نویسندگان

1 استاد دانشگاه تبریز

2 دانشجوی دکتری دانشگاه تبریز

چکیده

تعامل، تأثیر و تأثّر فرهنگ، زبان و ادب ملل مختلف امری اجتناب­ناپذیر است. زبان و ادبیّات فارسی، از جهت تأثیرگذاری بر دیگر زبان‌ها و فرهنگ‌ها  و تأثیرپذیری از سایر فرهنگ‌ها، دارای پیشینۀ دور و دراز و قابل اعتنایی است. تعامل زبان فارسی با زبان و ادبیّات ترکی از آن جمله است. این مسأله در دوره‌ای به ضرورت سیاسی، با ورود و هجوم لغات و اصطلاحات ترکی و در دوره‌ای دیگر به شکل مجرای تأثّر از دگرگونی‌های دنیای جدید و تحولات اروپا و غرب قابل مشاهده است. منظور از ادبیّات دیوانی عثمانی، ادبیّات ششصدساله ترکی از قرن سیزده تا میانه­های قرن نوزدهم میلادی و به عبارتی ادبیّات ترکی دوره اسلامی تا زمان ادبیّات دوره تنظیمات است. این تأثیرپذیری چنان‌که از آثار و بررسی‌های خود عثمانی­ها و محققان دوره‌های بعدی ترک نیز برمی‌آید، تنها در حوزۀ تأثّر ناخودآگاه و غیر مستقیم نیست، بلکه تشبّه به شاعران فارسی و تقلید از آثار آنان از باب تعمّد و تفاخر و تقلیدی آگاهانه و مستقیم است. در این مقاله با نگاهی به ادبیّات دیوانی ترک در دوره‌های سلجوقی و عثمانی، تأثیر سروده­های شاعران فارسی بر شاعران این دوره بررسی شده نیز با ارائۀ تاریخچۀ مختصر ادبیّات قبل از تنظیمات ترک معرفی شده و شاخصه‌های مهم‌ّ آن از جمله تقلید و تأسّی از زبان فارسی، نشان داده ‌شده ‌است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The influence of Persian language and literature on Othman Divani literature

نویسندگان [English]

  • Assadollah vahed 1
  • Mir Jalil Akrami 1
  • Mahnaz Samandari 2

1 Professor at Tabriz University.

2 candidate of Tabriz University

چکیده [English]

Interaction, effect and influence of culture, language and literature among different nationalities in unavoidable. Considering effecting on other cultures and languages and at the same time, being impressionable from them, has a long term and noticeable history for Persian language and literature. Turkish literature and language is among the ones that has had the most interaction with Farsi language and literature. In specific time periods, this relation has been highlighted because of the political necessities, and alternatively, it is observable due to the emerging technologies and fluidity of European and western countries.  Edebiyate-e Divani is defined as a six-centuries long Turkish literature, from 13th century up to mid nineteens century, which can be considered as Islamic Turkish epoch until literature of “edebiyate tenzimi”. Majority of created literary works in Divani-e Othmany period, are affected by Farsi traditional literature and also has been saturated by Farsi words and phrases to the extent that with a glance and nontechnical investigation, it can be traced easily. Based on the Othman literary works and also considering researchers of next periods, it can be concluded that this influence is not limited to the unconscious  fluidity and indirectly effect, but also it has been tried intentionally to make the literary works as much as possible similar to the Farsi poets and their works in a mimicry way. In this paper, considering Turkish Edebiyate-e Divani in Saljoughian and ottoman epoch, the effect of Persian poets on the works of poets in this period has been investigated.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Turkish Edebiat-e Divani
  • Iranian traditional literature
  • Literary Interaction
  • Template
  • Content
  • Arouzi poem
-       حبیب، اسماعیل، (1340ق)، تورک تجدد ادبیّاتی تاریخی، استانبول: عامر.
-       ریاحی، محمد امین، (1369)، زبان وادبیّات عثمانی در قلمرو عثمانی، تهران: مروی.
-       ضیا پاشا، عبدالحمید، (1291ق)، خرابات، استانبول: عامره.
-       نظیف، سلیمان، (1918)، «ایران ادبیّاتنک ادبیّاتمزه تأثیری»، ادبیّات عمومیه مجموعه­سی، سال 2، شماره­های 72-19.
 -      Akalin, nazir. (1997). Nizamiye gencevi ile fuzuli bagdadinin leyla u mecnun mesnevilerinin tartışmalı mukayesesi. Turkiyat araştırmaları dergisi, 3:201-217.
-      Anonymous. 2011. Türkıye diyanet vakfi İslam ansiklopediasi. istanbul.
-      Aydin şadi, 2002. Farsça Divan Sahibi Osmanlı Sultanları ve Divanlarının Nüshaları. Nüsha Yıl: II, 6: 45-56.
-      Enginün, İnci. (2011). Yeni türk edebiyatında Nef`i. Gazi turkiyat, 8:165-193.
-      Ercilason, ahmet B. (2004). Başlangıçtan yirminci yüzyıla türk dili tarihi. Ankara. Akçağ.
-      Hocaoğlu, kadriye. (2012). Tanzimatın birinci dönem şairlerinin divan şiir hakındaki yansımaları. The journal of academic social science studies, 5(8):701-720.
-      Kut, Günay. (2000). Payitaht istanbulun sultan şairleri (seyf vel kalem sahipleri). İlmi araştırmalar dil, edebiyat, tarih incelemeleri. 9: 161-178.
-      Mengi, Mine. (2005). Eski türk edebiyatı tarihi. Ankara. Akçağ.
-      Öksüz,yusuf ziya. (2004). Türkçenin sadeleşme tarihi genç kalemler ve yenilisan hareketleri. Ankara.Türk dil kurumu.
-      Şahin,veysel. 2008. Namik kemalın mektublarında dil ve edebiyat üzerina tenkitler. Turkish studies, 3(4):688-715.
-      Ünlü,osman.(2006). Türk edebiyatında Saibi tabrizi şerhleri. Sosyal bilimler, 1 (4): 85-93.
-      Yekbaş, Hakan. (2009). Divan şairinin pencersinden acem şairleri. Turkish studies, 4:1158-1187.
-      Yıldız,alim.(2004). Süleyman nazife göre Iran edebıyatının edebiyatımıza tesiri. İlahıyat fakültesi dergisi, 8: 159- 201.