چکیده
علامه آملی از حکیمان عارفی است که مدارج علمی و عرفانی و مراتب حکمی و معنوی وی گرهخوردگی و آمیختگی بلافصلی با موضوع معرفت نفس و خودشناسی دارد. به نظر وی مبحث نفس ناطقة انسانی، قلب جمیع معارف ذوقیه و قطب قاطبة مسایل حکمیه و محور استوار کل مطالب علوم عقلیه و نقلیه و اساس پایدار همة خیرات و سعادتها است و معرفت آن اشرف معارف است و پس از معرف حق سبحانه، هیچ موضوعی در حکمت متعالیه به پایة آن نمیرسد. به باور وی خودشناسی، نزدیک‌ترین و سهلالوصول‌ترین راهی است که به خداشناسی منجر می‌شود؛ در واقع انسان خود راهی است به سوی خدای خویش. بنابراین خودشناسی، شناختن راه سلوک است و مراتب این سلوک نیز همان مراتب وجودی انسان است که به مقام خلیفهاللهی و مرتبة فنا می‌انجامد. در تعبیری دیگر و بنا بر حدیث «انّ الله خلق آدم علی صورته» از آن جایی که آدمی صورت علم عنایی حق است می‌تواند همة اسماءالله را در خود مشاهده کند و هر چه را که آشکار و نهان است در خود پیدا کند.
ابتدای صفحه