نویسندگان

1 دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شیراز

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه سلمان فارسی کازرون

چکیده

متون ادبی به‌عنوان آینة فرهنگ هر ملت موثق‌ترین منبعی هستند که ناخودآگاه، آداب و رسوم و باورهای هر قوم را در خود منعکس می‌کند. تاریخ بیهقی یکی از آثار گرانسنگ زبان فارسی است که علاوه بر ویژگی‌های منحصربه‌فرد تاریخی خود یکی از منابع فرهنگی زبان فارسی است که بیانگر بعضی از آداب و رسوم زمان خود است. یکی از مواردی که در نگاه اول ذهن خواننده را به خود معطوف می‌دارد، حوادث و وقایع و مراسم... حکومت مسعود غزنوی است. در همین بخش است که بیهقی در ذکر مراسم سوگواری محمود، برخلاف آیین مرسوم آن روزگار و حتی دوره‌های پیشین، به استناد متون ادبی معاصر خودش ازجمله دیوان فرخی از سپید‌پوشی مسعود و درباریانش در سوگواری محمود غزنوی و خلیفه القادربالله سخن می‌گوید. رسمی که کاملاً با توصیفات سوگواری سایر متون ادب فارسی، حداقل تا روزگار نویسنده در تضاد است. در این پژوهش ابتدا به رنگ‌های سوگواری در ملل شرق و غرب و ایران قبل و بعد از اسلام پرداخته شده، سپس علت رنگ سپید پوشیدن مأمون در شهادت امام رضا (ع) و سلطان مسعود در مرگ محمود غزنوی و خلیفۀ بغداد بررسی شده است و به نظر می‌رسد که عمل مأمون بیشتر جنبۀ سیاسی و حکومتی و عمل سلطان مسعود تقلیدی از مأمون بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Whaite- Wearing Mourmers (Investigating the Origins of Wearing in the Mounings of Tarikh- I Bayhagi)

نویسندگان [English]

  • Kheirollah Mahmoodi 1
  • Shahnaz Baseri 2

1 Associate Professor, University of Shiraz.

2 PhD Candidate, Salman Farsi University, Kazerun

چکیده [English]

Literature as a cultural mirror of every nation is the most reliable source that reflects customs, rituals, and beliefs of people intentionally. Undoubtedly, literature of our nation is among richest and brightest literatures as the human precious wealth. In addition of its unique historic features, Bihaghi History Book is one of the most precious literature sources. The source that as more we contemplate we do fascinate more and also we discovered its historical, cultural and…values. One of the cases that take attention of this pernicious heritage reader is precise mentioning and delicate attention of events, incidents and rituals and… of Masoud Ghaznavi government because of sharp attendance of Abolfazl Beihaghi at the central affairs of Masoud Court. Description of Mahmood Ghaznavi death and empowerment of Masoud is one of the main parts of this book. It is in this part that Beihaghi in describing Mahmood mourning rituals, despite that period costumes and rituals and even previous eras(according to its contemporary literature) by explaining white wearing of Masoud and his followers in Mahmood and Khalifa empowered by god mourning rituals. The costume that was completely oppose of other mourning descriptions in various Persian literatures up to writer s period. As if mourning and its specific features are one of the most significant characteristic of every nation customs and rituals, studying its causes and finding roots and origins of these differences is one of the main purposes of this research.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mourning
  • Color
  • Beihaghi History Book
  1. ابن اثیر، عزالدین علی(1350 ). الکامل. ترجمة عباس خلیلی، جلد 1 و 9 و 14. تهران: انتشارات کتب ایران.
  2. اپلی، ارنست (1378 ). رؤیا و تعبیر رؤیا، ترجمه دل آرام قهرمان. تهران: انتشارات میترا.
  3. اتین، یوهانس (1367 ). عناصر رنگ، ترجمة حسن ملجائی، چاپ اول. تهران: انتشارات پارت.
  4. ان دزی، راینهارات پیتر.(1383). فرهنگ البسة مسلمانان. ترجمة حسینعلی هروی. چاپ دوم. تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
  5. انرشخی، ابوبکر محمدبن جعفر. (1363). تاریخ بخارا. ترجمه ابو نصراحمدبن محمدبن نصر القبادی، تصحیح مدرس رضوی. چاپ دوم. تهران: انتشارات توس.
  6. باقری، مهدی. (1376). دین‌های ایرانی پیش از اسلام. تبریز: انتشارات دانشگاه.
  7. بلعمی، ابوعلی محمد بن محمد. (1376). گزیدة تاریخ بلعمی. انتخاب رضا انزابی نژاد، چاپ هفتم. تهران: انتشارات امیر کبیر.
  8. بیهقی، ابوالفضل. (1385). تاریخ بیهقی. به کوشش(خطیب رهبر)، چاپ دهم. تهران: انتشارات مهتاب.
  9. تاج‌بخش، احمد. (1381). تاریخ مختصر تمدن و فرهنگ ایران (قبل از اسلام). چاپ اول. تهران: انتشارات یادوارة کتاب.
  10. چلکووسکی، پیترجی. (1384). تعزیه:آیین و نمایش در ایران. ترجمه داوود حاتمی، چاپ اول. تهران: انتشارات سمت.
  11. چلکووسکی، پیترجی. (1367). تعزیه هنر بومی پیشرو ایران، ترجمه داوود حاتمی، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
  12. چیت‌ساز، محمد‌رضا. (1379). تاریخ پوشاک ایران از ابتدای اسلام تا حملة مغول، چاپ اول، تهران: انتشارات سمت.
  13. روزنبرگ، دونار. (1379). اساطیر جهان. ترجمه عبدالحسین شریفیان، چاپ اول، جلد اول، تهران: انتشارات اساطیر.
  14. سان، هوارد و دوروتی سان. (1378). زندگی با رنگ، ترجمة نغمه صفاریان‌پور، چاپ اول. تهران: انتشارات حکایت.
  15. سعیدیان، عبدالحسین. (1369). سرزمین و مردم ایران (مردم شناسی و آداب و رسوم اقوام ایرانی)، چاپ چهارم. تهران: انتشارات علم و زندگی.
  16. شوالیه، ژان–گریران آلن. (1379). فرهنگ نمادها، ترجمة سودابه فضایلی، تهران: انتشارات جیحون.
  17. صفا، ذبیح‌الله. (1368). تاریخ ادبیات ایران. چاپ سوم، خلاصة جلد 3. تهران: انتشارات فردوسی.
  18. صفا، ذبیح‌الله.(1377). تاریخ ادبیات ایران. چاپ پانزدهم، خلاصة جلد 1و2. تهران: انتشارات ققنوس.
  19. طبری، محمد بن جریر. (1375). تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، چاپ پنجم. تهران: انتشارات اساطیر.
  20. فرخی سیستانی. (1377). گزیدة اشعار، انتخاب محمد دبیر سیاقی، چاپ سوم. تهران: انتشارات سخن.
  21. فردوسی. (1377). شاهنامه (بر اساس چاپ مسکو). چاپ چهاردهم، مشهد: انتشارات سخن گستر.
  22. کوپر، جی.سی. (1380). فرهنگ مصور نمادهای سنتی. ترجمه ملیحه کرباسیان. تهران: انتشارات فرشاد.
  23. مسعودی، ابوالحسن علی بن حسین.(1370). اخبار الزمان، ترجمة کریم زمانی، چاپ اول. تهران: انتشارات اطلاعات.
  24. مسعودی، ابوالحسن علی بن حسین. (1360). مروج الذهب، ترجمه ابوالقاسم پاینده، چاپ دوم، جلد2. تهران: انتشارات نشر کتاب.
  25. معین، محمد. (2535). مزدیسنا وادب پارسی، چاپ سوم، جلد اول. تهران: انتشارات دانشگاه.
  26. مقدم، سید محمد تقی.(1375). دستورات و برنامة زندگی، چاپ نوزدهم. مشهد: انتشارات مقدم.
  27. مکارم شیرازی، ناصر. (1383). رساله توضیح المسائل، چاپ چهل و دوم. قم: انتشارات مدرسه امام علی بن ابی طالب.
  28. ناس، جان بایر.(1381)، تاریخ جامع ادیان، مترجم علی اصغر حکمت، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
  29. ناصرخسرو. (1387). دیوان، تصحیح مجتبی مینوی، چاپ هفتم. تهران: انتشارات دانشگاه.
  30. نظامی عروضی سمرقندی، احمد بن عمر بن علی. (1375). چهار مقاله، تصحیح علامه محمد قزوینی، تهران: انتشارات جامی.
  31. نظامی، الیاس بن یوسف. (1384). هفت پیکر. تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی، تهران: انتشارات زوار.
  32. وارنیگ، فلیپ. (1371). فرهنگ خرافات و تعبیر خواب، ترجمة احمد حجاران، چاپ اول. تهران: چاپخانه‌ موفق.
  33. هومر. (1379). ایلیاد، ترجمه سعید نفیسی، چاپ چهاردهم، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
  34. هومر. (1377). ایلیاد، ترجمه میرجلال کزازی، چاپ اول. تهران: انتشارات مرکز نشر.
  35. هینتس. والتر. (1387). داریوش و ایرانیان، ترجمه پرویز رجبی، تهران: نشر ماهی.
  36. یار شاطر، احسان. (1380). تاریخ ایران، ترجمه حسن انوشه، جلد سوم. تهران: انتشارات امیرکبیر.
  37. یار شاطر، احسان. (1383). پوشاک ایران زمین. ترجمة، پیمان متین، جلد 1. تهران: انتشارات امیر کبیر.
  38. یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب. (1378). تاریخ یعقوبی، ترجمة ابراهیم آیتی، جلد 2. تهران: انتشارات علمی فرهنگی.