ORIGINAL_ARTICLE
کارکردهای بلاغی عناصر دیوانی در غزل فارسی؛ از قرن ششم تا هشتم با تکیه بر غزلیّات شاعران برجسته
غزل از قرن ششم حضور جدّی و چشمگیر در ادب فارسی مییابد. این نوع شعر، با آنکه از کیفیّت زبانی و معنایی خاصّی برخوردار است که آن را از انواع دیگر شعر متمایز میسازد، نمیتواند خود را از تأثیر عناصر زبانی دورههای پیشین – که عمدتاً عناصر تصویرآفرین هستند- دور نگه دارد. البته طرز نگرش شاعر و جغرافیای فرهنگی که وی در آن پرورش یافته است، نحوة استفاده از این عناصر را دچار دگرگونی میسازد. از میان عناصر گوناگون زبانی، میتوان از عناصر دیوانی نیز سخن گفت. این عناصر سبب پدید آمدن تصاویر برجسته و درخور اعتنایی در غزل شدهاند. عناصر مربوط به دربار وقتی در قصاید فارسی به کار گرفته میشوند، بهندرت میتوانند از معنای ظاهری خود عدول کنند. معنای مجازی این عناصر بیشتر در غزل است که خود را نشان میدهد. گسترش صنایع ادبی در فضای غزل و تغییر کیفیت این صنایع نسبت به فضای قصیده، سبب میشود تا هر آنچه که به غنای زبان ادبی کمک میکند- از جمله عناصر دیوانی- از طرف شاعران با استقبال مواجه شود. با بررسی غزل فارسی، در دورة مورد مطالعه، به این نکته پی میبریم که عناصر مربوط به تمام دیوانها، کمابیش، حیات خود را در این قالب شعری حفظ کردهاند. در این مقاله، از میان عناصر دیوانی، عناصر سپاهی (دیوان لشکر)، عناصر دیوان انشاء و عناصر دیوان استیفاء از منظر کارکردهای بلاغی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.
https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_5623_e32eb240f3aca33ef9c9e89708b5384f.pdf
2016-08-22
1
26
غزل
عناصر دیوانی
دقایق بلاغی
تصویرسازی
میرجلیل
اکرمی
m-akrami@tabrizu.ac.ir
1
دانشگاه تبریز
LEAD_AUTHOR
مجید
واحدپور
majid.vahed1391@gmail.com
2
دانشجوی دوره دکتری دانشگاه تبریز
AUTHOR
- اصفهانی، ابوالفضل کمالالدین اسماعیل، (1348)، دیوان خلّاقالمعانی ابوالفضل کمالالدین اسماعیل اصفهانی، با مقدمه و حواشی و تعلیقات و فهرستها بهانضمام رسالهالقوس بهاهتمام حسین بحرالعلومی، تهران: انتشارات کتابفروشی دهخدا.
1
- انوری، حسن، (1355)، اصطلاحات دیوانی دورة غزنوی و سلجوقی، تهران: طهوری.
2
- ـــــــــــــــــــ ، (1390)، فرهنگ فشردة سخن، تهران: انتشارات سخن.
3
- انوری، محمد بن محمد، (۱۳۸۹)، دیوان انوری، با مقدمة سعید نفیسی، به اهتمام پرویز بابایی، تهران: مؤسسة انتشارات نگاه.
4
- اوحدی مراغی، رکنالدین، (1340)، کلیّات اوحدی مراغی، با تصحیح و مقابله و مقدمة سعید نفیسی، تهران: مؤسسة چاپ و انتشارات امیرکبیر.
5
- حافظ، شمسالدین محمد، (1377)، دیوان حافظ خواجه شمس الدّین محمد، بر اساس نسخة تصحیحشدة قزوینی – غنی، تهران: انتشارات ققنوس.
6
حمیدیان، سعید، (1384)، سعدی در غزل، تهران: نشر قطره.
7
- خاقانی، بدیل بن علی، (1375)، دیوان خاقانی شروانی، با مقدمة بدیعالزمان فروزانفر، به اهتمام جهانگیر منصور، تهران: انتشارات نگاه.
8
- خجندی، کمالالدین مسعود، (1372)، دیوان کمال خجندی، تصحیح و مقابله احمد کرمی، تهران: نشر ما.
9
- خواجوی کرمانی، (1369)، دیوان اشعار خواجوی کرمانی، بهتصحیح احمد سهیلی خوانساری، تهران: شرکت انتشاراتی پاژنگ.
10
- دهخدا، علی اکبر، (1377)، لغتنامه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
11
- دهلوی، امیرخسرو، (1361)، دیوان کامل امیرخسرو دهلوی، بهکوشش م. درویش، تهران: سازمان انتشارات جاویدان.
12
- زرینکوب، عبدالحسین، (1378)، با کاروان حلّه: مجموعة نقد ادبی، تهران: انتشارات علمی.
13
- ساوجی، سلمان، (1367)، دیوان سلمان ساوجی، شامل غزلیات، ترجیعات، قصاید، رباعیات، با مقدمة تقی تفضلی، به اهتمام منصور مشفق، تهران: انتشارات صفی علیشاه.
14
- سعدی، مصلح بن عبدالله، (1386)، غزلیّات و قصاید سعدی از روی نسخة شادروان محمدعلی فروغی با معنی واژهها و توضیح عبارتهای دشوار، بهکوشش غلاورضا ارژنگ، تهران: نشر قطره.
15
- سنایی، مجدود بن آدم، (1388)، دیوان حکیم ابوالمجد مجدود بن آدم سنایی غزنوی، به سعی و اهتمام مدرس رضوی، تهران: انتشارات کتابخانة سنایی.
16
- شفیعیکدکنی، محمدرضا، (1375)، صور خیال در شعر فارسی: تحقیق انتقادی در تطوّر ایماژهای شعر پارسی و سیر نظریة بلاغت در اسلام و ایران، تهران: انتشارات آگاه.
17
- ـــــــــــــــــــ ، (1372)، مفلس کیمیافروش، تهران: انتشارات سخن.
18
شمیسا، سیروس، (1386)، سیر غزل در شعر فارسی، تهران: نشر علم.
19
- عطارنیشابوری، شیخ فریدالدین محمد، (1345)، دیوان عطار، به اهتمام و تصحیح تقی تفضلی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
20
- غزنوی، حسنبن محمد، (1362)، دیوان سیدحسن غزنوی ملقب به اشرف، بهتصحیح و مقدمة سیدمحمدتقی مدرسرضوی، تهران: انتشارات اساطیر.
21
- فرغانی، سیفالدّینمحمد، (1364)، دیوان سیفالدینمحمد فرغانی ( دورة کامل )، با تصحیح و مقدمة ذبیحالله صفا، تهران: انتشارات فردوسی.
22
- قائممقامی، جهانگیر، (1350)،مقدمهای بر شناخت اسناد تاریخی، تهران: سلسلة انتشارات انجمن آثار ملی.
23
- مرتضوی، منوچهر، (1384)، مکتب حافظ یا مقدمهای بر حافظشناسی، تبریز: انتشارات ستوده.
24
- معین، محمد، (1364)، فرهنگ فارسی معین،تهران: انتشارات امیرکبیر.
25
- مولوی، جلالالدین محمد بن محمد، (1389 )، کلیات شمس تبریزی، توضیحات، فهرست و کشفالابیات: توفیق سبحانی، ج 1 و 2، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
26
- ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، (1388 )، غزلیات شمس تبریز، مقدمه، گزینش و تفسیر: محمدرضا شفیعیکدکنی، ج1، تهران: انتشارات سخن.
27
ORIGINAL_ARTICLE
مناسبات عرفانی مشایخ آذربایجان با عارفان خراسان
همزمان با گسترش دامنة نفوذ فکری و روحانی مشایخ خراسان، شاهد گسترش نحلههای صوفیه در آذربایجان و ظهور چهرههای اصیل تصوّف در این منطقه هستیم. نخستین صوفیان تبریز از سدههای سوّم تا پنجم، در مبانی و اصول عمدتاً به مکتب خراسان توجه داشتند و با آنچه در مکتب بغداد میگذشت، ناآشنا بودند. شیخ ابواسحاق ابراهیم بن یحیی جوینانی، نخستین چهرة مکتب عرفان آذربایجان، از شاگردان بایزید بسطامی بود که تصوّف خراسان به وسیله او به آذربایجان راه گشود. از دیگر چهرههای تصوّف آذربایجان در این دوره، ابونصر شروانی از مریدان ابوسعید ابیالخیر است که او را باید واسطه انتقال مشرب خراسان به شروان در ناحیه ارّان (جمهوری آذربایجان) دانست. آذربایجان، در مقطعی پذیرای عارفان خراسان بود. مسافرتهای احمد غزّالی، یحیی باخزری و نظامالدین غوری از این جمله است. همچنین دو روایت از هجویری در کشفالمحجوب، دلیلی دیگر براین ادّعاست. مشایخ آذربایجان نه تنها در سدههای نخستین، که در دوران نضج و اوجگیری مکتب عرفان تبریز (سدههای ششم تا هشتم) نیز همچنان به خراسان توجه داشتند. آثارصوفیانه موجود در مجموعه خطّی ارزشمند سفینه تبریز شاهد عدلی براین دعوی است. ما ضمن بیان شواهدی از متون درجه اوّل تصوّف پیرامون مناسبات مشایخ آذربایجان و خراسان، درصدد تبیین این نکتهایم که مکتب عرفان تبریز، ضمن برخورداری از ویژگیهای منحصر عرفان آذربایجان، در طول تاریخ تصوّف، به چشمه جوشان عرفان خراسان متّصل و از آبشخور این چشمه سیراب بوده است.
https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_5625_c5a87e1419d0ea67f027ff906e673579.pdf
2016-08-22
27
54
مشایخ تبریز
پیران خراسان
مناسبات عرفانی
تصوّف اسلامی
محمد
طاهری خسروشاهی
tahery_tabriz@yahoo.com
1
دانشجوی دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تبریز
AUTHOR
الف: کتاب
1
-ابن بزّاز، (1376)، صفوة الصفا، به کوشش غلامرضا طباطبایی مجد، تهران: انتشارات زریاب.
2
-ابنکربلایی، حافظ حسین(1383)، روضات الجنان و جنات الجنان، به تصحیح جعفر سلطانالقرایی، به اهتمام محمدامین سلطانالقرایی، دورة دو جلدی، تبریز: انتشارات ستوده.
3
-ابوالمجد تبریزی، محمّدبن مسعود(1381)، سفینة تبریز، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
4
-اقبال، عباس(1342)، تاریخ مغول، تهران: امیرکبیر.
5
-انصاری هروی، خواجه عبدالله، (1362)، طبقات الصوفیه، تصحیح محمّد سرور مولایی، تهران: نشر توس.
6
-ــــــــــــــــــــــــــ ، (1377)، مجموعة رسائل، تصحیح دکتر محمد سرور مولایی: تهران.
7
-جامی، عبدالرحمن، (1370)، نفحات الانس، تصحیح دکتر محمود عابدی، تهران: انتشارات اطلاعات.
8
-جنید شیرازی، ابوالقاسم، (1328)، شدّالازار، علامه محمد قزوینی و عباس اقبال، تهران: بینا.
9
-حشری تبریزی، ملامحمّدامین(1371)؛روضه اطهار، به اهتمام عزیز دولتآبادی، تبریز: انتشارات ستوده.
10
-خرقانی، احمد بن الحسین، (1388)، دستورالجمهور فی مناقب سلطان العارفین ابویزید طیفور، به کوشش ایرج افشار و محمدتقی دانشپژوه، تهران: میراث مکتوب.
11
-خلاصه شرح تعرّف، (1349)، مترجم و خلاصهکننده نامعلوم، تصحیح دکتر احمد علی رجایی، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
12
-خوارزمی، کمال الدین حسین، (1384)، جواهرالاسراروزواهرالانوار، به اهتمام محمدجوادشریعت، تهران:اساطیر.
13
-دولتآبادی، عزیز، (1377)، سخنوران آذربایجان، دوره دوجلدی، تبریز: انتشارات ستوده.
14
-زرّینکوب، عبدالحسین، (1379)، جستجو در تصوّف ایران، تهران: انتشارات امیرکبیر.
15
-ـــــــــــــــــــــ ، (1380)، دنبالة جستجو در تصوف ایران، تهران: امیرکبیر.
16
-سجّادی، ضیاءالدین، (1375)، کوی سرخاب تبریز، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
17
-سلمی، عبدالرحمن، (1372)، طبقات الصوفیه، نورالدین شریبه، مصر: جامعالازهر.
18
-سمنانی، علاءالدوله، (1366)، چهل مجلس، تصحیح نجیب مایل هروی، تهران.
19
-شبستری، شیخ محمود، (1371)، مجموعه آثار، به اهتمام دکتر صمد موحّد، تهران: طهوری.
20
-شمس تبریزی، محمد، (1377)، مقالات، به تصحیح محمدعلی موحّد، تهران: خوارزمی.
21
-طاهری خسروشاهی،محمّد، (1395)، یکی از مشایخ تبریز در بوستان سعدی،یادنامة استاد فقید دکتر رشید عیوضی،تبریز:انتشارات ستوده.
22
-عینالقضات، (1341)، تمهیدات، تصحیح عفیف عسیران، تهران: منوچهری.
23
-غزّالی، احمد، (1376)، مجموعه آثار فارسی، به اهتمام احمد مجاهد، تهران: دانشگاه تهران.
24
-فصیح خوافی، احمدبن محمد، (1341)، مُجمل فصیحی، به تصحیح محمود فرّخ، مشهد: بینا.
25
-قرباننژاد، پریسا، (1387)، تصوف در آذربایجان عهد مغول، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
26
-قشیری، ابوالقاسم عبدالکریم، (1974)، الرساله القشیریه، دوره دو جلدی، تصحیح عبدالحکیم محمود شریف، بیروت: دارالکتب العربی.
27
-ـــــــــــــــــــــــــ، (1374)؛ ترجمة رسالة قشیریه، بدیعالزمان فروزانفر، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
28
-کاویانی، احمد، (1378)، تاریخ ارومیه، تهران: ادیبان.
29
- کرمانی، اوحدالدین، (1347)، مناقب، تصحیح بدیعالزمان فروزانفر، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
30
-کیانی، محسن، (1369)، تاریخ خانقاه در ایران، تهران:طهوری.
31
-کججانی، خواجه محمّد، (1368)، تذکرة کججی، تهران: خانقاه احمدی.
32
-لویزن، لئونارد، (1379)، فراسوی ایمان و کفر شیخ محمود شبستری، تهران: نشر مرکز.
33
-محمدبن منوّر، (1376)، اسرارالتوحید فی مقامات شیخ ابوسعید، تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، دوره دو جلدی، تهران: نشر آگه.
34
-مستوفی، حمدالله،(1381)، تاریخ گزیده، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران: امیرکبیر.
35
-مشکور، محمدجواد،(1351)، تاریخ تبریز تا قرن نهم، تهران: انجمن آثار ملّی.
36
-مصطفی الشیبی،کامل، (1974 )، شرح دیوان حلاّج؛به اهتمام کامل مصطفی الشیبی، بغداد: مطبعه المعارف.
37
-موحّد، صمد، (1390)، سیری در تصوف آذربایجان، تهران: انتشارات طهوری.
38
-موحّد، محمدعلی، (1373)، خمی از شراب ربانی (گزیده مقالات)، تهران: انتشارات سخن.
39
-ــــــــــــــــ ، (1375)، شمس تبریزی، تهران: طرح نو.
40
-نوربخش، سیدمحمّد، (1356)، سلسله الاولیا (مندرج در جشننامة هانری کربن)، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی، دانشگاه مک گیل.
41
-هجویری، علی بن عثمان، (1383)، کشفالمحجوب، به تصحیح دکتر محمود عابدی، تهران: سروش.
42
-همام تبریزی، (1351)، دیوان، به تصحیح دکتر رشید عیوضی، دانشگاه تبریز، موسسه تاریخ و فرهنگ ایران.
43
ب: مقاله
44
-پورجوادی، نصرالله، (1377)، ابن یزدانیار ارموی و منازعة او با مشایخ بغداد (نگاهی به دعواهای صوفیه با یکدیگر)، مجلّه معارف، دوره پانزدهم، شماره سوّم.
45
-ـــــــــــــــ ، (1379)، عرفان اصیل ایرانی در سفینه تبریز، نامة بهارستان، سال اول، شمارة دوّم.
46
-خدامرادی و ضرابی زاده، (1387)، مدخل تصوف(هجوم مغول وتاثیرآن به تصوف)،دایره المعارف بزرگ اسلامی،ج15،تهران،مرکزدایره المعارف بزگ اسلامی.
47
-زریاب خویی، عباس، (1374)، مدخل آذربایجان، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج 1، تهران، مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی.
48
-شمس، محمدجواد، (1387)، مدخلتصوّف، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج 15، تهران، مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی.
49
-قرباننژاد، پریسا، (1384)، تصوّف اسلامی در آذربایجان تا آغاز قرن هفتم، مجلّه تاریخ و تمدن اسلامی، شماره اوّل.
50
-لاجوردی، فاطمه، (1381)، مدخل بایزیدبسطامی،دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج 11، تهران، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی.
51
-ورجاوند، پرویز، (1378)، ایران و قفقاز،ارّان و شروان، مجموعة مقالات (مقالة کتیبهها و سنگنوشتههای فارسی در سرزمین ارّان و شروان)، تهران، نشر قطره.
52
ج)پایان نامه:
53
-حسین زاده، مصطفی، (1391)، عرفان وتصوف درقرن هشتم آذربایجان، پایان نامه دوره کارشناسی ارشد الهیات وفلسفه، استادراهنما؛دکترمحمدجوادشمس، دانشگاه آزاداسلامی، واحدعلوم وتحقیقات، تهران.
54
ORIGINAL_ARTICLE
ریختشناسی تمثیلهای عرفانی با تکیه بر اشعار سنایی، عطار و مولوی
استفاده از تمثیل به عنوان یک صنعت بلاغی و همچنین یک شیوه استدلالی، روشی اساسی در ادبیات عرفانی ایران است. این رویه که از دیرباز در ادبیات ایران متداول بود در متون عرفانی از اشعار سنایی آغاز شد، در اشعار عطّار تکامل یافت و در اشعار مولوی به نقطه اوج خود رسید. بررسی تمثیلهای عرفانی از دید «ریختشناسی» امکان تحلیل جامع ادبی، اجتماعی و عرفانی آنها را فراهم میکند و فرصتی پدید میآورد که کاربرد صنعت تمثیل در ادبیات عرفانی با روشی کاملاً علمی مورد بررسی قرارگیرد. این بررسی افقهای جدیدی را در تحلیل، تفسیر و معناشناسی متون عرفانی ادبیات فارسی که شاخه اساسی و محوری ادبیات ماست، فراهم میآورد. در این مقاله ضمن بیان و بررسی دیدگاههای علمای بلاغت در باب تمثیل، تلاش می کنیم عناصر سازای آن را از دیدگاه نظریهپردازان ریختشناسی تجزیه و تحلیل کنیم تا از این رهگذر روند تکاملی بیان تمثیلی عرفا با تکیه بر متغیرها و عناصر تمثیل تبیین شود.
https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_5626_8d11e4cf4dc2f7694a4c33eb30157ef6.pdf
2016-08-22
55
69
ادبیات
عرفان
تمثیل
ریخت شناسی
سنایی
عطّار
مولوی
عبدالله
طلوعی آذر
1
استادیار دانشگاه ارومیه
AUTHOR
رحیم
کوشش
r.k.shabestari@urmia.ac.ir
2
استادیار دانشگاه ارومیه
AUTHOR
علی
صمدی
samadi1209@gmail.com
3
دانشجوی دوره دکتری دانشگاه ارومیه
LEAD_AUTHOR
- قرآن کریم
1
- استیس، والتر، (1375)، عرفان و فلسفه، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی، تهران: سروش، چاپ 4.
2
- بارت، رولان، (1387)، درآمدی بر تحلیل ساختاری روایتها، ترجمۀ محمد راغب، چاپ اول، تهران؛ فرهنگ صبا.
3
- پراب، ولادیمیر، (1368)، ریختشناسی قصههای پریان، ترجمۀ فریدون بدرهای، چاپ اول، تهران؛ توس.
4
-پورنامداریان، تقی، (1368)، رمز و داستانهای رمزی در ادب فارسی، چاپ سوم، تهران: علمی ـ فرهنگی.
5
-تفتازانی، سعد الدین، (2004)، المطول، بیروت: دار الاحیاالتراث العربی.
6
- جرجانی،عبدالقاهر، (1374)، اسرارالبلاغه، ترجمۀ جلیل تجلیل، چاپ اول، تهران: دانشگاه تهران.
7
- جعفری، محمد تقی، (1357)، مولوی و جهان بینیها، چاپ اول، تهران: بعثت.
8
- رضوانیان، قدسیه، (1389)، ساختار داستانی حکایتهای عرفانی، چاپ اول، تهران: سخن.
9
- زرینکوب، عبدالحسین، (1384)، بحر در کوزه، چاپ یازده، تهران: انتشارات علمی.
10
- ــــــــــــــــــــــ ، (1381)، سرّ نی، چاپ نهم، تهران: علمی.
11
- سکاکی،یوسف بن ابی بکر، (بیتا)، مفتاح العلوم، بیروت: المکتبه العلمیه الجدیده.
12
- سنایی، مجدود بن آدم (1374) حدیقه الحقیقه و شریعه الطریقه، تصحیح استاد مدرس رضوی، چاپ چهارم، تهران: دانشگاه تهران.
13
- شمیسا، سیروس، (1374)، بیان و معانی، تهران: فردوسی.
14
- شهیدی، جعفر، (1373)، شرح مثنوی، چاپ اول، تهران: علمی ـ فرهنگی.
15
- صفوی،کوروش، (1376)، دانشنامه ادب فارسی، ج2، به سرپرستی حسن انوشه، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
16
- عطّار، فریدالدین، (1361)، اسرارنامه، به کوشش سید صادق گوهرین، چاپ دوم، تهران: زوّار.
17
- ــــــــــــــــ ، (1374)، منطق الطیر، به اهتمام سید صادق گوهرین، چاپ دهم، تهران: علمی، فرهنگی.
18
- فارابی، ابونصر، (1377)، الالفاظ المستعمله فی المنطق، ترجمه و شرح دکتر حسن ملک شاهی، چاپ اول، تهران: سروش.
19
-کربای، آنتونی، (1377)، هرمنوتیک مدرن، ترجمه بابک احمدی و...، چاپ اول، تهران: نشر مرکز.
20
-گلدمن، لوسین، (1382)، نقد تکوینی، ترجمهی دکتر محمد غیاثی، چاپ اول، تهران: نگاه.
21
- لوفلر، دلاشو، (1364)،زبان رمزی افسانهها، ترجمهی جلال ستاری، چاپ اول، تهران: توس.
22
- مطهری، مرتضی، (1358)، آشنایی با علوم اسلامی، تهران؛ صدرا.
23
- مولوی، جلال الدین محمد، (1379)، مثنوی معنوی، چاپ سوم، تهران: قطره.
24
- هاشمی، سید احمد، (1383)، جواهر البلاغه، چاپ دوم، تهران: موسسه صادق.
25
- همایی، جلالالدین، (1361)، فنون بلاغت و صناعات ادبی، چاپ دوم، تهران: طوس.
26
- یونسی، ابراهیم، (1365)، هنر داستان نویسی، چاپ چهارم، تهران: سهروردی.
27
ORIGINAL_ARTICLE
بازتاب شرایط اجتماعی در تحلیل کنشهایگفتاریِ تفسیرِ عرفانیِ کشفالاسرار
موضوع این پژوهش بررسی کنشهای گفتاری در بخش تفسیر عرفانی کشفالاسرار و عدهالابرار است. شیوۀ پژوهش بر پایۀ نظریۀ جان راجرز سرل و طبقهبندی پنجگانۀ او از کنشهای گفتاری و نمونهبرداری سیستماتیک از پارهگفتارها قرار دارد. تحلیل دادهها نشان میدهد که بیشترین بسامد را کنشهای اظهاری با حدود 55% از کل کنشها دارد و قصد آن بیان باورهای صوفیانۀ میبدی است که اغلب از زبان خداوند و مشایخ طریقت بیان میشود. پس از آن کنشهای عاطفی با 26% قرار دارد که که از زبان خداوند نقل میشود و قصد آن فراخوانی عواطف مخاطب و اقناع است. پس از آن کنشهای ترغیبی با 15% فراوانی قرار میگیرند. بسامد کمتر کنش ترغیبی نشان میدهد که قصد ترغیب مخاطب و تبلیغ صریح چندان مورد توجه صوفیان بزرگ نیست و کمتر کاربرد دارد. در مرتبۀ چهارم، کنشهای تعهدی با 2% هستند که قصد دارند، مهر و بخشش الهی را از زبان خداوند تعهد کنند. سرانجام کنشهای اعلامی هستند با کمتر از 1% از اصول دین، از زبان خداوند و قرآن سخن میگویند. تحلیل کنشهای گفتاری، موضع پنهان میبدی را نسبت به جریانهای فکری دورانش بازمیتاباند و حضور او را در گیرودار جدال میان اهل شریعت و اهل طریقت و همچنین جدال میان فرقههای صوفیه اهل عشق و اهل زهد در هرات قرن ششم نشان میدهد نیز، نگرش انتقادی او را به جریانهای فکری روزگارش آشکار میسازد و بالأخره راهبرد گزیدۀ میبدی را در جمعآوری، حفظ و سامان دادن به یک نظام فکری منسجم از اندیشههای مشایخ پیشرو صوفیه مینمایاند.
https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_5629_9fc7ffe6b3577aebbcf67b71c5ab1415.pdf
2016-08-22
71
93
تحلیل گفتمان
کنشهایگفتاری
جان راجر سرل
کشفالاسرار
سوسن
جبری
sousan_jabri@yahoo.com
1
عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی
LEAD_AUTHOR
مریم
جعفری
2
کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی
AUTHOR
1- آلستون، ویلیام. پ. (1380) فلسفۀ زبان، ترجمۀ تادر جهانگیری، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی.
1
2- ابوالحسنیچیمه،زهرا (1382) «شگردهایزبانیدرتبلیغات»، نامۀفرهنگستان، شماره21، صص 118-130.
2
3- اصطهباناتی، لیدا (1386) «تحلیل کنشگفتاری پارهای از متون سیاسی معاصر» پایان نامة کارشناسی ارشد زبان شناسی (آزفا). دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی، دانشگاه فردوسی مشهد.
3
4- انصاری، خواجه عبدالله (1372) مجموعه رسائل فارسی، تصحیح محمد سرور مولایی، چاپ اول، تهران، توس.
4
5- پهلوان نژاد،محمدرضا؛ اصطهباناتی، لیدا (1387) «بررسیکنشهایگفتاردرسخنرانیهایروسایجمهورایرانوآمریکاشهریور 1385 سازمانملل»،نشریهدانشکدهادبیاتوعلومانسانیتبریز،سال 51،شماره 208، صص 1-24.
5
6- -------؛ رجب زاده، مهدی (1389)«تحلیلمتنشناسیزیارتنامهحضرتامامرضا(ع)برپایهنظریهکنشگفتار»،فلسفهوکلام،سالچهلو دوم،شماره 85 ، صص 37-54.
6
7- -------؛ ناصری مشهدی، نصرت (1387) «تحلیلمتننامهایازتاریخبیهقیبارویکردمعنیشناسیکاربردی»،زبان و ادبیات فارسی،سال16 ،شماره 62، صص 37-58.
7
8- زرقانی، سیدمهدی؛ اخلاقی، الهام (1391) «تحلیل ژانر شطح براساس نظریۀ کنش گفتار»، ادبیات عرفانی، سال سوم، شماره 6 ، صص 61 تا 80.
8
9- جبری، سوسن، (1386) ویژگیهای نثر عرفانی میبدی، رسالۀ دکتری، رشتۀ زبان و ادبیات فارسی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی، دانشگاه فردوسی مشهد.
9
10- -------، (1394) «چالشهای متنی در تفسیر عرفانی کشفالاسرار»، پژوهشهای ادبی، انجمن زبان و ادبیات فارسی، سال 11، شماره 45، پاییز 1393، صص 47-72 .
10
11- جرجانی، عبدالقاهر، (1368)، دلائل الاعجازفی القرآن، ترجمه سید محمدراد منش، چاپ اول، مشهد، آستان قدس رضوی.
11
12- چاوشیان، حسین (1386-1387) «زبانشناسی و تحلیل گفتمان»، ادب پژوهی، شماره4، صص 117-140.
12
13- ساجدی،ابوالفضل (1390) «هستیشناسیمعنا»،معرفتفلسفی،سالنهم،شماره34، صص85-114.
13
14- سرل. جان. (1385). افعال گفتاری، ترجمه علی عبداللهی. پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. قم.
14
15- سهلگی، محمد بن علی، (1384) دفتر روشنایی، ترجمۀ محمدرضا شفیعی کدکنی، چاپ دوم، تهران، سخن.
15
16- شیفر، ریچارد ال و دیگران (1382) آمارگیری نمونهای، ترجمۀ کریم منصور فرد، تهران سمت.
16
17- صفا، ذبیح الله، (1368) تاریخ ادبیات در ایران، تلخیص محمد ترابی، چاپ هفتم، تهران، فردوس.
17
18- صفوی،کوروش ( 1383 )درآمدیبرمعنیشناسی،تهران،سورهمهر.
18
19- عرب یوسف آبادی، فائزه و دیگران، ( 1391)، «بررسی تطبیقی کنشهای گفتاری مقامه فی السکباج از مقامات حمیدی با مقامه المضیریة از مقامات بدیع الزمان همدانی»، ادبیات تطبیقی، شماره 7، صص 125 - 148.
19
20- فضائلی،مریم؛ نگارش، محمد (1390) «تحلیلخطبهپنجاه و یکم براساستقسیمبندیسرلازکنشهایگفتار»،علوم قرآن و حدیث، شماره 86، صص 81- 118.
20
21- صانعیپور، محمدرضا. (1390) مبانی تحلیلی کارگفتی در قرآن کریم، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)، تهران.
21
22- مشرف، مریم. ( 1382) نشانه شناسی تفسیر عرفانی، چاپ اول، تهران: نشر ثالث.
22
23- مکاریک، ایرنا ریما، (1384) دانشنامۀ نظریههای ادبی معاصر، ترجمه مهران مهاجر، محمد نبوی، چاپ اول، تهران، آگه.
23
24- مسرت، حسین، (1374) کتابشناسی ابوالفضل رشیدالدین میبدی، چاپ اول، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
24
25- میبدی،ابوالفضلرشیدالدین (1382)کشفالاسرار و عدهالابرار، تصحیح علیاصغرحکمت، چاپ هفتم،تهران، انتشاراتامیرکبیر.
25
26- یارمحمدی،لطفالله (1385 )ارتباطاتازمنظرگفتمانشناسیانتقادی،تهران، هرمس.
26
27- یول،جورج (1389)کاربردشناسیزبان،ترجمهمحمدعموزادهمهدیرجیومنوچهرتوانگر،تهران، سمت.
27
28- Searl, John R. & Simpson, Paull. (1969). Speech acts: An Essay in the philosophy of Language. Cambridge University Press. Cambridge.
28
29- Austin, J. L. (1970). How to Do Things With Words? The William James. Lectures Delivered at Harvard University. Harvard university press. Cambridg
29
ORIGINAL_ARTICLE
اثبات رخدادهای سبکی با استفاده از آمار استنباطی (مطالعة موردی: تشبیهات حروفی در سبک عراقی)
سبکشناسی با مطالعة بسامدها سر و کار دارد؛ از همین رو، به کارگیری تحلیلهای آماری در ارزیابیهای سبکشناسانه بسیار سودمند است. از آنجا که آمارهای توصیفی، همیشه نمیتوانند نوسانهای سبکی را توضیح دهند، استفاده از روشهای آمار استنباطی از دقّت علمی بالایی در ارزیابی پدیدارهای سبکی برخوردار خواهد بود. سبکسنجی، اصطلاحی است که برای پژوهشهای سبکشناسانة مرتبط با رایانه وضع شده است. در مقالة حاضر، نگارنده میکوشد رابطة میان فشردگی زاویة ساختمان تشبیه در شعر سبک عراقی را با بسامد انواع تشبیهات حروفی از لحاظ ساختمان در دیوان شاعران این سبک با توجّه به گذار زمان، ارزیابی کند. از همین رو، با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون در نرمافزار رایانهای spss به تحلیل استنباطی آمارها میپردازد. با توجّه به نتایج کمّی برآمده از نرمافزار spss که گویای ضریب همبستگی570/. و سطح معناداری 004/. در تبیین رابطة میان متغیّرها (فشردگی زاویة تشبیه و بسامد تشبیهات حروفی) است و مقایسة این اعداد با شاخصهای تعریف شده برای ضریب همبستگی (دامنة میان 1+ و 1ـ) و سطح معناداری (کوچکتر از 01/. تا 05/.)، رابطة مثبت و مستقیم میان متغیّرها تأیید میشود؛ به زبان سبکشناسی، یعنی فشردهتر شدن زاویة تشبیه و خیالیتر شدن آن در شعر سبک عراقی به معنای افزایش بسامد تشبیهات حروفی دارای ساختمان بستهتر و خیالیتر بوده و این رخداد سبکی از هنجارهای مسلّط بر سبک دوره پیروی کرده است.
https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_5630_a24b3cc02850f79d022604c8c30e9b96.pdf
2016-08-22
95
122
سبکشناسی
تشبیهات حروفی
آمار استنباطی
Spss
سبک عراقی
مرتضی
حیدری
mortezaheydari.58@gmail.com
1
استادیار دانشگاه پیام نور
AUTHOR
- امیر خسرو دهلوی. (1343). دیوان، تصحیح سعید نفیسی. تهران: چاویدان.
1
- اوحدی مراغهای. (1340). کلّیات، تصحیح سعید نفیسی. تهران: امیر کبیر.
2
- بهار، ملکالشّعرا. (1389). سبکشناسی، ج 1، چاپ دهم، تهران: امیرکبیر.
3
- بیکر، ترز ال. (1390). نحوة انجام تحقیقات اجتماعی، ترجمة هوشنگ نایبی. چاپ پنجم، تهران: نی.
4
- حاجیاننژاد، علیرضا. (1380). «نوعی تشبیه در ادب فارسی (تشبیه حروفی)». مجلّة دانشکدة زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه تهران. زمستان. صص 402 ـ 387.
5
- حافظ، خواجه شمسالدّین محمّد. (1373). دیوان، تصحیح بهاءالدّین خرّمشاهی. چاپ اوّل، تهران: نیلوفر.
6
- حیدری، مرتضی. (1387). «تشبیهات حروفی (نگرش حروفی) در دیوان شاعران تا قرن هشتم هجری»، پایاننامة کارشناسی ارشد. دانشکدة ادبیّات فارسی و زبانهای خارجی دانشگاه علّامه طباطبایی تهران.
7
- خجندی، کمالالدّین مسعود. (1337). دیوان. تبریز: انتشارات کتابفروشی تهران.
8
- خواجوی کرمانی. (1369). دیوان، تصحیح احمد سهیلی خوانساری. تهران: شرکت انتشاراتی پاژنگ.
9
- دلاور، علی. (1390). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی، چاپ نهم، تهران: انتشارات رشد.
10
- دهخدا، علیاکبر. (1387). لغت نامه (لوح فشرده)، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
11
- ذوالفقاری، محسن و کمالینهاد، علیاکبر. (1392). «کارکردهای هنری و تصویری حروف در شعر (با تأکید بر شعر خاقانی)»، مجلّة فنون ادبی. 5 (2) (پیاپی 9). پاییز و زمستان. صص 66 ـ 49.
12
- رعیت حسن آبادی، علیرضا و مهدوی، محمّد جواد. (1392). «نقدی بر کاربرد آمار در پژوهشهای ادبی با معرّفی نرمافزار spss»، فصلنامة نقد ادبی. 6 (21). بهار. صص 213 ـ 191.
13
- سرمد، زهره و دیگران. (1391). روشهای تحقیق در علوم رفتاری، چاپ بیستوچهارم، تهران: نشر آگه.
14
- سعدی، مصلح بن عبدالله. (1383). کلّیات، تصحیح محمّدعلی فروغی. چاپ چهارم، تهران: نامک.
15
- سلمان ساوجی. (1382). کلّیات، تصحیح دکتر عبّاسعلی وفایی. چاپ دوم، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
16
- سیف فرغانی، ابوالمحامد محمّد. (1364). دیوان. تصحیح دکتر ذبیحالله صفا. چاپ دوم، تهران: انتشارات فردوس.
17
- شاه نعمتالله ولی. (2535). کلّیات، به سعی دکتر جواد نوربخش. چاپ سوم، بیجا: انتشارات خانقاه نعمتاللّهی.
18
- شفیعی کدکنی، محمّدرضا. (1386). صور خیال در شعر فارسی، چاپ یازدهم، تهران: آگه.
19
- شمیسا، سیروس. (1386). کلّیات سبکشناسی، (ویراست دوم)، چاپ دوم، تهران: میترا.
20
- ــــــــــــــــ.. (1391). سبکشناسی شعر، (ویراست دوم)، چاپ پنجم، تهران: میترا.
21
- عبادیان، محمود. (1372). درآمدی بر سبکشناسی در ادبیّات، چاپ دوم، تهران: آوای نور.
22
- عطّار نیشابوری. (1339). دیوان، تصحیح سعید نفیسی. چاپ سوم، تهران: انتشارات کتابخانة سنایی.
23
- فتوحی، محمود. (1391). سبکشناسی: نظریّهها، رویکردها و روشها، چاپ اوّل، تهران: سخن.
24
- فخرالدّین عراقی، ابراهیم بن بزرجمهر. بیتا. کلّیات، تصحیح سعید نفیسی. چاپ چهارم، تهران: انتشارات کتابخانة سنایی.
25
- مولوی، جلالالدّن محمّد. (1362). کلّیات شمس، چاپ دهم، تهران: امیرکبیر.
26
- وردانک، پیتر. (1389). مبانی سبکشناسی، ترجمة محمّد غفّاری. چاپ اوّل، تهران: نی.
27
- همام تبریزی. (1370). دیوان، تصحیح دکتر رشید عیوضی. چاپ دوم، تهران: نشر صدوق.
28
- Abrams, M.H. and Harpham, Geoffrey Galt. 2009. A Glossary of Literary Terms. Boston: Wadsworth Cengage Learning.
29
- Bishop, Wendy & Starkey, David. 2006. Keywords in Creative Writing. Utah: Utah State University Press.
30
- Black, Elizabeth. 2006. Pragmatic Stylistics. Edinburgh: Edinburgh University Press.
31
- Bolinger, Dwight. 1975. Aspects of Language. (2nd ned). New York: Harcourt Brace Jovanovich.
32
- Bussmann, Hadumod. 2006. Routledge Dictionary of Language and Linguistics. translated and edited by Gregory Trauth and Kerstin Kazzazi. London and New York: Routledge. This edition published in the Taylor & Francis e-Library, 2006.
33
- Carter, Ronald & Simpson, Paul.(eds.). 2005. Language, Discourse and Literature. London & NewYork: Routledge.
34
- Coyle, Martin et al. (eds.). 1993. Encyclopedia of Literature and Criticism. Cardiff: University of Wales.
35
- Crystal, David. 2008. A Dictionary of Linguistics and Phonetics. 6th Edition, Singapore:Blackwell Publishing.
36
- Cudden, J. A. 1999. Dictionary of Literary Terms & Literary Theory. Fourth edition. Penguin Books.
37
- Davis, Alan & Elder, Catherin. (eds.). 2004. The Handbook of Applied Linguistics. UK: Blackwell Publishing Ltd.
38
Education Limited.
39
- Green, Keith and LeBihan, Jill. 1996. Critical Theory and Practice. London and New York: Routledge.
40
- Habib. M. A. R. 2005. A history of literary criticism: from Plato to the present. First published by Blackwell Publishing Ltd.
41
- Hart, Jonathan. 2005. Northrop Frye: the theoretical imagination. London and NewYork: Routledge.
42
- Johnson, Charles F. 189). Elements of Litereary Criticism. New York: Harper and Brothers.
43
- Klarer, Mario. 2004. An Introduction to Literary Studies. 2nd edition, London & New York: Routledge.
44
- Lamarque, Peter. 2009. The Philisophy of Literature.Singapur: Blackwell Publishing.
45
- Malmkjær, Kirsten, (ed.). 2002. The Linguistic Encyclopedia.London and NewYork: Routledge.
46
- Quinn, Edward. 2006. Dictionary of Literary and Thematic Terms. 2nd Edition, New York: Facts on File.
47
- Smith, Nowell C. N.D. Wordsworth’s Literary Criticism. London: Oxford University Press.
48
- Tyson, Lois. 2006. Critical Theory Today. (2 ned.). London & NewYork: Routledge.
49
ORIGINAL_ARTICLE
نگاهی به وصفهای خاقانی برپایۀ نظریّۀ تقابلهای دوگانه
تقابلهای دوگانه از مهمترین مباحث مورد توجّه ساختارگرایان است و بر اساس یک فلسفی که بنیاد هستی را بر مبنای تقابلهای دوگانه میانگارد، ایجاد شده است. در پژوهش حاضر برآنیم تا با تحلیل اشعار وصفی خاقانی از منظر نظریّۀ تقابل دوگانه، دریابیم که تقابلهای دوگانه چه تأثیری در شکلگیری محتوای شعر خاقانی داشته است؟ نتایج پژوهش نشان داد که خاقانی در توصیف صبح از تقابلهای بسیاری بهره برده است؛ زیرا این وصف، بیشتر صحنۀ جنگ بین سیاهی و سپیدی را نشان میدهد. وصف آتش نیز چنین وضعیّتی دارد؛ زیرا آتش به خودی خود واژۀ بینشانی است که عناصر متقابل خود را به ذهن متبادر میکند. قصاید سفرنامهای نیز، از آنجا که مسافر با عناصر بسیاری روبهرو میشود که ذهن، عنصر مقابل آن را به یاد میآورد، محلّی برای بروز تقابلهاست؛ امّا در وصف می و مسائل احساسی، میزان تقابلها به حدّاقلّ خود میرسد؛ چراکه مسائل احساسی از خواستههای غریزۀ اروس است که هدف آن ایجاد وحدت بیشتر است.
https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_5631_0f1651330e14679002b8df9e198525ad.pdf
2016-08-22
123
139
خاقانی
ساختارگرایی
تقابلهای دوگانه
وصف
اکبر
شاملو
ak.shamloo@gmail.com
1
استادیار دانشگاه پیام نور
LEAD_AUTHOR
غلامرضا
سالمیان
reza_salemian@yahoo.com
2
دانشیار دانشگاه رازی
AUTHOR
نسرین
خانی
khani_nasri@yahoo.com
3
دانشجوی دکتری دانشگاه رازی
AUTHOR
- آموزگار، ژاله، (1371)، «دیوها در آغاز دیو نبودند»، کلک، شهریور 1371، شمارۀ 30، صص16ـ 24.
1
- احمدپور، محمّدامین و قدرتالله ضرونی، (1391)، «شرح، تحلیل و تصحیح چند بیت دشوار از خاقانی شروانی»، متنشناسی ادب فارسی، دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دورۀ جدید، سال چهارم، شمارۀ 3 (پیاپی 15)، پاییز، صص 113 ـ 126.
2
- احمدی، بابک، (1388)، ساختار و تأویل متن، چاپ دهم، تهران: مرکز.
3
- اسکولرز، رابرت، (1383)، درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیّات، ترجمۀ فرزانه طاهری، چاپ دوم، تهران: آگه.
4
- چهری، طاهره؛ غلامرضا سالمیان و سهیل یاری گلدره، (1392)، «تحلیل تقابلها و تضادهای واژگانی در شعر سنایی »، پژوهشهای ادب عرفانی (گوهر گویا)، دورۀ7، شمارۀ2 (پیاپی25) صص141-158.
5
- حسینی، روحالله و اسدالله محمّدزاده، (1385)، «بررسی ساختار تقابل رستم و اسفندیار در شاهنامه بر اساس نظریّۀ تقابل لوی استروس»، پژوهشهای زبانهای خارجی، شمارۀ 31، صص 43 ـ 64.
6
- حقیقت، سیّدصادق، (1385)، روششناسی علوم سیاسی، چاپ اوّل، قم: دانشگاه مفید.
7
- حیاتی، زهرا (1388) «بررسی نشانهشناختی عناصر متقابل در تصویرپردازی اشعار مولانا»، فصلنامۀ نقد ادبی، سال 2، شمارۀ 6، صص 7 ـ 24.
8
- خاقانی شروانی، افضلالدّین، (1375)، دیوان، مقابله و تصحیح و مقدّمه و تعلیقات سیّدضیاءالدّین سجادی، چاپ نهم، تهران: زوار
9
- داودیمقدم، فریده، (1388)، «سبکشناسی حکایت شیخ صنعان از دیدگاه تقابل نشانهها»، بهار ادب، سال 2، شمارۀ 3، صص 63 ـ 80.
10
- رضوانیان، قدسیه، (1388)، «خوانش گلستان سعدی بر اساس نظریّۀ تقابلهای دوگانه»، مجلّۀ ادب فارسی گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه تهران، شمارۀ 2، صص 21 ـ 34.
11
- سرکاراتی، بهمن، (1350)، «پری / تحقیقی در حاشیۀ اسطورهشناسی تطبیقی»، دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی تبریز، شمارۀ 97 تا 100، صص 1 ـ 32.
12
- شفیعیکدکنی، محمّدرضا، (1391)، رستاخیز کلمات، چاپ اوّل، تهران: سخن.
13
- ---------- ، (1392)، زبان شعر در نثر صوفیه، چاپ اوّل، تهران: سخن.
14
- طالبیان، یحیی و دیگران، (1388)، «تقابلهای دوگانه در شعر احمدرضا احمدی»، پژوهشنامۀ زبان و ادب فارسی (گوهر گویا)، سال 3، شمارۀ 4، صص 21 ـ 34.
15
- عبیدینیا، محمّدامیر و علی دلائیمیلان، (1388)، «بررسی تقابلهای دوگانه در ساختار حدیقۀ سنایی»، فصلنامۀ علمی ـ پژوهشی زبان و ادبیّات فارسی، شمارۀ 13، صص 25 ـ 42.
16
- فروید، زیگموند، (1390)، «رئوس نظریۀ روانکاوی»، ترجمۀ حسین پاینده، ارغنون، روانکاوی (2) (مجموعه مقالات)، چاپ سوم، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
17
- کریمی، احمد و مهیلا رضایی فومنی، (1390)، «بررسی تقابلهای دوگانه در ساختار نحوی و اندیشهگانی غزلیات امیری فیروزکوهی»، فصلنامۀ تخصصی زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، شمارۀ 32، صص 169 ـ 192.
18
- کزّازی، میرجلالالدّین، (1387)، سوزن عیسی، گزارش چامۀ ترسایی خاقانی، چاپ دوم، تبریز: آیدین.
19
- مقدادی، بهرام، (1378)، فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی از افلاطون تا عصر حاضر، چاپ نخست، تهران: فکر روز.
20
ORIGINAL_ARTICLE
پژوهشی بر نکتههای نویافته محل زندگی خاقانی و جغرافیای تاریخی تبریز (بر اساس سفینه تبریز)
سفینة تبریز (723-721ق)، نوشتة ابوالمجد محمد بن مسعود تبریزی، آینهای است که اوضاع فرهنگی و علمی و ادبی تبریز را در فاصله قرن ششم تا اواسط قرن هشتم نشان میدهد. این اثر، تنها منبع شناخته شدهای است که به نقل از «امالی» امینالدین حاجی بُله تبریزی (م.720ق) به محل زندگی خاقانی شروانی در تبریز اشاره دارد. چنانکه بر اساس حکایت آمده در سفینه، خانة خاقانی در میدان کهن تبریز واقع بوده است. هدف این جستار، پاسخ به پیشنهاد علمی دکتر شفیعیکدکنی، دربارة یافتن اطلاعاتی در خصوص میدان کهن و اهمیت داشتن این امر جهت شناسایی محدودة خانة خاقانی است. براساس یافتههای تحقیق، عرصة میدان کهن تبریز واقع در محله مهادمهن در سیر تطور زمان از میان رفته و اینک یادگارهایی از آن با قراین تاریخی باقی مانده است. نویسندگان این مقاله با پرداختن به قراین موجود، علاوه بر بررسی محدوده میدان طی قرن ششم تا زمان حاضر، بنابر شواهد و مستندات تاریخی سعی در بازشناسی مسیر بازگشت خاقانی از ضیافتی از راه دروازه سنجاران و دیدارش با اثیرالدین اخسیکتی در کوچة صاینالدین دارد. روش تحقیق پژوهش، میدانی و تحلیلی، براساس مستندات کتابخانهای است.
https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_5632_9960ee0ad96434b6f027b38aea5b5263.pdf
2016-08-22
141
160
سفینة تبریز
خاقانی شروانی
میدان کهن تبریز
دروازه سنجاران
کوچة صاینالدین
حسین
شهبازی
hossein.shahbazi64@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری تخصصی زبان وادبیات فارسی، دانشگاه تبریز، ایران
LEAD_AUTHOR
ساناز
جعفرپور ناصر
s.jafarpour@aui.ac.ir
2
دانشجوی دوره دکتری دانشگاه هنر اصفهان
AUTHOR
کریم
میمنت نژاد حکم آباد
maymanatnezhad@yahoo.com
3
کارشناس ارشد فناوری اطلاعات
AUTHOR
ابن فوطی، عبدالرزاق بن احمد، (1374)، مجمع الآداب فی معجم الالقاب، دوره شش جلدی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
1
ـ تبریزی، ابوالمجد محمد بن مسعود، (1381)، سفینه تبریز، چاپ عکسی از روی نسخه خطی کتابخانه شورای اسلامی، با مقدمههای عبدالحسین حائری و نصرالله پورجوادی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
2
ـ حافظ ابرو، عبدالله بن لطفالله، (1380)، زبدة التواریخ، دوره چهار جلدی، تصحیح: کمال حاج سید جوادی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
3
ـ حشری انصاری تبریزی، محمدامین، (1371)، روضه اطهار؛ مزارات متبرکه و محلات قدیمی تبریز و توابع، تصحیح: عزیز دولتآبادی، تبریز: ستوده.
4
ـ روملو، حسن بیگ، (1384)، احسن التواریخ، به اهتمام؛ عبدالحسین نوایی، تهران: اساطیر.
5
ـ سعیدی، عباس، (1368)، بینش اسلامی و پدیدههای جغرافیایی، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی.
6
ـ سمرقندی، دولتشاه بن بختیشاه، (1382)، تذکرة الشعراء، به اهتمام: ادوارد براون، تهران: اساطیر.
7
ـ سمرقندی، کمالالدین عبدالرزاق، (1353)، مطلع السعدین و مجمع البحرین (تألیف: 880 ه.ق.)؛ بهاهتمام عبدالحسین نوایی، تهران: کتابخانه طهوری.
8
ـ شاردن، ژان، (1372)، سفرنامه شاردن، ترجمه: اقبال یغمایی، دوره پنج جلدی، تهران: نشر توس.
9
ـ طباطبایی، محمدرضا بن محمدصادق، (1389)، اولاد الاطهار، به کوشش محمد الوانساز خویی، تهران: کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
10
ـ فصیح خوافی، احمد بن جلالالدین، (1386)، مجمل فصیحی، مقدمه: سید محسن ناجی نصرآبادی، تهران: اساطیر.
11
ـ فضلالله همدانی، رشیدالدین، (1356)، الوقفیّة الرشیدیّه بخط الواقف فی بیان شرائط امور الوقف و المصارف، چاپ حروفی از روی نسخه اصل، به کوشش: مجتبی مینوی و ایرج افشار، با همکاری عبدالعلی کارنگ، سلسله انتشارات انجمن آثار ملی (شماره 139)، تهران: 2536 (1356).
12
ـ قبادیانی مروزی، ناصرخسرو، (1381)، سفرنامه، با حواشی و تعلیقات و فهارس اعلام تاریخی و جغرافیائی و لغات، به کوشش: محمد دبیرسیاقی، تهران: زوار.
13
ـ کارری، جوانی فرانچسکو جملی، (1348)، سفرنامه، ترجمه: عباس نخجوانی و عبدالعلی کارنگ، تبریز: اداره کل فرهنگ و هنر آذربایجان شرقی.
14
ـ کربلائی، حافظ حسین، (1383)، روضات الجنان و جنات الجنان، تصحیح: جعفر سلطان القرائی، تبریز: ستوده.
15
ـ مستوفی، حمدالله بن ابیبکر، (1364)، تاریخ گزیده، به اهتمام: عبدالحسین نوایی، تهران: امیرکبیر.
16
ـ ــــــــــــــــــــــــــ ، (1381)، نزهة القلوب، محقق محمد دبیر سیاقی، قزوین: حدیث امروز.
17
ـ میرخواند، محمد بن خاوندشاه، (1380)، تاریخ روضة الصفا فی سیرة الانبیاء و الملوک و الخلفا (تألیف: 892 ه.ق.)، دوره پانزده جلدی، تصحیح: جمشید کیانفر، تهران: اساطیر.
18
ـ نادر میرزا، (1373)، تاریخ و جغرافی دارالسلطنه، تصحیح: غلامرضا طباطبایی مجد، تبریز: ستوده.
19
ـ مقالات
20
ـ افشار، ایرج، (1354)، «وقفیه ابواب البرّ خواجه شیخ غیاثالدین محمد کججی»، مجله فرهنگ ایران زمین، شماره 21، 169-208.
21
ـ پورجوادی، نصرالله، (1379)، «عرفان اصیل ایرانی در سفینة تبریز»، نامة بهارستان، سال اول، شمارة دوم، پاییز و زمستان، صص 59-64.
22
ـ جعفرپور ناصر، ساناز، (1392)، «بررسی روند توسعه شهری طی شهرسازی ایلخانی با تحلیل بر توسعه شهری تبریز»، نشریه انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، دانشگاه علم و صنعت ایران، شماره 6، صص 89-102.
23
ـ جلالپور، حسین، (1394)، «دیوان ظهیر فاریابی در سفینه تبریز»، متنشناسی ادب فارسی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، شماره1، پیاپی 25، صص 114-93.
24
ـ جمالی، شهروز، (1390)، «سفینة تبریز؛ گنجینة ارزشمند علم و ادب»، عرفانیات در ادب پارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، سال دوم، شماره 8، صص 62-80.
25
ـ شفیعیکدکنی، محمدرضا، (1381)، «نکتههای نویافته دربارة خاقانی»، نشریه زبان و ادب فارسی، دانشگاه تبریز، دوره 45، شماره 185، صص 1-6.
26
ـ ــــــــــــــــــــــ ، (1382)، «خاقانی و محیط ادبی تبریز» نامة بهارستان، سال چهارم، شماره اول و دوم، زمستان، دفتر 7 و8، صص 159-164.
27
ـ کراچی، روحانگیز، (1390)، «زنان شاعر در سفینه تبریز» کهننامه ادب فارسی، پژوهشگاه علوم انسانی، سال دوم، شماره 2 (پیاپی 4)، صص89-96.
28
ORIGINAL_ARTICLE
آن روی سکۀ جنگ در شاهنامه (بررسی مولفههای جنگ نرم در شاهجنگ روانی رستم)
شاهنامه به عنوان نماد همبستگی ایرانیان، کتابی زمینیـ انسانی است که هیچ مؤلفهای از نیازهای زیستی بشر در آن به غفلت سپرده نشده است. این حماسه بزرگترین بازنمود فرهنگی ایرانیان در دنبالۀ شیوع چند صد ساله مبارزۀ فکری با برتراندیشی و سیاست متعصبانه نژادی تازیان است که توانست با منظوم ساختن روایات کهن ملی، مهمترین سرمایه فرهنگ ملی ایران را به بشریت تقدیم کند. ساختار این حماسه به گونهای پرداخته شده که اولاً نمیتوان جامعیّت آن را از حیث برخورداری از شرایط و عناصر یک آرمانشهر مطلوب نادیده گرفت و ثانیاً انفکاک و جداسازی روح حکمت اسلامی از آن غیر ممکن مینماید. اهمیت بزرگ حماسه ایرانیان در چگونگی یاد کرد جنگهاست؛ مؤلفههای فراوان جنگ سخت (Hard war) و جنگ نرم (Soft war) و شیوههای متعدد مقابله با عملیات روانی دشمن در این اثر سترگ به وفور دیده میشود. این پژوهش یکی از نامدارترین جنگهای روانی شاهنامه، یعنی جنگ روانی رستم با اشکبوس کشانی را برپایۀ شگردهای جنگ نرم منطبق با تعاریف اندیشمندان معاصر ایرانی و خارجی مورد نقد و تحلیل قرار داده و بسامد بهرهگیری صاحبان تمدن کهن ایران قبل از اسلام را از شیوههای نرم دفاعی و تهاجمی باز نموده است.
https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_5634_d04bf670568cbd37044471f3fbffc2ea.pdf
2016-08-22
161
180
شاهنامه
حماسه
جنگ نرم
عملیات روانی
محمد
مهدی پور
mohammad.mahdipour@chmail.ir
1
استاد دانشگاه تبریز
LEAD_AUTHOR
احمد
فرشبافیان
farshbafian@tabrizu.ac.ir
2
استادیار دانشگاه تبریز
AUTHOR
محمدرضا
عابدی
abedi@tabrizu.ac.ir
3
استادیار دانشگاه تبریز
AUTHOR
حسین
حسن زاده
hassanzadeh.1391@gmail.com
4
دانشجوی دوره دکتری دانشگاه تبریز
AUTHOR
- قرآن مجید.
1
- اسلامی ندوش، محمدعلی، (1391)، زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه، تهران: شرکت سهامی انتشار.
2
- ــــــــــــــــــــــــــ ، (1390)، داستان داستانها، تهران: شرکت سهای انتشار.
3
- تافلر، الوین، (1370)، جابجایی در قدرت ترجمه شهیندخت خوارزمی ، تهران: نشر علم.
4
- جان، کالینز، (1388)، استراتژی بزرگ، ترجمه کوروش بایندر، تهران: وزارت امور خارجه.
5
- جنیدی، رضا، (1389)، تکنیکهای عملیات روانی و شیوههای مقابله با آن، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
6
- حمیدیان، سعید، (1372)، درآمدی بر اندیشه و هنر فردوسی، تهران: نشر مرکز.
7
- خالقی مطلق، جلال، (1393)، سخنهای دیرینه، تهران: نشر افکار.
8
- ـــــــــــــــــــ ، (1386)، حماسه، تهران: مرکزدایرت المعارف بزرگ اسلامی.
9
- خامنهای، سیدعلی، بیانات در دیدار با شعرا و اعضای انجمن اهل قلم، 24/ 5/ 1390 و 7/ 11/ 1381.
10
- دهخدا، علیاکبر، (1377)، لغت نامه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
11
- سرّامی، قدمعلی، (1392)، از رنگ گل تا رنج خار، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
12
- شعار، جعفر، (1368)، رزمنامه رستم و اسفندیار با همکاری حسن انوری، تهران: علمی.
13
- صفا، ذبیحالله، (1369)، حماسه سرایی در ایران، تهران: انتشارات امیرکبیر.
14
- فردوسی، ابوالقاسم، (1394)،پیرایش جلال خالقی مطلق،تهران:انتشارات سخن.
15
- ــــــــــــــــــ ، (1376)، شاهنامه، چاپ مسکو به کوشش سعید حمیدیان، تهران: نشر قطره.
16
- کامکار، مهدی، (1392)، مبانی عملیات روانی، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.
17
- کزازی، میرجلالالدین، (1372)، رؤیا، حماسه، اسطوره، تهران: نشر مرکز.
18
- ـــــــــــــــــــــ ، (1391)، نامه باستان، تهران: انتشارات سمت.
19
- گروه مؤلفان، (1387)، تهدیدات قدرت ملی شاخصها و ابعاد، تهران: انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی.
20
- متفکر، حسین، (1386)، جنگ روانی، تهران: پژزوهشکده تحقیقات اسلامی.
21
- محمدی، عبداله، (1392)، پایههای فکری جنگ نرم، تهران: کانون اندیشه جوان.
22
- مسکوب، شاهرخ، (1390)، تن پهلوان و روان خردمند، تهران: طرح نو.
23
- منیر حجاب، محمد، (1387)، جنگ روانی ترجمه سعید یارمند، تهران: مرکز آموزشی صیاد شیرازی.
24
- مینوی، مجتبی، (1354)، فردوسی و شعر او، تهران: انتشارات کتابفروشی دهخدا.
25
- نائینی،علی محمد، (1391)،اصول ومبانی جنگ نرم،تهران: نشرساقی.
26
- نای، جوزف، (1387)، قدرت نرم ترجمه محسن روحانی، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
27
- نصر، صلاح، (1380)، جنگ روانی ترجمه محمد حقیقت، تهران: انتشارات سروش.
28
مقالات:
29
- پشت دار، علی محمد و فاطمه شکردست، (1392)، عملیات روانی در داستان رستم و اسفندیار، فصلنامه تخصصی مطالعات داستانی، سال اول، شماره چهارم.
30
- زارعی، احمدرضا، (1393)، تاکتیکهای جنگ نرم، مقاله ماه- تحلیلی آموزشی، شماره 51.
31
- شیرودی، مرتضی، (1389)، اپوزیسیون رسانهای و جنگ نرم، حصون، شماره 23.
32
- عیوضی، محمدرحیم، (1391)، جنگ نرم، پژوهشنامه انقلاب اسلامی، دوره 1، شماره 4.
33
- میرزایی، محمد، (1394)، قدرت نرم و منابع آن در آیینه آیات قرآن، آموزههای قرآنی/ پژوهش ها، شماره 21.
34
- ناتل خانلری، پرویز، (1313)، سپاه و جنگ در شاهنامه، مجله مهر، سال دوم، شماره 5 و 6.
35
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی حسآمیزی در اشعار نصرالله مردانی
حسآمیزی از شگردهای بلاغی و هنری بیان سخن زیبا و دلنشین است. این صنعت که گاه در حوزة دستگاه بلاغی و گاه در حوزة مسایل زبانی و دستوری قرار میگیرد، یکی از عوامل مهم زیبایی، آشناییزدایی و توجهبرانگیزی در شعر به محسوب میشود. نصرالله مردانی از برجستهترین شاعران انقلاب در دورة معاصر است. در این پژوهش که با هدف شناخت و تبیین هر چه بهتر ویژگیهای شعر معاصر فارسی صورت پذیرفته، با فرض بر اینکه حسآمیزی از عوامل مهم دخیل در زیبایی و حسن تأثیر اشعار نصرالله مردانی است، تلاش گردیده تا به شیوة توصیفی ـ تحلیلی بدین پرسش اساسی پاسخ داده شود که کاربرد حسآمیزی در اشعار شاعر یاد شده مبتنی بر چه اصولی است؟ بدین منظور حسآمیزی در سه شکل بلاغی، دستوری و نوعی در اشعار این شاعر بررسی شد. نتیجة این پژوهش ضمن آنکه نشان از تنوع در ساختار و کارکرد حسآمیزی در اشعار نصرالله مردانی دارد، مشخص میسازد که حسآمیزی یکی از اصلیترین ارکان خیال در اشعار این شاعر بوده، جایگاه خاصی در حسن تأثیر اشعار وی دارد.
https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_5635_809333f6e6b5b1d3ef99c9ab47fb3702.pdf
2016-08-22
181
199
حسآمیزی
نصرالله مردانی
حواس پنجگانه
مفاهیم انتزاعی
علیرضا
محمودی
mahmoodi_ar@uoz.ac.ir
1
عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه زابل
LEAD_AUTHOR
فاطمه
راشکی
fatemehrashki67@gmail.com
2
دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی
AUTHOR
- ابودیب،کمال، (1384)، صور خیال در نظریۀ جرجانی، ترجمۀ فرزان سجودی و فرهاد ساسانی، تهران: گسترش هنر.
1
ـ الهامی، شراره، (1387)، «بررسی حسامیزی در غزلیات بیدل»، فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطورهشناسی، س4، ش12، صص 31 ـ 48.
2
ـ بهنام، مینا، (1389)، «حسآمیزی: سرشت و ماهیت»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی زبان و ادبیات فارسی، ش19، صص 67ـ92.
3
ـ بیدل دهلوی، عبدالقادر، (1384)،دیوان اشعار، ج2، چ1، تصحیح خلیلالله خلیلی، تهران: سیمای دانش.
4
ـ بیرانوند، سعید، (1382)، بررسی حسآمیزی در دیوان صائب، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم تهران.
5
ـ پورنامداریان، تقی، (1381)،سفر در مه، تأملی در شعر احمد شاملو، چ1، تهران: نگاه.
6
ـ تبریزی، صائب، (1364)، دیوان اشعار، ج3، چ1، تصحیح محمد قهرمان، تهران: علمی و فرهنگی.
7
ـ تجلیل، جلیل، (1386)، صور خیال در شعر سبک اصفهانی، چ1، تهران: روایت.
8
ـ حافظ، شمس الدین محمد، (1362)، دیوان اشعار، چ2، تصحیح پرویز ناتل خانلری، تهران: خوارزمی.
9
ـ حسنلی ، کاووس، (1383)، گونههای نوآوری در شعر معاصر ایران، چ1، تهران: ثالث.
10
ـ حقوقی، محمد، (1376)، شعر زمان ما، چ4، تهران: نگاه.
11
ـ ـــــــــــــ، (1371)، شعر نو از آغاز تا امروز، ج1، چ1، تهران: روایت.
12
ـ حقشناس، علی محمد، (1370)، مقالات ادبی ـ زبان شناختی، چ1، تهران: نیلوفر.
13
ـ داد، سیما، (1378)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، چ3، تهران: مروارید.
14
- رجایی، محمد خلیل، (1379)، معالم البلاغه، چ5، شیراز: دانشگاه شیراز.
15
ـ رشیدی، سمیه، و گلچین، میترا، (1389)، «جایگاه پارادوکس و حسآمیزی و انواع آن در مثنوی مولانا»، ادب فارسی، دورة جدید1، ش5ـ3، صص 308ـ295.
16
- زنگویی، اسداله، شعبانی ورکی، بختیار، فتوحی، محمود، مسعودی، جهانگیر، (1389)، «استعاره: مفهوم، نظریهها و کارکردهای آن در تعلیم و تربیت»، مطالعات تربیتی و روان شناسی، دوره 11، ش1، صص(77-108).
17
ـ سپهری، سهراب، (1389)، هشت کتاب، چ1، تهران: افست.
18
ـ سعد سلمان، مسعود، (1364)، دیوان اشعار، چ1، تصحیح محمد نوریان، تهران: کمال.
19
ـ سعدی شیرازی، مشرف الدین مصلح بن عبدالله، (1377)، دیوان اشعار، چ3، تصحیح مدرس رضوی، تهران: کتابخانه سنایی.
20
ـ شفیعیکدکنی، محمدرضا، (1379)، شاعرآینهها، چ5، تهران: آگاه.
21
ـ ـــــــــــــــــ، (1386)، زمینه اجتماعی شعر فارسی، چ1، تهران: اختران زمانه.
22
ـ ـــــــــــــــــــ، (1389)، موسیقی شعر، چ12، تهران: آگاه.
23
ـ ـــــــــــــــــــ، (1392)، صورخیال در شعر فارسی، چ16، تهران: آگاه.
24
ـ شمیسا، سیروس، (1390)، نگاهی تازه به بدیع، چ4، تهران: میترا.
25
ـ صادقیان، محمد علی، (1387)، زیور سخن در بدیع فارسی، چ2، یزد: دانشگاه یزد.
26
ـ عطار نیشابوری، فرید الدین محمد، (1382)، منطق الطیر، چ19، تصحیح سید صادق گوهرین، تهران: علمی و فرهنگی.
27
ـ فتوحی، محمود، (1391)، سبک شناسی، نظریهها، رویکردها و روشها، چ1، تهران: سخن.
28
ـ ـــــــــــــــــــ، (1389)، بلاغت تصویر، چ2، تهران: سخن.
29
ـ فردوسی، ابوالقاسم، (1385)، شاهنامه(نامه باستان)، چ1، تصحیح میرجلالالدین کزازی، تهران: ثالث.
30
ـ فشارکی، محمد، (1379)، نقد بدیع، چ1، تهران: سمت.
31
ـ کاظمی، محمدکاظم، (1390)، ده شاعر انقلاب، چ2، تهران: سوره مهر.
32
ـ کریمی، پرستو، (1387)، «حواس پنجگانه و حسامیزی در شعر»، نشریه علمی و پژوهشی گوهر گویا، س2، ش8، صص 131ـ 150.
33
ـ محبتی، مهدی، (1380)، بدیع نو، چ1، تهران: سخن.
34
ـ مردانی، نصرالله، (1388)، عشق میگوید، چ1، تهران: انجمن قلم ایران.
35
- مولوی، جلال الدین محمد، (1374)، مثنوی معنوی، چ1، به تصحیح رینولد نیکلسون، مترجم: حسن لاهوتی، تهران: علمی و فرهنگی.
36
ـ میرصادقی، میمنت، (1374)، واژهنامه هنری، چ2، تهران: کتاب مهناز.
37
ـ وهبه، مجدی، (1984م)، معجم مصطلاحات العربیه اللغت والادب، چ2، بیروت: مکتبه لبنان.
38
- همایی، جلال الدین، (1374)، معانی و بیان، چ3، به کوشش ماهدخت بانو همایی، تهران: نشر هما.
39
منابع لاتین
40
- Cuddon, John Anthony (1979) A dictionary of literary terms.New York.
41
- Ricoeur, Paul (1977) The Rule of Metaphor. Translated by Robert Czerny and… Rout ledge
42
ORIGINAL_ARTICLE
بازتاب آنیما و مادر تباری و تحلیل روانشناختی داستان رستم و سهراب
داستان رستم و سهراب، از غم انگیزترین داستانهای شاهنامه است که پژوهشگران مختلف، از جنبه های گوناگون به بحث و فحص پیرامون آن پرداخته اند. این نوشتار، با استناد به منابع مرتبط با نقدروانشناختی قرائت تازه ای در باب این داستان به دست میدهد و در این زمینه، به مباحثی چون آنیما، مادرتباری، عقده اودیپ و عقده بیمسئولیتی که همه از اصطلاحات بنیادین روانشناسی هستند اشاره می کند. در ابتدا، به ارتباط بین تهمینه با آنیما و بعد پیوند آن در بستر تاریخ و دوره باستان با مادر تباری می پردازد و نظرخود را با استناد به منابع روانشناسی، اثبات میکند و سپس از منظر نقد روانشناختی، جدال پدر و پسر را بررسی میکند. در نهایت با استناد به پیروزی ترفندآمیز رستم بر سهراب، از اصطلاح«عقده بی مسئولیتی» بهره میبرد که در آن، رستم بعد از کشتن سهراب، احساس گناه و بیکفایتی میکند و میکوشد با تربیت پهلوانانی چون سیاوش، کیخسرو و بهمن این احساس خود را تسکین دهد. همه این نظرها را میتوان برگرفته از نقد روانکاوی دانست و قرینه و نظیرهای دیگر آن برای احساس بیمسئولیتی را در رابطه کاووس و کیخسرو بعد از مرگ سیاوش و گشتاسب و بهمن بعد از مرگ اسفندیار برای اثبات این مدعا میتوان عرضه کرد.
https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_6664_c5f762d47818c3b68cbb12710c77654c.pdf
2016-08-22
201
218
رستم و سهراب
مادرتباری
پدرشاهی
عقده ادیپ
احساس بیمسئولیتی
یدالله
نصراللهی
y_sasr@yahoo.com
1
استادیار دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
LEAD_AUTHOR
عاطفه
جنگلی
2
کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی
AUTHOR
-آیدنلو، سجاد، (1386)، ازاسطوره تاحماسه، چاپ اول، مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی.
1
-برونو، فرانک، (1373)، فرهنگ توصیفی روانشناسی، ترجمه فرزانه طاهری و مهشید یاسائی، چاپ اول، تهران: طرح نو.
2
-بهرامی، میهن،(1370)، روانشناسی فردی آدلر، ترجمه حسن زمانی شرفشاهی، چاپ دوم، تهران: تصویر.
3
-جعفرزاده، مریم، شیخ حسینی، زینب، (1391)، « آنیما در شاهنامه ( از تولد تا مرگ رستم )، ششمین همایش پژوهش های ادبی، 1 تا 23».
4
-خالقی مطلق، جلال، (1372)، گل رنج های کهن ، چاپ اول، تهران: مرکز.
5
-سپهری، سهراب، (1388)، هشت کتاب، تهران: طهوری.
6
-شاملو، سعید، (1388)، مکتب ها و نظریه ها در روانشناسی شخصیت،چاپ نهم، تهران: رشد.
7
-شمیسا، سیروس، (1376) داستان یک روح، چاپ اول، تهران: فردوس.
8
-شمیسا، سیروس، (1383)، نقد ادبی، چاپ چهارم، تهران: فردوس.
9
-شمیسا، سیروس، (1369)، نگاهی به سپهری، چاپ اول، تهران: مروارید.
10
-فدایی، فربد، (1381)، یونگ و روانشناسی تحلیلی او، چاپ اول، تهران: دانژه.
11
-فردوسی، ابوالقاسم، (1384)، شاهنامه (براساس چاپ مسکو)،4جلدی، به کوشش و زیر نظر دکتر سعید حمیدیان، چاپ هفتم، تهران: قطره.
12
-فروم، اریک، (1378)، زبان از یاد رفته، ترجمه ابراهیم امانت، چاپ ششم، تهران: فیروزه.
13
-فروید، زیگموند، (1381)، پنج گفتار در بیان روانکاوی، ترجمه فرشاد امانی نیا، چاپ اول، تهران: نقش خورشید.
14
فروید، زیگموند، (1362)، توتم و تابو، ترجمه ایرج پورباقر، چاپ اول، تهران: آسیا.
15
-فروید، زیگموند، (1368)، مفهوم ساده روانکاوی، ترجمه فرید جواهر کلام، چاپ پنجم، تهران: مروارید.
16
-قلی زاده کلان، فرض الله، (1376)، روانشناسی شخصیت، چاپ اول، تهران: هادی.
17
-مختاری، محمد، (1369)، اسطوره زال، چاپ اول، تهران: آگه.
18
-مقیمی آذر، محمد باقر، (1378)، فرهنگ اصطلاحات روانشناسی، چاپ اول، تهران: تلاش.
19
-مکاریک، ایرناریما، (1384)، دانشنامه نظریه های ادبی، ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی، چاپ اول، تهران: آگاه.
20
-منصور، محمود، (1343)، احساس کهتری، چاپ اول، تهران: آسیا.
21
-نجفی پور، فرشاد، (1386)، شخصیت و روابط، ج 8، چاپ اول، تهران: نسل نو اندیش.
22
-واحد دوست، مهوش، (1387)، نهادینه های اساطیری در شاهنامه فردوسی، چاپ دوم، تهران: سروش.
23
-هینلز، جان راسل، (1385)، شناخت اساطیر ایران، ترجمه باجلان فرخی، چاپ دوم، تهران: اساطیر.
24
-یونگ، کارل گوستاو، (1377)، انسان و سمبولهایش، ترجمه محمود سلطانیه، چاپ اول، تهران: جام.
25
-یونگ، کارل گوستاو، (1377)، اصول نظری و شیوه روانشناسی تحلیلی یونگ، ترجمه فرزین رضاعی، چاپ اول، تهران: ارجمند.
26
-یونگ، کارل گوستاو،(1376)، چهار صورت مثالی، ترجمه پروین فرامرزی، چاپ دوم، معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی.
27
-یونگ، کارل گوستاو،(1370)، خاطرات، رویاها، اندیشهها، ترجمه پروین فرامرزی، چاپ اول، معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی.
28
-یونگ،کارلگوستاو، (1377)، روانشناسی ضمیر ناخودآگاه، ترجمه محمدعلی امیری، چاپ دوم، تهران: علمی فرهنگی.
29
-یونگ، کارل گوستاو، (1374)، ماهیت روان و انرژی آن، ترجمه پرویز امیدوار، چاپ اول، تهران: بهجت.
30
-یونگ، کارل گوستاو، نفس ناشناخته، ترجمه جاوید جهانشاهی، چاپ اول، تهران: پرسش.
31