  تحلیل گفتمان مبحث مشترکی بین زبانشناسی و شاخه های مختلف علوم انسانی و اجتماعی است و تلاش می کند انسجام صورت و مفهوم را در یک متن یا ساحت ارتباطی نشان دهد. متون ادبی از مهمترین محملهای گفتمان هستند. تحلیل گفتمان در آثار ادبی نه تنها در شناخت دقیقتر آثار بلکه در مردم‌شناسی، شناخت ساختارهای ارتباطی و بنمایه‌های اندیشگانی یک جامعه اهمیت ...  بیشتر

علمی- پژوهشی تاریخ ادبیات ایران
به نام خواجه بکوشیم یا بنوشیم؟تصحیح بیتی از حافظ بر پایه‌ی روابط درون‌متنی دیوان او

امیرافشین فرهادیان؛ محمد طاهری

دوره 76، شماره 248 ، اسفند 1402، صفحه 155-180

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.57994.3543

چکیده
  شماری از سروده‌های حافظ با یکدیگر در ارتباط‌اند. تحلیل عناصر این پیوندها به درک دقیق‌تر اشعار، شناخت بهتر اندیشه‌ها و روی‌کردهای شاعر و ترسیم بهتر سیمای شخصیت‌های حاضر در سروده‌ها می‌انجامد. آگاهی‌های حاصل از تأمل در روابط درون‌متنی دیوان حافظ، می‌تواند در تصحیح اشعار کارایی داشته باشد. در این جستار با روش تحلیل محتوا و به ...  بیشتر

علمی- پژوهشی بلاغت و دستور زبان فارسی
لطایف فی الاصول

نسیم عظیمی‌پور؛ علی محمدی

دوره 76، شماره 248 ، اسفند 1402، صفحه 181-196

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.53468.3385

چکیده
  لطایف فی الاصول (تاریخ تألیف: 696 هجری قمری) از محمد بن محمد مرغینانی معروف به شمس دبیران کهن‌ترین دانشنامۀ منظوم فارسی است که به دست ما رسیده است. این منظومۀ 4897 بیتی در دو موضوعِ اصلی «علم اصول» (شامل معرفت صفات و افعال حق و نبوّت انبیا) و «اصول اشعار» (شامل صنایع ادبی، عروض و قافیۀ فارسی) سروده شده است. مؤلف که از ادبا و علمای ...  بیشتر

علمی- پژوهشی تصوف و عرفان
تحلیل ساختاری مکاتیب عبدالله قطب

آرزو پوریزدانپناه کرمانی؛ زینب شیخ حسینی

دوره 76، شماره 248 ، اسفند 1402، صفحه 197-211

https://doi.org/10.22034/perlit.2022.52866.3363

چکیده
  مکتوبات یکی از گونه‌های مهم ادبیّات و انواع نثر فارسی است که در دوره‌های مختلف تاریخی از نظر ادبی، اجتماعی، تاریخی و سیاسی از اهمّیت شایانی برخوردار بوده است. عرفای اسلامی با استفاده از فن مکتوب‌نگاری و با پیروی از پیشوایان دین، اقدام به نگارش نامه‌هایی برای انتقال آموزه‌های عرفانی و هدایت سالکان طریقت کرده‌اند. عبدالله قطب یکی ...  بیشتر

علمی- پژوهشی ادبیات غنایی و تعلیمی
معرفی، مقایسه و نقد شرح محمد بن قوام بلخی و شرح قاضی ابراهیم تتوی (با تکیه بر ابیاتی از مخزن‌الاسرار)

علیرضا نبی لو

دوره 76، شماره 248 ، اسفند 1402، صفحه 213-229

https://doi.org/10.22034/perlit.2024.58122.3549

چکیده
  در پژوهش حاضر کوشیده می‌شود با مراجعه به نسخه‌های خطی دو شرح مهم مخزن الاسرار نظامی یعنی شرح محمد بن قوام بلخی معروف به کرّی مربوط به قرن هشتم هجری و شرح قاضی ابراهیم تتوی متعلق به قرن یازدهم هجری، ابیاتی از مخزن الاسرار انتخاب شود، و شرح و تحلیل هر دو شارح درباره این ابیات بررسی و مقایسه گردد. شرح محمد بن قوام بلخی از قدیمی ترین شروح ...  بیشتر