نویسنده

استادیار دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده

«چشم­هایش» نخستین رمان بزرگ علوی به حساب می­آید. ترتیب نقل حوادث در این رمان برحسب توالی زمانی نیست و راوی از انتهای داستان با استفاده از شیوه های مختلف شروع به نقل حوادث کرده است.در این مقاله پس از بحث مختصر پیرامون روایت، پیرنگ و داستان، روایت این داستان براساس دیدگاه­های ژرار ژنت نقد و تحلیل می­شود. ژرار ژنت پنج مقوله محوری را که عناصر روایت به شمار می­آیند، برای تحلیل قصه تمیز می دهد که عبارتند از نظم، تداوم، بسامد، وجه و لحن. راوی در روایت رویدادهای رمان «چشمهایش» از شیوۀ بازگشت به گذشته استفاده می­کند. او پس از شنیدن خبر درگذشت استاد ماکان، نظم و ترتیب زمانی و خطی رخدادهای داستان را برهم می­زند و با پیدا کردن زن ناشناس به گذشته بازمی­گردد. رمان چشمهایش را از نظر حجم، زمان و تداوم می­توان به دو بخش تقسیم کرد؛ در بخش اول روایت از سرعت بالا و در اصطلاح از شتاب مثبت برخوردار است و راوی در این قسمت رخدادها را به صورت خلاصه و گزینشی روایت می­کند؛ در بخش دوم سرعت روایت به کندی می­گراید و رخدادها با جزئیات بیشتری ذکر می­شود و  بخش بزرگی از متن به مدت زمانی کوتاه اختصاص پیدا می­کند که نشان‌دهندۀ شتاب منفی و سرعت کند روایت است. بخش‌های روایت شده در این قسمت، نقش بسیار مهمی در مسیر اصلی داستان ایفا می­کنند زیرا این بخش‌ها بستر کانون‌های تمرکز محسوب می شوند.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Narrative in “Her Eyes” from the perspective of Gerard Genette

نویسنده [English]

  • Mohammad Pashaei

Assistant professor at Azarbaijan Shahid Madani University

چکیده [English]

“Her Eyes” is the first great novels written by BozorgAlavi. The sequences of the events are not chronological, and the narrator begins to narrate the story from the end of the story, and he employs different styles in narration. This article tries to analyze the narrative of “Her Eyes” based on the Gerard Genette viewpoints after offering brief discussion on the narrative, plot and the story. Gerard Genette distinguishes five main narration elements in the analysis of a story. These elements are: order, duration, frequency, voice and mood. The narrator employs flashback in the narration of the events in the novel of “Her eyes” and he collapses the liner and time sequences after hearing the news of death of master Makan, and he returns to the past by finding an unknown woman (Frangis). The size, time and duration of the novel of “Her Eyes” can be divided into two parts; in the first part, the story is narrated with high speed, and in other words, it has positive speed and the narrator narrates the events briefly and selectively. In the second part, the narration is slow and the events are narrated in detail and significant part of the story is about short period that depicts negative and slow speed of the narration. The narrated sections in this part play an import role in continuation of the story since these sections are more focused.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Genette
  • narrative
  • negative speed
  • Her Eyes
  • narration
-       ارسطو، (1382)، ارسطو و فن شعر، مترجم عبدالحسین زرین­کوب، تهران، انتشارات امیرکبیر.
-       احمدی، بابک (1385)، ساختار و تأویل متن، تهران، نشر مرکز.
-       اخوت، احمد (1371)، دستور زبان داستان، چاپ اول، اصفهان، نشر فردا.
-       اسکولز، رابرت، (1383)، درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمه فرزانه ظاهری، تهران ، نشر آگه.
-    ایگلتون، تری، (1380)، پیش درآمدی بر نظریه ادبی، ترجمه عباس مخبر، تهران، نشر مرکز.  
برتنز، یوهام ویلم، (1388)، نظریه ادبی، ترجمه فرزان سجودی، چاپ دوم، نشر آهنگ دیگر، تهران.
-       بی نیاز، فتح ا...، (1387)، درآمدی بر داستان­نویسی و روایت­شناسی، چاپ اول، تهران، نشر افراز.
-       پاینده، حسین، (1385)، نقد ادبی و دموکراسی، چاپ اول، تهران، نشر نیلوفر.
-       پراپ، ولادیمر، (1368)، ریخت­شناسی قصه­های پریان، ترجمه فریدون بدره­ای، تهران، نشر مرکز.
-       پرین، لورانس، (1387)،  ادبیات داستانی ساختار، صدا و معنی، ترجمۀ حسن سلیمانی و فهیمه اسماعیل­زاده، چاپ سوم، تهران، نشر رهنما.
-       تودوروف، تزوتان، (1382)، بوطیقای ساختارگرایی، ترجمه محمد نبوی، چاپ دوم، نشر آگه، تهران.
-       تولان، مایکل جی، ( 1383)، درآمدی نقادانه- زبان­شناختی بر روایت، ترجمه­ ابوالفضل حرّی،  انتشارات بنیاد سینمایی فارابی، تهران.
-       دیپل، الیزابت، (1389)، پیرنگ، ترجمۀ مسعود جعفری، چاپ اول ، تهران، نشر مرکز.
-       ریمون کنان، شلومیت، (1387)، روایت داستانی، بوطیقای معاصر، ترجمه ابوالفضل حری، تهران، نشر نیلوفر.
-       سید حسینی، رضا، (1384)، مکتب های ادبی، چاپ چهارم، جلد دوم، تهران، نشر نگاه
-       علوی، بزرگ، ( 1384)، چشمهایش، تهران، امیرکبیر.
-       فوستر، ادوارد مورگان، (1352)، جنبه های رمان، ترجمۀ ابراهیم یونسی، تهران، نشر امیرکبیر.
-       قاسمی­پور، قدرت؛ رضایی، محمود، (1389)، «تحلیل فرمالیستی پیرنگ در داستان­های کوتاه فارسی»، نشریۀ ادب­پژوهی دانشگاه گیلان، سال چهارم، شمارۀ 13.
-       میرصادقی، جمال، (1385)، عناصر داستان، چاپ اول ، تهران ، انتشارات سخن.
-       وبستر، راجر، (1382)، پیش­درآمدی بر مطالعه نظریه ادبی، ترجمه الهه دهنوی، چاپ اول، انتشارات فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران.
 
-      Genette, Gerard (1980) Narrative Discourse an essay in method, trans. J. Lewin Ithaca. NewYork, Cornell University Press